Μπορεί να καθαρίζουμε την λεκάνη μας. Όμως το κάνουμε πραγματικά σωστά; Εξοντώνουμε βακτήρια, μικρόβια και μούχλα ή απλώς έχουμε την ψευδαίσθηση της καθαριότητας λόγω μιας «καλής εικόνας»; Πόσο συχνά – και πόσο βαθιά – πρέπει να την καθαρίζουμε; Γιατί το ζήτημα δεν είναι μόνο το «πώς» αλλά και το «κάθε πότε», ώστε να προστατεύουμε την υγεία μας και να κρατάμε το μπάνιο πραγματικά υγιεινό.

Οι απαντήσεις σε όλα τα παραπάνω ερωτήματα, όπως τις συγκέντρωσε το Healthline, ίσως αλλάξουν όσα πιστεύατε για την καθαριότητα στην τουαλέτα σας.

Οι συστάσεις καθαρισμού

Λεκάνη

  • Καθαρισμός: 2 φορές την εβδομάδα (ή συχνότερα αν υπάρχουν πολλοί χρήστες).
  • Απολύμανση: 1 φορά την εβδομάδα (ή συχνότερα).
  • Αφαίρεση αλάτων: 1 φορά τον μήνα, ώστε να απομακρύνονται τα άλατα (ασβέστιο, πουρί) που γίνονται εστίες ανάπτυξης μικροβίων.

Καπάκι και κάθισμα

  • Καθαρισμός: 2 φορές την εβδομάδα.
  • Απολύμανση: 1 φορά την εβδομάδα.

Το ειδικό βουρτσάκι – με γωνία – και το ειδικό καθαριστικό για κάτω από το χείλος της λεκάνης κάνουν τη διαφορά. Αφήνουμε το προϊόν να δράσει πριν τρίψουμε καλά.

Γιατί πρέπει να το κάνουμε

Ακόμα κι αν το σώμα μας δεν ακουμπά μέσα στη λεκάνη, η καθαριότητα δεν είναι μόνο αισθητική:
  • Όταν πατάμε το καζανάκι, μικροσταγονίδια με μικρόβια (π.χ. σαλμονέλα) εκτοξεύονται έως 2 μέτρα.
  • Αναπτύσσεται μούχλα που μπορεί να προκαλέσει αλλεργίες ή άσθμα.
  • Ορισμένα βακτήρια (π.χ. Serratia marcescens) σχετίζονται με ουρολοιμώξεις.
  • Το καπάκι δεν προστατεύει πλήρως από τα μικρόβια που αιωρούνται.

Καθάρισμα vs Απολύμανση

Καθαριστικό: Σαπούνι, απορρυπαντικό, ξίδι, μαγειρική σόδα για την αφαίρεση βρωμιάς, λεκέδων και επιφανειακών υπολειμμάτων.

Απολυμαντικό: Περιέχει χημικά που σκοτώνουν παθογόνα (π.χ. υπεροξείδιο του υδρογόνου, προϊόντα με την ένδειξη «αντιμικροβιακό» ή «απολυμαντικό»).

Πρέπει να κάνουμε και τα δύο: Και καθαρισμό και απολύμανση. Επίσης, δεν ξεχνάμε να απολυμαίνουμε τα βουρτσάκια και τα σφουγγαράκια που χρησιμοποιούμε.

Η σημασία της αφαλάτωσης και τα βιοφίλμ

Αν δεν τρίβουμε αρκετά, άλατα ή σκουριές, μετατρέπονται σε σημεία όπου φωλιάζουν βακτήρια και αναπτύσσονται βιοφίλμ. Πρόκειται για αποικίες βακτηρίων που συχνά προσκολλώνται σε μια επιφάνεια αλλά και μεταξύ τους, ενώ παράλληλα βρίσκονται ενσωματωμένα σε μια αυτοπαραγόμενη μήτρα, τη λεγόμενη μήτρα βιοφίλμ (biofilm matrix).

Αυτό μπορεί να τα κάνει ανθεκτικά σε χημικά, ακόμα και στη χλωρίνη. Οπότε χρειάζεται καθάρισμα με ειδικά διαλύματα ή ακόμα και τρίψιμο με ελαφρόπετρα.

