Οι περισσότεροι τη γνωρίζουμε από το λεπροκομείο, που λειτούργησε εκεί για περισσότερο από μισό αιώνα. Η νησίδα όμως, στον κόλπο της Ελούντας στην Κρήτη, έχει μεγάλη ιστορία, που γυρνά πολλά χρόνια πριν το «στίγμα» της λέπρας.
Η Σπιναλόγκα λέγεται πως δεν ήταν πάντα νησί. Ο Ενετός χαρτογράφος Κορονέλλι υποστηρίζει πως ήταν ενωμένη με τη χερσόνησο Κολοκύθα, και πως ήταν οι Ενετοί εκείνοι που, το 1526, κατέστρεψαν μέρος της χερσονήσου δημιουργώντας τη νησίδα.
Η οχύρωσή της χρονολογείται από την αρχαιότητα, καθώς λειτουργούσε ως προστασία της εισόδου του λιμανιού της αρχαίας πόλης Όλους. Οι Ενετοί την ενίσχυσαν κατασκευαστικά και αρχιτεκτονικά, συμβάλλοντας στη σημερινή της εικόνα.
Μετά το λουκέτο του λεπροκομείου, το 1957, η Σπιναλόγκα έμεινε για δεκαετίες αναξιοποίητη. Το ενδιαφέρον όμως των επισκεπτών για το παράξενο νησί με τη σκοτεινή ιστορία και το μεγάλο παρελθόν έφερε τη συστηματική αναστήλωση κι επισκευή κτισμάτων και τειχών.
Σήμερα η Σπιναλόγκα είναι από τα πιο δημοφιλή «αξιοθέατα» της Κρήτης. Οι επισκέπτες την προσεγγίζουν με καραβάκια, που αποπλέουν κάθε μία ώρα από Άγιο Νικόλαο, Ελούντα και Πλάκα, κι έχουν την ευκαιρία να βιώσουν την εμπειρία της περιήγησης σε έναν τόπο που «κουβάλησε» πόνους, βάσανα και απομόνωση και κατάφερε να διατηρήσει την απόκοσμη ομορφιά του.
