Ήταν Μάιος του 1999 όταν ένα αιματηρό θρίλερ με ομήρους, τρομοκρατία και διεθνείς διαστάσεις πάγωσε την Ελλάδα. Ο 25χρονος Αλβανός Φλαμούρ Πίστι καταλαμβάνει λεωφορείο του ΚΤΕΛ Χαλκιδικής στο Κάτω Σχολάρι Θεσσαλονίκης, κρατώντας εννέα επιβάτες υπό την απειλή χειροβομβίδας. Το αίτημά του: 50 εκατομμύρια δραχμές και διαφυγή στην Αλβανία. Ένα αδιανόητο σενάριο για την εποχή, που όμως εξελίχθηκε σε πραγματική τραγωδία.
«Με λένε Φλαμούρ, δεν είμαι εγκληματίας, με αδίκησαν», φώναζε στους δημοσιογράφους και στις κάμερες την ώρα που οδηγούσε ο ίδιος το λεωφορείο με προορισμό τα σύνορα. Η ΕΛ.ΑΣ., υπό την πίεση του κινδύνου για τις ζωές των ομήρων, επιλέγει να μην επέμβει. Του επιτρέπει να φτάσει μέχρι την Κρυσταλλοπηγή και από εκεί να περάσει στην Αλβανία.
Η απόφαση αυτή θα προκαλέσει σοβαρές αντιδράσεις.
Λίγες ώρες μετά, στο Ελμπασάν, ο Πίστι πέφτει σε μπλόκο των αλβανικών ειδικών δυνάμεων. Οι πυροβολισμοί είναι άμεσοι και αδιαπραγμάτευτοι. Ο ίδιος πέφτει νεκρός. Μαζί του, όμως, χάνει τη ζωή του και ο 28χρονος όμηρος Γιώργος Κουλούρης, αστυνομικός που επέβαινε στο λεωφορείο ως επιβάτης και βρέθηκε τυχαία στη δίνη της υπόθεσης. Άλλοι όμηροι τραυματίζονται, μεταξύ των οποίων και δημοσιογράφοι που είχαν ακολουθήσει την πορεία.
Η αντίδραση στην Ελλάδα είναι θυελλώδης. Μέσα σε λίγες ώρες, η υπόθεση μετατρέπεται από αστυνομικό θρίλερ σε μείζον πολιτικό ζήτημα.
Η κοινή γνώμη σοκάρεται όχι μόνο από την τραγική κατάληξη, αλλά και από τον χειρισμό της ΕΛ.ΑΣ., που επέτρεψε τη φυγή του δράστη στο εξωτερικό. Μέσα ενημέρωσης, πολιτικά κόμματα και πολίτες καταγγέλλουν ότι η αστυνομία «παρέδωσε τους ομήρους σε μια ξένη χώρα». Στο στόχαστρο μπαίνει και η αλβανική αστυνομία, για τη βίαιη και απρόβλεπτη επέμβασή της, που δεν εξασφάλισε την ασφάλεια των ομήρων.
Ο τότε υπουργός Δημόσιας Τάξης, Μιχάλης Χρυσοχοΐδης, καλείται να απαντήσει σε σκληρές ερωτήσεις, ενώ οι εικόνες από το λεωφορείο με τα σπασμένα τζάμια και τους αιμόφυρτους ομήρους κάνουν τον γύρο του κόσμου.
Η υπόθεση Φλαμούρ Πίστι δεν ήταν απλώς ένα ακραίο περιστατικό εγκληματικότητας. Ήταν το αποκορύφωμα μιας ταραγμένης περιόδου για τις ελληνοαλβανικές σχέσεις, την ενσωμάτωση των μεταναστών και την αστυνομική διαχείριση κρίσεων. Έφερε στην επιφάνεια φόβους, προκαταλήψεις αλλά και δομικές αδυναμίες του κρατικού μηχανισμού. Πολλοί την θυμούνται ακόμη και σήμερα ως μία από τις πιο δραματικές στιγμές της δεκαετίας του ’90 στην Ελλάδα.
Τα σημαντικότερα γεγονότα της ημέρας στην Ελλάδα και τον κόσμο
1453: Η Κωνσταντινούπολη πέφτει στα χέρια των Οθωμανών και αντηχεί η ιστορική κραυγή «Η Πόλις Εάλω». Η Άλωση σηματοδοτεί το τέλος της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, την έναρξη της Τουρκοκρατίας και, για πολλούς ιστορικούς, το τέλος του Μεσαίωνα. Η μαζική φυγή λογίων προς τη Δύση συμβάλλει καθοριστικά στη γέννηση της Αναγέννησης.
1824: Ισχυρός αιγυπτιακός στόλος υπό τον Χουσεΐν αποβιβάζει 4.000 Αλβανούς στην Κάσο, ύστερα από διήμερη πολιορκία, και επιτίθεται στους υπερασπιστές από τα νώτα. Ακολουθούν σφαγές και λεηλασίες, που αφανίζουν το ηρωικό νησί και το μετατρέπουν σε ένα από τα πιο τραγικά σύμβολα του Αγώνα.
