Τα γνωστικά προβλήματα είναι συνηθισμένα όσο μεγαλώνει κανείς, όμως μια νέα και ανησυχητική μελέτη δείχνει ότι αυτές οι δυσκολίες αυξάνονται πλέον και στους νεότερους ενήλικες.
Η μελέτη, που πραγματοποιήθηκε στις ΗΠΑ και δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Neurology, χαρακτηρίζει την αύξηση των περιστατικών ως ζήτημα δημόσιας υγείας και σημειώνει ότι έχει σημειωθεί μεγάλη άνοδος σε άτομα ηλικίας 18 έως 39 ετών.
Τι έδειξε η μελέτη
Οι ερευνητές ανέλυσαν δεδομένα από περισσότερους από 4,5 εκατομμύρια Αμερικανούς που απάντησαν σε έρευνες υγείας από το 2013 έως το 2023 και διαπίστωσαν ότι το ποσοστό όσων δήλωσαν πως έχουν γνωστικά προβλήματα αυξήθηκε από 5,3% σε 7,4%. Η μεγαλύτερη άνοδος καταγράφηκε στους ενήλικες κάτω των 40 ετών.
Συγκεκριμένα, τα ποσοστά γνωστικών δυσκολιών σε άτομα κάτω των 40 σχεδόν διπλασιάστηκαν, από 5,1% σε 9,7%. Οι ερευνητές θεωρούν ότι αυτή η αύξηση στους νεότερους είναι εκείνη που τροφοδοτεί και τη συνολική εθνική τάση. Στο συμπέρασμα της μελέτης αναφέρουν ότι τα ευρήματα χρειάζονται περαιτέρω διερεύνηση, λόγω των πιθανών επιπτώσεών τους στη δημόσια υγεία, την παραγωγικότητα της εργασίας και τα συστήματα υγείας.
Τι είδους γνωστικά προβλήματα αναφέρουν οι άνθρωποι
Όπως επισημαίνεται στο Parade, ο όρος «γνωστικά προβλήματα» είναι ευρύς και δεν επιτρέπει σαφή κατηγοριοποίηση. Οι ερευνητές τον όρισαν ως «σοβαρή δυσκολία στη συγκέντρωση, στη μνήμη ή στη λήψη αποφάσεων».
Όσοι συμμετέχοντες απάντησαν καταφατικά σε σχετική ερώτηση, θεωρήθηκαν ότι έχουν γνωστική αναπηρία. Για την ακρίβεια των αποτελεσμάτων, οι ερευνητές απέκλεισαν άτομα με κατάθλιψη, ώστε να επικεντρωθούν σε γνωστικές δυσκολίες που δεν σχετίζονταν με αυτή.
Γιατί αυξάνονται τα γνωστικά προβλήματα στους νεότερους
Η μελέτη δεν εξέτασε τους λόγους, αλλά υπάρχουν ορισμένες θεωρίες. Σύμφωνα με τον Dr. Ciaran Michael Considine, νευροψυχολόγο και αναπληρωτή καθηγητή στο Vanderbilt University Medical Center, η αύξηση πιθανότατα οφείλεται τόσο στην αυξημένη επίγνωση των νέων γύρω από τέτοια ζητήματα όσο και στους πραγματικούς στρεσογόνους παράγοντες που βιώνουν.
Ο ίδιος αναφέρει στο Parade ότι οι νέοι ενήλικες αντιμετωπίζουν σήμερα μοναδικές πιέσεις, όπως οικονομική αβεβαιότητα, υπερβολική έκθεση στα κοινωνικά δίκτυα που επηρεάζει την προσοχή, αλλά και παράγοντες τρόπου ζωής που θεωρούνται ιδιαίτερα προβληματικοί για αυτή την ηλικιακή ομάδα. Αυτοί περιλαμβάνουν κακό ύπνο, αυξημένο χρόνο μπροστά σε οθόνες, υψηλά ποσοστά παχυσαρκίας και σωματικής αδράνειας, καθώς και συχνή έκθεση σε ηχορύπανση και χρήση ουσιών.
Ο Dr. Considine προσθέτει πως από την κλινική του εμπειρία βλέπει νεότερους ενήλικες να δυσκολεύονται να διατηρήσουν την προσοχή στη δουλειά τους, να ξεχνούν ραντεβού ή συζητήσεις, να δυσκολεύονται να διαχειριστούν πολλές υποχρεώσεις και να νιώθουν πνευματική «θολούρα» ή υπερφόρτωση όταν πρέπει να πάρουν αποφάσεις που παλαιότερα τους φαίνονταν εύκολες.
Πολλά από αυτά αντανακλούν την πίεση που βιώνουν οι νέοι, την έλλειψη ύπνου, το στρες ή και αδιάγνωστες ψυχικές διαταραχές.
Ταυτόχρονα, οι νέοι σήμερα χειρίζονται πιο σύνθετα πληροφοριακά περιβάλλοντα, έχουν διαφορετικές εργασιακές απαιτήσεις και εκτίθενται σε πολλαπλούς κινδύνους σε κρίσιμες περιόδους της νευροανάπτυξης. Οι γιατροί εντοπίζουν επίσης περισσότερα ήπια συμπτώματα διαταραχών όπως η ΔΕΠΥ ή ο αυτισμός, που στο παρελθόν περνούσαν απαρατήρητα.
Τι μπορούμε να κάνουμε;
Παρότι η αύξηση των γνωστικών προβλημάτων στους νέους προκαλεί ανησυχία, δεν σημαίνει ότι η κατάσταση είναι και μη αναστρέψιμη. Τα στοιχεία δείχνουν πως πολλοί από τους παράγοντες κινδύνου μπορούν να αντιμετωπιστούν.
Η έγκαιρη αναζήτηση βοήθειας, η προσεκτική παρακολούθηση των συμπτωμάτων και οι μικρές, σταθερές αλλαγές στις συνήθειες μπορούν να κάνουν μεγάλη διαφορά. Η βελτίωση του ύπνου, η διαχείριση του στρες, η πιο ισορροπημένη χρήση της τεχνολογίας και η καλύτερη διατροφή είναι σημαντικοί παράγοντες.
Αν όμως τα συμπτώματα επιμένουν, η υποστήριξη από ειδικό είναι το επόμενο, και σωστότερο, βήμα. Το ζητούμενο δεν είναι να αγχωθούμε και να πιεστούμε περισσότερο, αλλά να δώσουμε προσοχή σε όσα μας δυσκολεύουν και να τα διαχειριστούμε έγκαιρα, πριν επηρεάσουν την καθημερινότητά μας.
