Η ώρα αλλάζει από θερινή σε χειμερινή την τελευταία Κυριακή του Οκτωβρίου. Συγκεκριμένα, την Κυριακή 26 Οκτωβρίου πηγαίνουμε τα ρολόγια μία ώρα πίσω για να δείξουν 03:00 (από 04:00). Η αλλαγή της ώρας είναι ένα θέμα που έχει προκαλέσει μεγάλη συζήτηση στην Ευρώπη. Το 2018 υποβλήθηκε πρόταση για τον τερματισμό της αλλαγής της ώρας δύο φορές το χρόνο στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Μέχρι να ληφθεί, όμως, η τελική απόφαση, το τρέχον σύστημα παραμένει σε ισχύ.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπέβαλε το σχέδιο οδηγίας για την εποχική αλλαγή της ώρας στις 12 Σεπτεμβρίου 2018, όπως αναφέρεται στην επίσημη ιστοσελίδα της. Τα κύρια στοιχεία της πρότασης είναι:
- Κατάργηση της αλλαγής της ώρας δύο φορές το χρόνο σε όλες τις χώρες της ΕΕ και σύστημα κοινοποίησης που θα χρησιμοποιείται από μια χώρα της ΕΕ εάν επιθυμεί να αλλάξει την επίσημη ώρα της.
- Εάν εγκριθεί, η οδηγία θα καταργήσει την αλλαγή της ώρας δύο φορές το χρόνο στην ΕΕ, η οποία συχνά αναφέρεται ως θερινή ώρα.
Πάντως, δεν έχει ληφθεί τελική απόφαση σχετικά με το θέμα αυτό και δεν έχει καθοριστεί χρονοδιάγραμμα για τη λήψη τέτοιας απόφασης. Το ισχύον σύστημα με αλλαγή της ώρας κατά μία ώρα, το οποίο παρατείνει τις ώρες της ημέρας το καλοκαίρι, παραμένει σε ισχύ.
Το Συμβούλιο της ΕΕ δεν έχει ακόμη συμφωνήσει τη θέση του σχετικά με την πρόταση. Για να διατυπωθεί θέση του Συμβουλίου, απαιτείται ειδική πλειοψηφία των κρατών μελών. Ομοίως, ειδική πλειοψηφία των κρατών μελών θα πρέπει να ταχθεί υπέρ του τελικού κειμένου που αποτέλεσε αντικείμενο διαπραγμάτευσης με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Από την πλευρά του, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο υιοθέτησε τη θέση του επί της πρότασης τον Μάρτιο του 2019. Υπερψήφισε τον τερματισμό της θερινής ώρας το 2021.
Τόσο το Συμβούλιο όσο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πρέπει να συμφωνήσουν προκειμένου να εγκριθεί η απαιτούμενη νομοθεσία για τον τερματισμό των αλλαγών της ώρας.
Αλλαγή ώρας, ένα δύσκολο ζήτημα
Η κατάργηση της αλλαγής της ώρας έχει αποδειχθεί ένα δύσκολο ζήτημα, ενώ οι ζώνες ώρας δεν ταιριάζουν με την ηλιακή ώρα σε πολλές χώρες της ΕΕ. Η διακοπή της εποχικής αλλαγής της ώρας δεν είναι εύκολη υπόθεση, κυρίως για πολιτικούς λόγους, έγραφε τον περασμένο Μάρτιο το Euronews, καθώς θα άλλαζε και πάλι η ώρα από χειμερινή σε θερινή.
Έρευνα του 2018 ανέφερε ότι το 84% των πολιτών της ΕΕ τάσσεται κατά του φαινομένου. Σύμφωνα με έρευνες, η αλλαγή ώρας μπορεί να διαταράξει την ευθυγράμμιση του σώματός μας με το ηλιακό φως, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε στέρηση ύπνου και να επηρεάσει αρκετές ασθένειες.
Η αλλαγή του ρολογιού ανά εποχή έρχεται επίσης σε αντίθεση με τον αρχικό στόχο της πρακτικής, την εξοικονόμηση ενέργειας, εξηγούσε την περασμένη άνοιξη στο Euronews η Αντριάνα Γκουελ Σανς, αναπληρώτρια διευθύντρια της πρωτοβουλίας Time Use Initiative. «Έχει αποδειχθεί ότι είναι λάθος και έτσι δεν μας βοηθά πλέον στην εξοικονόμηση ενέργειας, καθώς δημιουργήθηκε σε μια εποχή που δεν υπήρχε το διαδίκτυο, όπου η κατανάλωση ενέργειας ήταν αρκετά διαφορετική από ό,τι σήμερα», δήλωνε.
