Κείμενο – Φωτογραφίες: Ναυσικά Διαμαντοπούλου
Δεν είναι τέλεια, κι αυτό την κάνει ακαταμάχητη. Η Νάπολη είναι ωμή, αυθεντική, αντιφατική. Μια πόλη που ζει με πάθος, γελάει δυνατά, μαγειρεύει με την ψυχή και κουβαλά αιώνες ιστορίας στα στενά της. Αν ψάχνεις έναν τόπο που θα σε ταρακουνήσει, θα σε συγκινήσει και θα σου μείνει αξέχαστος, τότε ετοιμάσου για ταξίδι στα βάθη της Ιταλίας – εκεί όπου η καρδιά χτυπάει δυνατά: στη Νάπολη.
Λίγο μετά την κράτηση των εισιτηρίων τις φωνητικές μου χορδές «στοίχειωσε» το τραγούδι των Pink Martini: «Una notte a Napoli». Και κάπου εκεί άρχισε η φαντασία να καλπάζει. Όχι μόνο υπό τους ήχους των Pink Martini, αλλά και με αυτούς της ταραντέλα, που έπαιζαν λούπα το χρονικό διάστημα της αναμονής.
Δεν ήξερα τι θα συναντήσω ομολογουμένως. Και δεν ήθελα να ξέρω, όπως σε κάθε ταξίδι. Γιατί η μαγεία κρύβεται στην ανακάλυψη.
Από όσα άκουσα όλον αυτόν τον καιρό πριν από το check in της πτήσης κράτησα μόνο κάποια χρηστικά, κοινώς το εξής ένα: προσοχή στις κλοπές πάσης φύσεως, από πορτοφόλια μέχρι τα νοικιασμένα αυτοκίνητα. Θα σκεφτεί κανείς, ότι μπορεί να συμβεί παντού, αλλά όπως και να ‘χει, την πληροφορία την κρατάς, καθώς φαίνεται πως είναι συχνό το φαινόμενο.
Ωστόσο, αυτή η μικρή και ταυτόχρονα σημαντική λεπτομέρεια, δεν επισκίασε ούτε στο ελάχιστο την προσμονή για το ταξίδι.
Η χαοτική γοητεία της «μάγισσας» του ιταλικού Νότου
Αν θα μπορούσε κανείς να δώσει έναν χαρακτηρισμό για τη Νάπολη με μία λέξη, θα ήταν «ψηφιδωτό». Διαφορετικά, ετερόκλητα στοιχεία συνθέτουν μία πληθωρική εικόνα, που τραβά ποικιλοτρόπως το βλέμμα. Αυτό που θα έλεγε κανείς «δεν ξέρεις πού να πρωτο-κοιτάξεις, τι να πρωτο-φωτογραφίσεις».
Ουδείς μπορεί να αρνηθεί, ότι η Νάπολη είναι μία πόλη με προσωπικότητα. Είναι μία πόλη ζωντανή κάθε ώρα της ημέρας. Αυθεντική και ανεπιτήδευτη, με την ιστορία της να συμβαδίζει αρμονικά με το σήμερα, τους ανθρώπους που κινούνται στην καθημερινότητά τους, αυθόρμητοι και με μία νωχελική «χορευτικότητα» στις κινήσεις τους. Θα πρέπει να είναι θέμα DNA, δεν εξηγείται διαφορετικά.
Η Νάπολη (όπως και κάθε πόλη που επισκέπτεσαι για πρώτη φορά) θέλει να την περπατήσεις. Να μπλέξεις στα στενά της, να την αφουγκραστείς, να την «ακούσεις» και να τη «μυρίσεις». Ερεθίσματα έρχονται από κάθε οπτική της γωνία: κοιτώντας ψηλά, χαμηλά ή δίπλα σου η κάθε εικόνα μοιάζει να διηγείται και μία ιστορία.
Δεν είναι η πιο καθαρή πόλη που έχετε επισκεφθεί ποτέ, είναι αρκετά θορυβώδης, αλλά αυτή είναι η γοητεία της.
Ιστορικό κέντρο και Ισπανική Συνοικία
Από το 1995, το Centro Storico αποτελεί Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO. Είναι η περιοχή της πόλης, όπου βρίσκονται τα διασημότερα αξιοθέατά της, όπως ο καθεδρικός ναός της Νάπολης, η Via dei Presepi, το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, το παρεκκλήσι Sansevero και το μοναστήρι της Santa Chiara, που αξίζει να επισκεφθείτε σε κάθε περίπτωση.
