Η Τουρκία έχει θέσει σε εφαρμογή μια εθνική εκστρατεία κατά της παχυσαρκίας, με στόχο τον έλεγχο του δείκτη μάζας σώματος (BMI) 10 εκατομμυρίων πολιτών μέχρι τις 10 Ιουλίου. Στο πλαίσιο της δράσης, επαγγελματίες υγείας έχουν αναπτυχθεί και στις 81 επαρχίες της χώρας, εξοπλισμένοι με ζυγαριές και μεζούρες.

Σε πλατείες, εμπορικά κέντρα, πάρκα, ακόμα και σε στάσεις λεωφορείων ή έξω από γήπεδα, πολίτες δέχονται αιφνιδιαστικούς ελέγχους BMI από υγειονομικούς επιθεωρητές, σύμφωνα με δημοσιεύματα.

Όπως αναφέρει η Daily Mail, ο υπουργός Υγείας της Τουρκίας, Κεμάλ Μεμίσογλου, δήλωσε σε νοσηλευτικό συνέδριο την προηγούμενη εβδομάδα ότι «το 50% της κοινωνίας μας είναι υπέρβαρο». Επεσήμανε τους κινδύνους που σχετίζονται με την παχυσαρκία, λέγοντας: «Το να είσαι υπέρβαρος σημαίνει ότι είσαι άρρωστος, σημαίνει ότι θα αρρωστήσουμε στο μέλλον. Τα μικρά μας παιδιά είναι υπέρβαρα, έχουν υψηλή σωματική αντίσταση και δεν αρρωσταίνουν, αλλά όσο μεγαλώνουν αυτό το βάρος θα μετατραπεί σε παθήσεις των αρθρώσεων και της καρδιάς».

Σύμφωνα με την Daily Mail, ο ίδιος ο Μεμίσογλου δεν γλίτωσε από τη διαδικασία, καθώς κατά τη διάρκεια ελέγχου στην Άγκυρα του ανακοινώθηκε από τους αρμόδιους ότι ανήκει στην κατηγορία του «υπέρβαρου». Ο υπουργός φέρεται να είπε: «Σε ποιον διαιτολόγο να πάω;», ενώ σε ανάρτησή του την Πέμπτη σημείωσε: «Αποδείχτηκε ότι είμαι λίγο παραπάνω. Από εδώ και πέρα είναι στο χέρι μου, θα περπατάω κάθε μέρα».

Ανάμεσα στους πολίτες που εξετάστηκαν ήταν και η ψυχίατρος και ακαδημαϊκός, Γκιοκμπέν Χιζλί Σαγιάρ, η οποία έγραψε στην πλατφόρμα Χ: «Με σταμάτησαν σε σημείο ελέγχου λίπους στην πλατεία Ουσκουντάρ. Ευτυχώς, με μάλωσαν λίγο και με άφησαν να φύγω. Όπως οι οδηγοί που προειδοποιούν για ραντάρ, ενημέρωσα τρεις άλλους παχουλούς που πήγαιναν προς τα εκεί. Αλληλεγγύη, σύντροφοι!».

Ο Μεμίσογλου απάντησε στα χιουμοριστικά σχόλια στα κοινωνικά δίκτυα, γράφοντας: «Αγαπητοί νέοι, διαβάζω αυτά που γράφετε στα social media. Είστε πολύ διασκεδαστικοί, αλλά το ζήτημα του βάρους είναι σοβαρό».

Φωτογραφίες από διάφορες περιοχές της Τουρκίας δείχνουν πολίτες να ανεβαίνουν σε ζυγαριές και να μετρούν το ύψος τους πριν υπολογιστεί ο δείκτης μάζας σώματος. Η καμπάνια, που φέρει το σύνθημα «γνώρισε το βάρος σου, ζήσε υγιεινά», ξεκίνησε στις 10 Μαΐου και στοχεύει να καταγράψει έναν στους οκτώ Τούρκους πολίτες.

Όσοι πολίτες εμφανίζουν BMI άνω του 25 παραπέμπονται σε κρατικά Κέντρα Οικογενειακής Υγείας και Κέντρα Υγιούς Ζωής, όπου προσφέρονται δωρεάν συμβουλευτικές υπηρεσίες διατροφής και παρακολούθηση.

Ωστόσο, πολλοί πολίτες έχουν εκφράσει αντιρρήσεις για το μέτρο, υποστηρίζοντας ότι η κυβέρνηση δεν λαμβάνει υπόψη την οικονομική πραγματικότητα, με τις τιμές τροφίμων να αυξάνονται και τους μισθούς να παραμένουν στάσιμοι, γεγονός που δυσχεραίνει την υιοθέτηση υγιεινών διατροφικών συνηθειών.

Η κυβέρνηση Ερντογάν δέχεται επίσης επικρίσεις για τη δημόσια φύση των ελέγχων, με πολλούς να αναρωτιούνται γιατί πρέπει να ζυγίζονται μπροστά σε άλλους.

Την ίδια στιγμή, η τουρκική εφημερίδα Evrensel επεσήμανε ότι η εκστρατεία ξεκίνησε την ίδια εβδομάδα που διατέθηκε στην Τουρκία ένα νέο ενέσιμο φάρμακο απώλειας βάρους, κάτι που χαρακτήρισε ως «παράξενη σύμπτωση».

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας εκτιμούσε το 2023 ότι περίπου το 30% των Τούρκων είναι παχύσαρκοι.

Πάντως, ειδικοί υγείας είχαν προειδοποιήσει νωρίτερα φέτος ότι ο δείκτης BMI δεν επαρκεί από μόνος του για τη διάγνωση της παχυσαρκίας, υποστηρίζοντας ότι απαιτούνται περισσότερες εξετάσεις πριν καταλήξει κανείς σε τέτοιο συμπέρασμα.

Η νέα επιτροπή του ιατρικού περιοδικού The Lancet, αποτελούμενη από περισσότερους από 50 ειδικούς παγκοσμίως, υποστήριξε ότι οι γιατροί θα πρέπει να διαγιγνώσκουν κάποιον ως κλινικά παχύσαρκο μόνο εφόσον υπάρχουν παθήσεις που σχετίζονται αποκλειστικά με την παχυσαρκία, όπως ο διαβήτης τύπου 2.

Ο δείκτης BMI καθιερώθηκε τη δεκαετία του 1970 ως μέτρο εκτίμησης του σωματικού λίπους. Θεωρείται υγιής όταν κυμαίνεται μεταξύ 18,5 και 25. Τιμές κάτω από 18,5 υποδηλώνουν λιποβαρή άτομα, ενώ από 25 έως 29,9 χαρακτηρίζονται υπέρβαρα και άνω του 30 παχύσαρκα.

Παρότι αποτελεί χρήσιμο εργαλείο για την παρακολούθηση τάσεων σε πληθυσμιακό επίπεδο, παρουσιάζει περιορισμούς σε ατομική βάση, σύμφωνα με τον δρ Άρια Σάρμα, ερευνητή παχυσαρκίας στο Πανεπιστήμιο της Αλμπέρτα στον Καναδά. Όπως εξήγησε, πολλοί επαγγελματίες αθλητές θεωρούνται υπέρβαροι ή παχύσαρκοι βάσει του BMI τους, ενώ στην πραγματικότητα διαθέτουν αυξημένη μυϊκή μάζα, η οποία ζυγίζει περισσότερο από το λίπος.