1886: Ο φαρμακοποιός Τζον Στιθ Πέμπερτον δημοσιεύει την πρώτη διαφήμιση για την Coca-Cola στην εφημερίδα Atlanta Journal. Το ρόφημα, που ξεκινά ως ιατρικό σκεύασμα, αρχίζει την πορεία του για να γίνει ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα brands στον κόσμο.
1914: Βυθίζεται το καναδικό υπερωκεάνιο «Αυτοκράτειρα της Ιρλανδίας», ύστερα από σύγκρουση με το νορβηγικό ατμόπλοιο «SS Storstad» στον Κόλπο του Σαιντ Λόρενς. Χάνουν τη ζωή τους 1.012 άνθρωποι από τους 1.477 επιβάτες, σε μία από τις φονικότερες ναυτικές τραγωδίες της σύγχρονης Ιστορίας.
1924: Ανήμερα της Άλωσης, ιδρύεται η Αθλητική Ένωση Κωνσταντινουπόλεως (ΑΕΚ) από πρόσφυγες στην Αθήνα, για να διατηρήσουν ζωντανή την πολιτιστική τους ταυτότητα και να τιμήσουν τις χαμένες πατρίδες.
1953: Πραγματοποιείται η εκκίνηση του πρώτου Ράλι Ακρόπολις, με 26 πληρώματα. Από το 1973 αποτελεί σταθερό σταθμό του Παγκόσμιου Πρωταθλήματος Ράλι, καθιερώνοντας την Ελλάδα στον χάρτη του μηχανοκίνητου αθλητισμού.
1953: Οι Έντμουντ Χίλαρι και Τένζινγκ Νοργκάι κατακτούν το Έβερεστ για πρώτη φορά στην Ιστορία, σκαρφαλώνοντας στα 8.847 μέτρα. Το γεγονός μεταδίδεται σε όλο τον κόσμο λίγες ώρες πριν τη στέψη της Ελισάβετ Β’.
1985: Σημειώνεται η τραγωδία στο στάδιο Χέιζελ των Βρυξελλών, πριν από τον τελικό του Κυπέλλου Πρωταθλητριών μεταξύ Γιουβέντους και Λίβερπουλ. Κατά τη διάρκεια επεισοδίων μεταξύ Ιταλών και Βρετανών οπαδών, 39 άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους και εκατοντάδες τραυματίζονται. Παρά το σοκ, ο αγώνας διεξάγεται και η Γιουβέντους κατακτά το τρόπαιο με 1-0, σε μια από τις πιο σκοτεινές βραδιές στην ιστορία του ποδοσφαίρου.
1991: Η Greenpeace χαρακτηρίζει τον Πόλεμο του Κόλπου ως τον πιο καταστροφικό της σύγχρονης εποχής, με πάνω από 200.000 νεκρούς λόγω των βομβαρδισμών και των περιβαλλοντικών συνεπειών.
1996: Εκατοντάδες ισλαμιστές διαδηλώνουν στην Κωνσταντινούπολη, ζητώντας τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί. Η κινητοποίηση αυτή προαναγγέλλει τις μετέπειτα εξελίξεις που θα οδηγήσουν, δεκαετίες αργότερα, στην αλλαγή του καθεστώτος του ιστορικού ναού.
1999: Ο 25χρονος Αλβανός Φλαμούρ Πίστι καταλαμβάνει λεωφορείο του ΚΤΕΛ με εννιά επιβάτες στο Κάτω Σχολάρι Θεσσαλονίκης, κρατώντας χειροβομβίδα και ζητώντας λύτρα και διαφυγή στην Αλβανία. Η ΕΛ.ΑΣ. του επιτρέπει να διαφύγει, όμως στο Ελμπασάν η αστυνομία της Αλβανίας ανοίγει πυρ. Σκοτώνεται ο απαγωγέας και χάνει τη ζωή του και ο 28χρονος όμηρος Γιώργος Κουλούρης, σε μία υπόθεση που συγκλονίζει την κοινή γνώμη και προκαλεί πολιτικές αντιδράσεις.
2005: Κατεβάζει ρολά το ιστορικό κλαμπ «Ρόδον» στην οδό Μάρνη, έπειτα από 18 χρόνια λειτουργίας, λόγω ιδιόχρησης του κτιρίου. Οι τελευταίοι που ανεβαίνουν στη σκηνή του είναι οι Στιβ Γουίν και Τζέιμς Τέιλορ, σηματοδοτώντας το τέλος μιας εμβληματικής εποχής για τη ζωντανή μουσική στην Αθήνα.
2008: Η Ελλάδα αναδεικνύεται πρώτη παγκοσμίως σε κατανάλωση τσιγάρων ανά κάτοικο, σύμφωνα με έρευνα του Economist. Ο μέσος Έλληνας καπνίζει δύο πακέτα τη μέρα, ήδη από την ηλικία των 14 ετών.
2017: Πεθαίνει ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης σε ηλικία 99 ετών. Διετέλεσε πρωθυπουργός και πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας, αφήνοντας το στίγμα του στην πολιτική ζωή της Μεταπολίτευσης.