Μελέτες δείχνουν ότι:

  • Τα βιοφίλμ προκαλούν οσμές και κρύβουν παθογόνα όπως E. coli ή MRSA.
  • Δημιουργούνται πιο πολύ στα τοιχώματα της λεκάνης παρά στο νερό.
  • Δεν απομακρύνονται με συνεχές ξέπλυμα ούτε με δισκία χλωρίνης.
  • Το τρίψιμο είναι απαραίτητο για να σπάσει η στρώση τους.

Χλωρίνη και φυσικές λύσεις για σωστό καθάρισμα

Σήμερα υπάρχουν βουρτσάκια, ξύστρες και λύσεις για κάθε γωνία της λεκάνης. Μπορείς να διαλέξεις ανάμεσα σε χημικά ή φυσικά υλικά και σύγχρονα εργαλεία. Στα χημικά υπάρχει μια πληθώρα προϊόντων για καθαρισμό και απολυμαντικό. Οπότε παρακάτω – πλην της χλωρίνης ως βασικό προϊόν – αναφέρονται ορισμένες φυσικές λύσεις…

  • Χλωρίνη: 1 κ.γ. χλωρίνη ανά 1 λίτρο νερό για απολύμανση.
  • Πάστα σόδας: 1 κ.σ. μαγειρική σόδα + 1 κ.σ. νερό. Τρίψιμο, ξέπλυμα, στέγνωμα.
  • Διάλυμα ξιδιού: 1 μέρος λευκό ξίδι + 4 μέρη νερό. Ψέκασμα, αναμονή 10-15 λεπτά, ξέπλυμα και στέγνωμα.
  • Υπεροξείδιο του υδρογόνου ή οινόπνευμα: 1:1 με νερό για τις εξωτερικές επιφάνειες.
  • Κιτρικό οξύ (Λεμόνι): Το κιτρικό οξύ βοηθά στην αφαλάτωση.
  • Αιθέρια έλαια: Ευκάλυπτος, λεμόνι, τεϊόδεντρο, ρίγανη, πεύκο και άλλα με αντιβακτηριακές και αντιμυκητιακές ιδιότητες.

Μύθοι και αλήθειες

► «Η χλωρίνη μόνη της φτάνει» – Λάθος. Η χλωρίνη σκοτώνει πολλά μικρόβια, αλλά η καλύτερη επιλογή είναι να ακολουθήσετε μια διαδικασία δύο σταδίων, καθαρισμό και στη συνέχεια απολύμανση. Ορισμένα βιοφίλμ είναι ανθεκτικά στη χλωρίνη και ορισμένα μικρόβια και ιοί είναι ανθεκτικά σε ορισμένα απολυμαντικά. 

► «Τα δισκία αργής διάλυσης σκοτώνουν όλα τα μικρόβια» – Λάθος. Δεν τα εξουδετερώνουν όλα και εκπέμπουν χημικά στον αέρα. Συγκεκριμένα, μελέτη του 2020 διαπίστωσε ότι αυτά τα δισκία δεν εξαλείφουν όλα τα μικρόβια και στην πραγματικότητα απελευθερώνουν πτητικές οργανικές ενώσεις (VOC), ορισμένες εκ των οποίων μπορεί να είναι βλαβερές για την υγεία.

Συμπερασματικά

Η λεκάνη δεν είναι απλώς ένα σημείο που «πρέπει να φαίνεται καθαρό». Αν παραμεληθεί, μπορεί να γίνει εστία μικροβίων και μούχλας που επηρεάζουν την υγεία και την άνεση μέσα στο σπίτι.

Η λύση δεν είναι δύσκολη ούτε απαιτητική: ένα σταθερό πρόγραμμα καθαρισμού, απολύμανσης και αφαλάτωσης, με τα σωστά προϊόντα ή ακόμα και με φυσικά υλικά, αρκεί για να κρατήσει το μπάνιο ασφαλές και πραγματικά καθαρό. Η συστηματική φροντίδα της τουαλέτας δεν είναι «υπερβολή», είναι βασική προϋπόθεση για μια υγιεινή καθημερινότητα.