Τους μαύρους τοίχους, τα παλιά κτήρια και τα γκράφιτι, λίγα μέτρα πιο βόρεια στην πλατεία Piazza dei Martiri, θα συναντήσετε όλους τους μεγάλους –ιταλικούς κυρίως–οίκους μόδας. Μία πιο φινετσάτη αύρα διαδέχεται την πολύβουη συνοικία του ιστορικού κέντρου. Περπατώντας λίγη ώρα ακόμη από το ιστορικό κέντρο, συναντάτε την Ισπανική Συνοικία ή αλλιώς Quartieri Spagnoli. Η διάσημη Via Toledo, όπου δεσπόζει το άγαλμα του Dante Aligheri, ένας εμπορικός δρόμος θυμίζει λίγο τη δική μας Ερμού, με καταστήματα. Μάλιστα, φιλοξενεί έναν από τους ομορφότερους σταθμούς μετρό της Ευρώπης, ένα πραγματικό έργο τέχνης.
Ο πολυσύχναστος αυτός δρόμος οδηγεί στην κεντρική πλατεία Piazza del Plebiscito. Παρατηρώντας περιμετρικά βλέπετε το επιβλητικό εμπορικό κέντρο Galleria Umberto I, τον καθεδρικό ναό San Francesco di Paola και το Castel Nuovo.
Δυστυχώς, τις ημέρες της παραμονής μας δεν ήταν ανοιχτό το Κάστρο του Αυγού, με την συναρπαστική ιστορία. Πρόκειται για το το παλαιότερο σωζόμενο οχυρό και το όνομά του προέρχεται από έναν μακρόβιο μύθο για τον Λατίνο ποιητή Βιργίλιο, ο οποίος κατά τον Ύστερο Μεσαίωνα θεωρούνταν προφήτης και μάντης.
Σύμφωνα με τον μύθο, ο Βιργίλιος έκρυψε ένα αυγό στα θεμέλιά του, που έχει τη δύναμη να στηρίξει ολόκληρο το κάστρο. Παραμένει εκεί μαζί με τα οστά του, γιατί εάν το αυγό σπάσει, τότε το κάστρο θα καταστραφεί και θα ακολουθήσουν μία σειρά από καταστροφικά γεγονότα για τη Νάπολη.
Μην ξεχάσετε, τέλος, να εξερευνήσετε την υπόγεια Νάπολη, η οποία διέθετε δρόμους, αγορές, ναούς, κατακόμβες, μέχρι και το περίφημο αρχαίο θέατρο του αυτοκράτορα Νέρωνα.
Όταν κοιτάς (τη Νάπολη) από ψηλά
Από το Castel Sant’Elmo, ένα μεσαιωνικό κάστρο που λειτουργεί και ως μουσείο, έχετε μία πανοραμική θέα της Νάπολης. Έχει χτιστεί στον λόφο Vomero παίρνοντας τη σημερινή του μορφή το 1537.
Ωστόσο, προϋπήρχε πιθανότατα από το 1275. Το επιβλητικό αυτό κτίσμα, εν μέρει χτισμένο με κίτρινο ναπολιτάνικο πωρόλιθο, έχει τις καταβολές του σε νορμανδικό παρατηρητήριο που έφερε την ονομασία Belorte.
To Castel Sant’Elmo βρίσκεται κοντά στην Ισπανική Συνοικία και ο δρόμος για να φτάσετε είναι αρκετά ανηφορικός. Αν είστε της αντοχής, τότε αξίζει να ανεβείτε με τα πόδια, εναλλακτικά μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το τελεφερίκ.
Εκτός από το εντυπωσιακό, ιστορικό κάστρο, θα σας ανταμείψει η εκπληκτική θέα της Νάπολης από ψηλά. Κοιτώντας μέσα από τα μικροσκοπικά κενά, αλλά και από το τελευταίο επίπεδο του κάστρου, η Νάπολη απλώνεται σαν ένας μαγευτικός, πολύχρωμος καμβάς.
Οι cinematic βέσπες, τα graffiti και η ναπολιτάνικη τέχνη της μπουγάδας
Μπορεί να αποτελούν χαρακτηριστικά της ναπολιτάνικης καθημερινότητας, ωστόσο είναι μία κατηγορία από μόνα τους: βέσπες, τα graffiti και οι μπουγάδες.
