Πρεμιέρα αναμένεται να κάνει το 2026 το πιστοποιητικό καλοπληρωτή, το οποίο θα βεβαιώνει τη φερεγγυότητα του ατόμου που θέλει να νοικιάσει κάποιο ακίνητο, καθώς θα επιβεβαιώνει ότι δεν έχει ληξιπρόθεσμες οφειλές στον δημόσιο ή στον ιδιωτικό τομέα. Το συγκεκριμένο έγγραφο μπορεί να εξασφαλίσει κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο που θέλει να συνάψει οποιαδήποτε ιδιωτική σύμβαση.
Η αδυναμία ελέγχου της φερεγγυότητας του ενδιαφερομένου αποτελεί ένα γεγονός το οποίο αποθαρρύνει πολλούς ιδιοκτήτες από το να ενοικιάσουν το ακίνητό τους. Έτσι με το Μητρώο Παρακολούθησης Ιδιωτικού Χρέους, που θα λειτουργήσει τους πρώτους μήνες του 2026, ο υποψήφιος ενοικιαστής θα μπορεί, εάν θέλει, να παράσχει ένα πιστοποιητικό ότι είναι καλοπληρωτής, ώστε να καμφθούν οι επιφυλάξεις του εκμισθωτή.
Σύμφωνα με όσα επισημαίνει σε σχετικό της ρεπορτάζ η εφημερίδα «Καθημερινή» η δυνατότητα ελέγχου της φερεγγυότητας των υποψηφίων ενοικιαστών αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα εμπόδια για την ενθάρρυνση περισσότερων ιδιοκτητών προκειμένου να εκμεταλλευθούν το κενό διαμέρισμά τους, αναφέρουν παράγοντες της αγοράς ακινήτων. Οι εμπειρίες πολλών ιδιοκτητών με απλήρωτα ενοίκια και λογαριασμούς ΔΕΚΟ, όχι μόνο τους έχουν ωθήσει στο να κρατούν κλειστό το ακίνητό τους, αλλά κυρίως αποτρέπουν ακόμη περισσότερους από το να εκμεταλλευτούν το δικό τους σπίτι, από τον φόβο μιας τέτοιας αρνητικής εμπειρίας.
Προχωρά η δημιουργία Μητρώου Παρακολούθησης Ιδιωτικού Χρέους
Στο συγκεκριμένο πλαίσιο, η κυβέρνηση αναμένεται να προχωρήσει στη δημιουργία Μητρώου Παρακολούθησης Ιδιωτικού Χρέους, που έχει θεσπιστεί από το 2022, αλλά δεν έχει εφαρμοστεί μέχρι σήμερα. Πρόκειται για ένα έργο που θα επιτρέψει τόσο στο Δημόσιο όσο και σε ιδιώτες πιστωτές να προχωρούν στην καλύτερη διαχείριση των οφειλών τόσο φυσικών όσο και νομικών προσώπων (ανώνυμα φυσικά) μέσω στοχευμένων παρεμβάσεων, αλλά και στην τεκμηρίωση της φερεγγυότητας.
Ειδικά το τελευταίο αυτό σκέλος εκτιμάται ότι θα μπορέσει να αξιοποιηθεί και στην αγορά κατοικίας, ώστε να μπορεί ο κάθε ενδιαφερόμενος μισθωτής να τεκμηριώνει τη φερεγγυότητά του στον ιδιοκτήτη, προσκομίζοντας το σχετικό αντίγραφο που θα του χορηγεί το υπό σύσταση μητρώο. Το έργο χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης και εκτιμάται ότι θα ολοκληρωθεί τον Μάιο του 2026.
Πώς θα λειτουργεί η πλατφόρμα πιστοληπτικής αξιολόγησης
Το πιστοποιητικό φερεγγυότητας, σύμφωνα με την Καθημερινή θα μπορεί να εξασφαλίσει κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο το οποίο επιθυμεί να συνάψει οποιαδήποτε ιδιωτική σύμβαση, όπως π.χ. η ενοικίαση ενός ακινήτου ή η αγορά προϊόντων με πίστωση.
