Ο αριθμός των ανθρώπων που επιβιώνουν από καρκίνο έχει αυξηθεί σημαντικά τις τελευταίες πέντε δεκαετίες. Όμως υπάρχει μια κρίσιμη διαφορά στα επιμέρους στοιχεία: Ορισμένοι τύποι καρκίνου έχουν πλέον υψηλά ποσοστά επιβίωσης, ενώ τα ποσοστά για άλλους – τους πιο θανατηφόρους – παραμένουν σχεδόν αμετάβλητα εδώ και 50 χρόνια.
Οι ειδικοί, όπως αναφέρει το BBC, κρούουν τον κώδωνα: η πρόοδος είναι άνιση και για κάποιους ασθενείς, η διάγνωση εξακολουθεί να μοιάζει με θανατική καταδίκη.
Για κάποιους τύπους καρκίνου, όπως για παράδειγμα για το μελάνωμα του δέρματος, το ποσοστό 10ετούς επιβίωσης ξεπερνά πλέον το 90%. Συνολικά, οι μισοί από τους ασθενείς με καρκίνο μπορούν πλέον να αναμένουν να ζήσουν για τουλάχιστον δέκα χρόνια – ποσοστό υπερδιπλάσιο σε σχέση με τις αρχές της δεκαετίας του 1970.
Ωστόσο, μελέτη της Σχολής Υγιεινής και Τροπικής Ιατρικής του Λονδίνου αποκαλύπτει ότι για ορισμένες μορφές καρκίνου δεν έχει σημειωθεί ουσιαστική βελτίωση. Οι καρκίνοι με τα χαμηλότερα ποσοστά επιβίωσης τείνουν να είναι οι πιο δύσκολοι στη διάγνωση και διαθέτουν τις λιγότερες θεραπευτικές επιλογές.
Στον καρκίνο του παγκρέατος, λιγότερο από το 5% των ασθενών επιβιώνει για μία δεκαετία. Επίσης οι καρκίνοι του οισοφάγου, του στομάχου, του εγκεφάλου και των πνευμόνων εξακολουθούν να έχουν ποσοστά επιβίωσης κάτω του 20% μετά από 10 χρόνια – με ελάχιστη πρόοδο από τη δεκαετία του 1970.
Αυτό έχει οδηγήσει σε σχεδόν διπλασιασμό της διαφοράς μεταξύ των καρκίνων με τις καλύτερες και τις χειρότερες προβλέψεις επιβίωσης.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, οι βελτιώσεις στην επιβίωση οφείλονται κυρίως στην πρόοδο των θεραπειών και στην έγκαιρη διάγνωση. Ο καρκίνος του μαστού αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα: το ποσοστό 10ετούς επιβίωσης αυξήθηκε από 42% το 1971 σε πάνω από 76% το 2018. Αντίστοιχα μεγάλη αύξηση καταγράφεται στα ποσοστά για τον καρκίνο του παχέος εντέρου (53,9%) και του τραχήλου της μήτρας (63,5%)
Καθώς η έρευνα πραγματοποιήθηκε σε Αγγλία και Ουαλία, οι ερευνητές επισημαίνουν πως στο διάστημα αυτό εφαρμόστηκε το εθνικό πρόγραμμα προληπτικού ελέγχου του NHS (Βρετανικού ΕΣΥ) και αναπτύχθηκαν στοχευμένες θεραπείες για διαφορετικούς τύπους καρκίνου του μαστού.
Και επιβράδυνση του ρυθμού προόδου
Οι ερευνητές προειδοποιούν επίσης ότι, αν και η συνολική επιβίωση εξακολουθεί να βελτιώνεται, ο ρυθμός της προόδου επιβραδύνθηκε κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 2010. Και σε αυτήν την περίπτωση οι καθυστερήσεις στη διάγνωση και τη θεραπεία θεωρούνται ένας από τους βασικούς λόγους.
Η Μισέλ Μίτσελ, διευθύνουσα σύμβουλος της Cancer Research UK, που χρηματοδότησε τη μελέτη, δήλωσε: «Χάρη στην έρευνα, οι περισσότεροι ασθενείς σήμερα έχουν πολύ περισσότερες πιθανότητες να επιβιώσουν από τον καρκίνο σε σχέση με το παρελθόν. Όμως η πραγματικότητα είναι πως η πρόοδος αυτή επιβραδύνεται – και σε κάποιους τύπους καρκίνου δεν ξεκίνησε ποτέ».
Οι τρεις άξονες δράσης
Οι ειδικοί επισημαίνουν πως οι πολιτικές δημόσιας υγείας θα πρέπει να επικεντρωθούν σε τρεις άξονες:
- Μείωση των χρόνων αναμονής
- Έγκαιρη διάγνωση, με πλήρη εφαρμογή προγραμμάτων προληπτικού ελέγχου για τους πιο θανατηφόρους καρκίνους
- Επενδύσεις στην έρευνα, με έμφαση στους πιο θανατηφόρους καρκίνους
Η πρόοδος στη μάχη κατά του καρκίνου πρέπει να είναι – πραγματικά – συνολική. Η ανισότητα στα ποσοστά επιβίωσης αποκαλύπτει πόσο κρίσιμο είναι να ενισχυθεί η έρευνα, να επιταχυνθεί η διάγνωση και να αποκτήσουν όλοι οι ασθενείς πρόσβαση σε αποτελεσματικές θεραπείες.
