Το Νόμπελ Χημείας για το 2025 απονεμήθηκε στους Susumu Kitagawa, Richard Robson και Omar M. Yaghi για την ανάπτυξη των μεταλλο-οργανικών πλαισίων (metal-organic frameworks, MOFs), όπως ανακοίνωσε η Σουηδική Βασιλική Ακαδημία Επιστημών.
«Μέσω της ανάπτυξης μεταλλο-οργανικών πλαισίων, τα πρόσωπα που βραβεύονται παρείχαν στους χημικούς νέες ευκαιρίες για την επίλυση κάποιων από τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε», ανέφερε η επιτροπή των βραβείων.
Το Νόμπελ Χημείας είναι το τρίτο που ανακοινώθηκε για φέτος, ύστερα από τα βραβεία για την ιατρική και τη φυσική νωρίτερα αυτή την εβδομάδα.
Το βραβείο συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο 11 εκατ. σουηδικών κορωνών (1,2 εκατ. δολαρίων).
Σε τρεις επιστήμονες που «έχουν αναπτύξει μια νέα μορφή μοριακής αρχιτεκτονικής» το Νόμπελ Χημείας 2025
Στο σχετικό δελτίο Τύπου αναφέρεται πως οι επιστήμονες «έχουν αναπτύξει μια νέα μορφή μοριακής αρχιτεκτονικής».
Τα μεταλλικά-οργανικά πλαίσια αποτελούν μία από τις πιο σημαντικές καινοτομίες στη σύγχρονη χημεία των υλικών. Πρόκειται για δομές που αποτελούνται από μεταλλικά ιόντα συνδεδεμένα με οργανικά μόρια, δημιουργώντας ένα πορώδες υλικό με τεράστια επιφάνεια. Τα MOFs έχουν αναδειχθεί ως εξαιρετικά υποσχόμενα για εφαρμογές όπως η αποθήκευση ενέργειας, η δέσμευση διοξειδίου του άνθρακα, η καθαρή παραγωγή υδρογόνου και η στοχευμένη μεταφορά φαρμάκων.
«Μετά τις πρωτοποριακές ανακαλύψεις των βραβευθέντων, οι χημικοί έχουν δημιουργήσει δεκάδες χιλιάδες διαφορετικά MOFs. Ορισμένα από αυτά ενδέχεται να συμβάλουν στην αντιμετώπιση μερικών από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της ανθρωπότητας, με εφαρμογές όπως ο διαχωρισμός των PFAS από το νερό, η αποδόμηση υπολειμμάτων φαρμακευτικών ουσιών στο περιβάλλον, η δέσμευση διοξειδίου του άνθρακα ή η συλλογή νερού από τον αέρα της ερήμου», αναφέρεται στην ανακοίνωση.
Αυτές οι κατασκευές, τα μεταλλο-οργανικά πλαίσια, μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη συλλογή νερού από τον αέρα της ερήμου, τη δέσμευση διοξειδίου του άνθρακα, την αποθήκευση τοξικών αερίων ή την καταλυτική επιτάχυνση χημικών αντιδράσεων.
Η ανακοίνωση συνοδεύτηκε από τα χαρακτηριστικά πορτρέτα των τριών επιστημόνων.
Ποιοι πήραν το βραβείο το 2024
Πέρυσι, το βραβείο απονεμήθηκε στους Demis Hassabis, John Jumper και David Baker για το έργο τους που ανέδειξε τις δυνατότητες της τεχνητής νοημοσύνης και άλλων τεχνολογιών να προβλέπουν τη μορφή των πρωτεϊνών και να δημιουργούν νέες.