Με τον τρόπο αυτό, κάποιος που δεν έχει επιβαρυμένο πιστωτικό προφίλ θα μπορεί να διαπραγματευθεί π.χ. ένα καλύτερο ενοίκιο ή καλύτερους όρους σε μια ιδιωτική συμφωνία σε αντίθεση με κάποιον άλλον που βαρύνεται από ληξιπρόθεσμες οφειλές είτε προς την εφορία και τα ασφαλιστικά ταμεία είτε προς άλλους φορείς του ιδιωτικού τομέα.
Πώς θα γίνεται η βαθμολόγηση
Η πλατφόρμα η οποία θα βαθμολογεί την πιστοδοτική ικανότητα κάθε φυσικού ή νομικού προσώπου θα τεθεί σε λειτουργία πιλοτικά μέσα στο 2026 και σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα της Γενικής Γραμματείας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους, στην οποία θα ανήκει, θα «παραγάγει» τα πρώτα αποτελέσματα στις αρχές του 2027.
Η βαθμολόγηση του φυσικού ή νομικού προσώπου θα πραγματοποιείται αυτοματοποιημένα μέσω ενός αλγορίθμου.
Το πιστοποιητικό θα αντλείται από το ίδιο το φυσικό πρόσωπο που θέλει να προβεί σε μια συναλλαγή, μετά από σχετική αίτηση, μέσα από το Πληροφοριακό Σύστημα Πιστοληπτικής Αξιολόγησης. Πρόκειται για μια κεντρική βάση δεδομένων οικονομικής συμπεριφοράς από φορείς του δημόσιου τομέα και μια ενιαία κλίμακα αξιολόγησης της πιστοληπτικής ικανότητας για την παραγωγή και χορήγηση πιστοληπτικής βαθμολόγησης στα φυσικά και νομικά πρόσωπα σε σχέση με τις οφειλές τους προς το Δημόσιο. Μεταξύ των φορέων του Δημοσίου περιλαμβάνονται η ΑΑΔΕ, οι φορείς κοινωνικής ασφάλισης, οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης και οι επιχειρήσεις τους, καθώς και οι επιχειρήσεις που ασκούν δραστηριότητες κοινής ωφελείας στη μετοχική σύνθεση των οποίων συμμετέχει, άμεσα ή έμμεσα, το Δημόσιο.
Το πληροφοριακό σύστημα θα διαλειτουργεί με άλλα ηλεκτρονικά συστήματα –δημόσια και ιδιωτικά, όπως ο «Τειρεσίας»– με σκοπό την ανταλλαγή βαθμολογιών πιστοληπτικής ικανότητας και τη δημιουργία ενιαίας βαθμολόγησης για την αξιολόγηση της πιστοληπτικής ικανότητας φυσικών προσώπων και επιχειρήσεων. Η πιστοληπτική βαθμολόγηση θα παράγεται με αυτοματοποιημένη διαδικασία και με τη χρήση αλγορίθμου.
Ειδικότερα, μεταξύ των δεδομένων που θα αντλούνται θα περιλαμβάνονται για τα φυσικά πρόσωπα το όνομα, το επώνυμό τους και ο Αριθμός Φορολογικού Μητρώου (ΑΦΜ) και για τα νομικά πρόσωπα η επωνυμία τους, η νομική τους μορφή, ο αριθμός καταχώρισής τους στο Γενικό Εμπορικό Μητρώο και ο ΑΦΜ. Ως προς τις οφειλές μεταξύ των δεδομένων που θα καταγράφονται, περιλαμβάνονται οι βασικοί όροι της οφειλής, όπως το αρχικό και το τρέχον ύψος της, κατά κεφάλαιο, προσαυξήσεις και πρόστιμα, η διάρκεια αποπληρωμής, το επιτόκιο και οι μεταβολές τους, οι καταβολές που πραγματοποιήθηκαν, ο χρόνος των καταβολών και το τρέχον υπόλοιπο της οφειλής, ρυθμίσεις της οφειλής, πληροφορίες για την πορεία δικαστικών διενέξεων μεταξύ οφειλέτη και πιστωτών, πληροφορίες σχετικά με τις οφειλές των φορέων του δημόσιου τομέα προς το υποκείμενο των δεδομένων οικονομικής συμπεριφοράς, καθώς και στοιχεία εισοδήματος και περιουσιακής κατάστασης.