Ειδικά, οι βέσπες ξεφυτρώνουν από παντού, από κάθε στενάκι που μόλις και μετά βίας συνυπάρχουν οχήματα και πεζοί. Αυτό που είναι πολύ εντυπωσιακό είναι ο τρόπος με τον οποίο κάνουν ζιγκ ζαγκ αποφεύγοντας οποιοδήποτε εμπόδιο μπροστά τους, χωρίς να διστάσουν φυσικά να πατήσουν την κόρνα, ένας ήχος που θα ακούτε συχνά στη Νάπολη.
Στη Νάπολη δεν έχει σημασία αν είσαι ένας «μάτσο», ογκώδης τύπος με μούσια και το βεσπάκι σου είναι Barbie Pink ή κόκκινο της φωτιάς. Ή αν είσαι μία elegant τύπισσα και αντίστοιχα το βεσπάκι σου είναι μαύρο. Κι είναι αυτό το μαγικό: τα χρώματα από τις βέσπες προσδίδουν μία μοναδική νότα στο τοπίο.
Όπως και τα αναρίθμητα γκράφιτι που έχουν φιλοτεχνηθεί στους τοίχους της πόλης.
Μικρά ή μεγάλα, έγχρωμα ή ασπρόμαυρα, αποτυπώνουν από προσωπικότητες σαν τη Σοφία Λόρεν, τη Φρίντα Κάλο ή τον Ντιέγκο Μαραντόνα μέχρι τον San Gennaro, την τοιχογραφία διά χειρός Jorit Goch που έγινε viral στην Ελλάδα, λόγω της ομοιότητάς του προσώπου με τον Αλέξη Τσίπρα.
Το πιο ιδιαίτερο, ωστόσο, στοιχείο της Νάπολης είναι οι μπουγάδες που θα δείτε κρεμασμένες στα σχοινιά να αιωρούνται και να «χορεύουν» με την κίνηση του ανέμου. Τοποθετημένα με χρωματική αρμονία, τα απλωμένα ρούχα αποτελούν ένα κατ’ εξοχή αξιοθέατο της καθημερινής ναπολιτάνικης ζωής και κουλτούρας. Ένα σκηνικό που μεταφέρει συνειρμικά σε σκηνές από ταινίες του παλιού ιταλικού κινηματογράφου.
O πανταχού παρών Θεός… Μαραντόνα
Μία από τις πιο χαρακτηριστικές φιγούρες που θα δείτε στη Νάπολη δεν είναι άλλη από τη μορφή του Αργεντινού θρύλου του ποδοσφαίρου, Ντιέγκο Αρμάντο Μαραντόνα. Είναι πραγματικά παντού: σε τοίχους, σε μπλούζες, σε ποτήρια, μαγνητάκια, μπουκαλάκια, αναπτήρες και ό,τι άλλο βάλει ο νους σας.
Διόλου τυχαίο, αφού το θρυλικό «δεκάρι» της ιστορικής «Αλμπισελέστε» ήταν ο αναμορφωτής της ομάδας της Νάπολης.
Από τα μέσα του 1980, αρκετοί ήταν οι ποδοσφαιρόφιλοι που έφταναν εκεί για να δουν από κοντά έναν αγώνα του Μαραντόνα. Και ήταν το 1987, όταν ο Μαραντόνα χάρισε στη Νάπολι το πρώτο της πρωτάθλημα. Για την ιστορία καμία ομάδα της νότιας Ιταλίας δεν είχε φτάσει στην κορυφή του πρωταθλήματος μέχρι τότε. Για αυτό ο Μαραντόνα πλέον αποτελεί πολιτιστικό σύμβολο της πόλης.
Γεύσεις που τραντάζουν τον ουρανίσκο
And last but not least. Οι γεύσεις. Το καλύτερο το αφήσαμε για το τέλος. Δεν υπάρχει περίπτωση να φτάσετε στη Νάπολη και να μην φάτε εξαιρετικά. Και ειδικότερα πίτσα, αφού είναι η γενέτειρά της. Με λεπτή ζύμη και αέρινες υφές στα υλικά μπορείς να φας μία ολόκληρη και να περισσεύει χώρος και για κάτι ακόμη.
Μία από τις σπεσιαλιτέ της πόλης είναι η Pizza Fritta, τηγανητή πίτσα δηλαδή. Μπορεί στο άκουσμα να φαίνεται «βαριά», αλλά ειλικρινά είναι ένα πανάλαφρο γευστικό έδεσμα. Την απολαύσαμε στο Sorbillo, μαζί με τα παραδοσιακά arancini. Αν αγαπάτε τις ισχυρές δόσεις αμύλου, δοκιμάστε την παραδοσιακή μακαρονάδα με πατάτες Pasta e patate cremosa. Εξαιρετική πίτσα θα βρείτε και στη Pizzeria passionamij στην περιοχή του ιστορικού κέντρου, καθώς και στην Antica Pizzeria Da Michele, γνωστή από την ταινία «Eat Pray Love». Εκεί θα πρέπει να περιμένετε στωικά και με ενσυναίσθηση, αφού οι ουρές είναι μεγάλες!