Οι ευρωπαϊκές χώρες, πάντως, δεν μπόρεσαν να καταλήξουν σε κάποια απόφαση και έτσι μπλόκαραν την πρόταση. Οι κυβερνήσεις αποθαρρύνονται από το να ενεργούν ανεξάρτητα στα θέματα αυτά, καθώς η ΕΕ επιθυμεί η όποια αλλαγή να είναι ταυτόχρονη για την προστασία της λειτουργίας της ενιαίας αγοράς.
Η Λιθουανία ενδέχεται να θέσει εκ νέου το θέμα κατά τη διάρκεια της προεδρίας της στο Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης το 2027, σύμφωνα με σύμβουλο του προέδρου, Γκιτάνας Ναουσέντα.
«Εξακολουθούμε να πιστεύουμε σήμερα ότι μια συντονισμένη λύση θα ήταν εφικτή», δήλωσε εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής όταν ρωτήθηκε για το θέμα, προσθέτοντας: «Ενθαρρύνουμε την ανανέωση των συζητήσεων για την εξεύρεση λύσης, αλλά πιστεύουμε ότι είναι καλύτερο τα κράτη μέλη να αποφασίσουν μεταξύ τους».
Το τέλος της αλλαγής δεν είναι το τέλος του προβλήματος
Ωστόσο, το να μπει ένα τέλος στην αλλαγή των ρολογιών σημαίνει ότι πρέπει να ληφθεί μια απόφαση για το αν θα διατηρηθεί η χειμερινή ή η θερινή ώρα. Πρόκειται για ένα αμιγώς πολιτικό ζήτημα, καθώς οι ζώνες ώρας επηρεάζονταν πάντα από πολιτικές αποφάσεις.
Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου η Γερμανία επέβαλε τη δική της ζώνη ώρας στην κατεχόμενη Γαλλία και τις χώρες της Μπενελούξ, ενώ ο δικτάτορας Φρανσίσκο Φράνκο αποφάσισε να ευθυγραμμίσει την Ισπανία με τη Γερμανία του Αδόλφου Χίτλερ.
Πιο πρόσφατα, το ουκρανικό κοινοβούλιο ακύρωσε τη μετάβαση στη θερινή ώρα μόνο και μόνο για να αποφύγει την ευθυγράμμιση για το μισό έτος με την κανονική ώρα της Μόσχας (UTC+3), την οποία η Ρωσία είχε επιβάλει στα κατεχόμενα εδάφη της στην Ουκρανία.
Τέτοιες επιλογές δεν ταιριάζουν απαραίτητα με την ευθυγράμμιση της λεγόμενης «ηλιακής ώρας». «Θα πρέπει να ευθυγραμμιστούμε όσο το δυνατόν περισσότερο με τη φυσική μας ζώνη ώρας. Για να το πω απλά, αυτό σημαίνει πως, όταν το ρολόι μου δείχνει 12 το μεσημέρι, ο ήλιος βρίσκεται στο υψηλότερο σημείο του», εξηγεί η Γκουέλ Σανς.
Αυτό δεν ισχύει για τις χώρες της Δυτικής Ευρώπης, των οποίων τα ρολόγια είναι σημαντικά μπροστά από την ηλιακή ώρα. Το αποτέλεσμα, ειδικά το καλοκαίρι, είναι η καθυστερημένη ανατολή και δύση του ήλιου, που επηρεάζει σημαντικά την καθημερινότητα σε χώρες όπως η Ισπανία.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η Time Use Initiative προτείνει μια ριζική αλλαγή με τέσσερις ζώνες ώρας βασισμένες στους μεσημβρινούς.
Το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γαλλία, η Ισπανία και οι χώρες της Μπένελουξ θα υπάγονται στην ίδια Δυτικοευρωπαϊκή Ζώνη Ώρας, η οποία αντιστοιχεί στην τρέχουσα μέση ώρα Γκρίνουιτς. Η Ιρλανδία και η Πορτογαλία θα ευθυγραμμιστούν με την Ισλανδία στη ζώνη ώρας των Αζορών, μία ώρα πίσω, ενώ ολόκληρη η κεντρική Ευρώπη (συν την Ελλάδα και την Κύπρο) θα είναι μία ώρα μπροστά και η ανατολική Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένων των χωρών της Βαλτικής, θα είναι δύο ώρες μπροστά.
Αυτή η νέα διαμόρφωση θα παρουσιάσει ωστόσο νέα προβλήματα – για παράδειγμα, η Ιρλανδία και η Βόρεια Ιρλανδία θα έχουν διαφορετικές ώρες, γεγονός που πιθανώς θα προκαλέσει ένα νέο πολιτικό ζήτημα.