Μητρώο Ιδιωτικού Χρέους
Το Πληροφοριακό Σύστημα Πιστοληπτικής Αξιολόγησης θα αντλεί στοιχεία από το Μητρώο Παρακολούθησης Ιδιωτικού Χρέους, που θα συγκεντρώνει όλες τις οφειλές από πιστωτές του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. Τα στοιχεία οφειλών θα παρέχονται επικαιροποιημένα από τους πιστωτές στο μητρώο ανά εξάμηνο και σε αυτά περιλαμβάνονται οι οφειλές φυσικών και νομικών προσώπων (ληξιπρόθεσμες και μη ληξιπρόθεσμες), καθώς και οι εξοφλημένες οφειλές.
Ειδικότερα, θα περιλαμβάνονται η φύση της οφειλής, οι βασικοί όροι της οφειλής, όπως το αρχικό και το τρέχον ύψος της, κατά κεφάλαιο, προσαυξήσεις και πρόστιμα, η διάρκεια αποπληρωμής, το επιτόκιο και οι τυχόν μεταβολές τους, οι εμπράγματες και ενοχικές εξασφαλίσεις της οφειλής και η αποτίμησή τους, οι καταβολές που πραγματοποιήθηκαν, ο χρόνος των καταβολών και το τρέχον υπόλοιπο της οφειλής, ρυθμίσεις της οφειλής, πληροφορίες για την πορεία δικαστικών διενέξεων μεταξύ οφειλέτη και πιστωτών, μέτρα διοικητικής ή αναγκαστικής εκτέλεσης που λήφθηκαν, καθώς και η πορεία της δικαστικής προσβολής τους.
Το μητρώο θα συλλέγει, θα επεξεργάζεται και θα τηρεί τα δεδομένα αυτά συμπεριλαμβανομένων και δημογραφικών στοιχείων (όπως, ενδεικτικά, ηλικία, τόπος κατοικίας για τα φυσικά πρόσωπα, κλάδος δραστηριότητας και διεύθυνση έδρας για τα νομικά πρόσωπα) αποκλειστικά σε ανωνυμοποιημένη μορφή. Οπως εξηγεί στην «Κ» η γενική γραμματέας Χρηματοπιστωτικού Τομέα και Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους Θεώνη Αλαμπάση, «η δημιουργία του Κεντρικού Μητρώου Πιστώσεων αποτελεί ένα σημαντικό έργο στο πλαίσιο της ψηφιακής μεταρρύθμισης της χώρας και στόχο έχει να καταγράψει το υψηλότερο δυνατό ποσοστό του μη εξυπηρετούμενου ιδιωτικού χρέους στη χώρα μας».
Στο πλαίσιο της επεξεργασίας των παραπάνω πληροφοριών και της συσχέτισής τους με οικονομικούς δείκτες, θα καταρτίζεται Εκθεση Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους, η οποία θα περιλαμβάνει δεδομένα ανάλυσης και πρόβλεψης για τον σχεδιασμό και την υλοποίηση πολιτικών για την αποτελεσματική διαχείριση του ιδιωτικού χρέους.
Κατά την αρχική του λειτουργία, το μητρώο θα διαλειτουργεί και θα αντλεί στοιχεία σε ανωνυμοποιημένη μορφή από το Δημόσιο και τους φορείς κοινωνικής ασφάλισης, τους χρηματοδοτικούς φορείς μέσω του Κεντρικού Μητρώου Πιστώσεων που τηρείται στην ΤτΕ και το σύστημα επεξεργασίας δεδομένων οικονομικής συμπεριφοράς του «Τειρεσία». Στη συνεχεία όμως θα ακολουθήσει η ένταξη πιστωτών του ευρύτερου δημοσίου αλλά και αμιγώς ιδιωτικού τομέα (όπως δήμοι, ΝΠΔΔ, εταιρείες παροχής ενέργειας και ύδρευσης, εταιρείες τηλεπικοινωνιών, επιχειρήσεις λιανικής πώλησης, ιδιοκτήτες ακινήτων για οφειλόμενα μισθώματα κ.λπ.).