Μην διστάσετε να δοκιμάσετε street food της Νάπολης, που τα παραδοσιακά εδέσματά τους, εκτός από πεντανόστιμα είναι και οικονομικά.
Ο καφές είναι παντού ιεροτελεστία, σπάνια θα πιείτε χάλια καφέ, αλλά μην κάνετε το λάθος να ζητήσετε freddo. Γιατί πολύ απλά δεν φτιάχνουν. Συνόδεψε τον καφέ σου με γλυκές γεύσεις, όπως sfogliatella, canoli και ό, τι έχει κρέμα φιστίκι.
Τέλος, για τους λάτρεις του καλού ποτού, ξεχωρίσαμε δύο στέκια. Το ένα είναι το L’ Antiquario, ένσ speakeasy μαγαζί που εξειδικεύεται στα κοκτέιλ. Ο κατάλογος είναι γεμάτος από κοκτέιλ, signature τα περισσότερα, και σε προσιτές τιμές.
Το δεύτερο είναι το Archeobar, ένα μικρό μπαράκι πάνω στο δρόμο, που περιγράφεται ως ο Ναός του Negroni, το οποίο φτιάχνουν με δεκάδες διαφορετικούς τρόπους. Αν είσαι λάτρης του Negroni, δεν θα ξέρεις ποιο να διαλέξεις.
Μια στάση στην Πομπηία
Αν ταξιδέψετε ως τη Νάπολη, δεν γίνεται να μην επισκεφθείτε την Πομπηία. Η αρχαία ρωμαϊκή πόλη της Καμπανίας που καταστράφηκε από την καταστροφική έκρηξη του Βεζούβιου το 79 μ.Χ, παρά την τραγική ιστορία της, παραμένει ένας από τους πιο δημοφιλείς προορισμούς στην Ιταλία και αποτελεί ένα must-visit για όποιον ενδιαφέρεται για τη ρωμαϊκή ιστορία.
Περνώντας από τον σύγχρονο κόσμο στα ερείπια της πόλης, νιώθεις ότι μπαίνεις σε χρονομηχανή. Ο χάρτης που δίνεται στην είσοδο αποτελεί ένα χρήσιμο εργαλείο εξερεύνησης της πόλης, ανακαλύπτοντας πολλά μυστικά για την αρχαία ρωμαϊκή αρχιτεκτονική, μηχανική και τεχνολογία, καθώς και τις κοινωνικές και πολιτιστικές πτυχές της ζωής στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία.
Ό,τι έχει σωθεί σε τοιχογραφία σε βάζει μέσα της. Νιώθεις, ότι είσαι κι εσύ μέρος της αναπαράστασης. Οι φιγούρες είναι τόσο έντονες που αισθάνεσαι ότι ακούς την κουβέντα τους. Το πιο συγκλονιστικό είναι οι πετρωμένοι άνθρωποι. Οι περισσότεροι «φιλοξενούνται» στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Νάπολης, ωστόσο σε επιλεγμένα σημεία της Πομπηίας μέσα σε ειδικά διαμορφωμένες προθήκες βρίσκονται μάρτυρες εκείνης της μεγάλης καταστροφής.
Άνθρωποι και ζώα που τους σταμάτησε ο χρόνος, η στάχτη, η λάβα. Η μόνη λέξη που σου έρχεται στο μυαλό είναι δέος. Την ώρα που ο Βεζούβιος στέκει αγέρωχος στο βάθος… και δεν ξέρεις αν και πότε μπορεί να «ξαναθυμώσει»…
Η Νάπολη δεν είναι απλώς ένας προορισμός – είναι συναίσθημα, ιστορία, γεύση και φασαρία. Είναι η ζωντάνια στους δρόμους, η μυρωδιά της πίτσας, το βλέμμα του Βεζούβιου στον ορίζοντα. Μια πόλη που δεν σε αφήνει να τη δεις απ’ έξω, αλλά σε τραβάει μέσα της. Γι’ αυτό, μην την προσπεράσεις. Ζήσε τη. Με όλες σου τις αισθήσεις.