2020: Ο αστυνομικός Ντέρεκ Σόβιν συλλαμβάνεται για τη δολοφονία του Τζορτζ Φλόιντ, η οποία πυροδοτεί παγκόσμιο κύμα διαμαρτυριών κατά του ρατσισμού και της αστυνομικής βίας.
2024: Ο Ολυμπιακός γράφει ιστορία κατακτώντας το UEFA Europa Conference League, επικρατώντας 1-0 της Φιορεντίνα στην παράταση. Είναι ο πρώτος ευρωπαϊκός τίτλος στην ιστορία του συλλόγου και ο πρώτος που κατακτά ελληνική ομάδα σε ευρωπαϊκή διοργάνωση ανδρών.
Γεννήσεις
1917 – Τζον Φιτζέραλντ Κένεντι, 35ος πρόεδρος των ΗΠΑ, εμβληματική πολιτική μορφή της δεκαετίας του ’60· υπηρέτησε από το 1961 έως τη δολοφονία του το 1963, καθιερώθηκε για τον προοδευτικό του λόγο, την υποστήριξη των πολιτικών δικαιωμάτων και την ψυχροπολεμική κρίση της Κούβας, ενώ το όνομά του συνδέθηκε με το διαστημικό πρόγραμμα Apollo και το όραμα μιας «νέας γενιάς Αμερικανών».
1922 – Ιάννης Ξενάκης, Έλληνας συνθέτης και αρχιτέκτονας, πρωτοπόρος της σύγχρονης μουσικής· συνέδεσε τη μουσική με τα μαθηματικά, τη φυσική και την αρχιτεκτονική, εισάγοντας έννοιες όπως η στοχαστική σύνθεση· συνεργάτης του Λε Κορμπυζιέ και δημιουργός έργων που άλλαξαν ριζικά την έννοια του μουσικού ήχου και χώρου.
1926 – Θανάσης Βέγγος, Έλληνας ηθοποιός, από τους πιο αγαπημένους και αναγνωρίσιμους του ελληνικού κινηματογράφου· γνωστός για τους ρόλους του «καλού ανθρώπου» και το μοναδικό του σωματικό παίξιμο, άφησε εποχή ενώ η φράση «τρέχει σαν τον Βέγγο» έγινε παροιμιώδης.
1935 – Κώστας Καζάκος, Έλληνας ηθοποιός και σκηνοθέτης, με μακρά πορεία στο θέατρο, τον κινηματογράφο και την τηλεόραση· γνωστός για τους έντονους δραματικούς ρόλους του και τη βαθιά, επιβλητική φωνή του, αλλά και για τη σταθερή του πολιτική παρουσία ως βουλευτής του ΚΚΕ.
1966 – Μελίνα Κανά, Ελληνίδα τραγουδίστρια, με ιδιαίτερη φωνή και ξεχωριστή παρουσία στη σκηνή του έντεχνου και παραδοσιακού τραγουδιού· συνεργάστηκε με κορυφαίους συνθέτες όπως ο Σωκράτης Μάλαμας και ο Νίκος Ξυδάκης, αφήνοντας το αποτύπωμά της με τραγούδια όπως «Τα λάβαρα» και «Αερικό».
Θάνατοι
1453 – Κωνσταντίνος ΙΑ’ Παλαιολόγος, Βυζαντινός αυτοκράτορας και τελευταίος ηγεμόνας της Κωνσταντινούπολης· έπεσε μαχόμενος κατά την Άλωση της Πόλης από τους Οθωμανούς στις 29 Μαΐου, αναδεικνυόμενος σε θρύλο της ελληνικής ιστορικής μνήμης και σύμβολο του χαμένου Βυζαντίου.
2010 – Ντένις Χόπερ, Αμερικανός ηθοποιός και σκηνοθέτης, εμβληματική μορφή του αμερικανικού σινεμά της αντικουλτούρας· έγινε διάσημος με την ταινία «Easy Rider», την οποία σκηνοθέτησε και πρωταγωνίστησε, ενώ ξεχώρισε και για τους ρόλους του σε φιλμ όπως «Blue Velvet» και «Apocalypse Now».
2017 – Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, Έλληνας πολιτικός και πρώην πρωθυπουργός (1990–1993), από τις μακροβιότερες πολιτικές φυσιογνωμίες της Μεταπολίτευσης· υπήρξε ηγετική μορφή της φιλελεύθερης παράταξης, με πορεία από τον προπολεμικό χώρο έως τη Νέα Δημοκρατία, και διακρίθηκε για την οικονομική και θεσμική του ατζέντα, αλλά και για τη ρεαλιστική του προσέγγιση στην εξωτερική πολιτική.
Εορτολόγιο
Θεοδοσία, Υπομονή, Ολιβιανός, Ολιβία
Εθνικές Γιορτές – Επέτειοι
Παγκόσμια Ημέρα για την Υγεία του Πεπτικού Συστήματος
Παγκόσμια Ημέρα Κυανοκράνων
