Ο χωρισμός δεν είναι απλώς το τέλος μιας σχέσης, είναι ένα σοκ που διαλύει την καθημερινότητα και τα σχέδια, επηρεάζοντας συντριπτικά την ψυχολογία του ατόμου. Όταν ένας φίλος ή μια φίλη περνάει αυτή την καμπή, το να βρείτε τις σωστές λέξεις μπορεί να μοιάζει δύσκολο.
Μια κουβέντα μπορεί να γίνει βάλσαμο, αλλά μια άλλη – όσο καλοπροαίρετη κι αν είναι – μπορεί να πονέσει ή να ακυρώσει το συναίσθημά του. Το μόνο σίγουρο είναι ότι τα λόγια που θα πείτε θα μείνουν χαραγμένα στη μνήμη.
«Αυτές οι λέξεις, είτε για καλό είτε για κακό, μένουν στους ανθρώπους», αναφέρει στο Time η Natalia Juarez, σύμβουλος σχέσεων που βοηθά άτομα να διαχειριστούν χωρισμούς.
Προσοχή στις παγίδες που μπορεί να τον προσβάλουν, προειδοποιεί η Juarez, όπως το να πείτε με ελαφρότητα ότι «ο χρόνος όλα τα γιατρεύει». Αυτό το είδος «τοξικής θετικότητας» μπορεί να «υποτιμήσει τον πόνο τους», τονίζει.
Επίσης, αποφύγετε την κλασική συμβουλή ότι ο καλύτερος τρόπος να ξεπεράσεις κάποιον είναι να βρεις άλλον. «Δεν δείχνει ενσυναίσθηση», τονίζει, υπογραμμίζοντας πως και άντρες και γυναίκες της έχουν πει ότι δεν εκτίμησαν ποτέ αυτό το σχόλιο.
Ένα άλλο υποτιμητικό, αλλά συνηθισμένο, σχόλιο που ακούει συχνά είναι πως «τουλάχιστον δεν ήσασταν παντρεμένοι» – φράση που ακυρώνει μια σχέση που ίσως σήμαινε τα πάντα, ακόμη κι αν δεν είχε νομική αναγνώριση. Και να θυμάστε: οι ραγισμένες καρδιές δεν επουλώνονται σε μια νύχτα. Μην ρωτάτε ποτέ τον φίλο σας γιατί δεν έχει ξεπεράσει ακόμα τον χωρισμό.
H Juarez και άλλοι ειδικοί, μιλώντας στο Time, μοιράζονται τις πιο βοηθητικές φράσεις για κάποιον που περνάει έναν χωρισμό.
«Αυτό είναι μεγάλο νέο»
Αντί να πείτε ότι λυπάστε για τον χωρισμό (δεν είναι δικό σας φταίξιμο), ξεκινήστε με κάτι ουδέτερο, χωρίς φορτίο, για να καταλάβετε πώς είναι ο φίλος σας, προτείνει η Morgan Cope, επίκουρη καθηγήτρια ψυχολογίας στο Centre College στο Κεντάκι, που μελετά τους χωρισμούς.
Μπορείτε επίσης να ρωτήσετε με φροντίδα αλλά απλά: «Πώς αισθάνεσαι;». Έτσι, δεν κάνετε υποθέσεις. Αν ο φίλος σας είναι συντετριμμένος, σίγουρα δεν θα εκτιμήσει αν χαρείτε που «επιτέλους ξεφορτώθηκε τον/την χάλια πρώην». Αφού πάρετε μια αίσθηση της κατάστασης, εξηγεί η Cope, μπορείτε να προσαρμόσετε τον τρόπο που μιλάτε ανάλογα.
Κατανοήστε τη συναισθηματική αστάθεια
Η επούλωση μετά από έναν χωρισμό δεν είναι γραμμική διαδικασία. «Βελτιώνεσαι σταδιακά, αλλά υπάρχει αστάθεια», λέει η Cope. «Μια μέρα νιώθεις χάλια, την επόμενη λες “εντάξει, πάω καλύτερα”’”, και μετά νομίζεις ότι είδες το αυτοκίνητό του/της στον δρόμο και καταρρέεις.»
Το να αναγνωρίζετε αυτό το μοτίβο ψυχολογικών μεταπτώσεων είναι πιο χρήσιμο από το να τους λέτε ότι «δεν θα νιώσουν ποτέ ξανά άσχημα» – γιατί ρεαλιστικά, μπορεί να ξανανιώσουν.
Δεν είναι κάθε χωρισμός οδυνηρός
Ίσως ο/η φίλος/φίλη σας βρήκε το θάρρος να βάλει τέλος σε μια σχέση που είχε ξεπεράσει, που ήταν πιεστική και δυσάρεστη, και τώρα νιώθει ανακούφιση και περηφάνια. Αν συμβαίνει αυτό, συγχαρείτε τον. «Μπορεί να είναι όμορφο, ειδικά αν πάλευε καιρό», λέει η Cope. Μπορείτε να προσθέσετε: «Ξέρω ότι μάλλον νιώθεις πολλά ανάμεικτα συναισθήματα, αλλά τώρα έχεις χώρο για καινούρια και καλύτερα πράγματα».
«Έκανες ό,τι καλύτερο μπορούσες»
Ο/Η φίλος/φίλη σας μπορεί να βασανίζεται με σκέψεις για το αν θα μπορούσε να είχε κάνει περισσότερα για να σώσει τη σχέση. Διώξτε αυτές τις ενοχές, καθησυχάζοντάς τον ότι είδατε τις προσπάθειές του, συμβουλεύει η Juarez. «Βοηθά να φύγουν οδυνηρά συναισθήματα όπως η μετάνοια», λέει. Ερωτήσεις του τύπου «Μήπως τέλειωσε πολύ νωρίς; Μήπως μπορούσαμε να προσπαθήσουμε περισσότερο;» δεν οδηγούν πουθενά – και η κατανόησή σας θα εκτιμηθεί.
Ζητήματα ασφάλειας
Το να φύγεις από μια σχέση μπορεί να είναι επικίνδυνο για κάποιους ανθρώπους. Αν ο/η φίλος/φίλη σας έφυγε από κακοποιητική σχέση (συναισθηματικά ή σωματικά), η Cope προτρέπει να του/της παρέχουμε μια ασφάλεια. «Χαίρομαι που είσαι ασφαλής. Είμαι εδώ να σε στηρίξω». Μπορείτε επίσης να τον/την βοηθήσετε με πρακτικά ζητήματα, όπως αίτηση περιοριστικών μέτρων, αλλαγή κλειδαριών, νέο αριθμό τηλεφώνου ή νομική υποστήριξη.
«Ξεκαθάρισμα»
Αν η «σχέση» του/της φίλου/φίλης σας ήταν πιο ασαφής, μπορεί να παλεύει με σύνθετα συναισθήματα. Η Cope προτείνει να πείτε: «Ξέρω ότι υπήρχε αβεβαιότητα με αυτό το άτομο, και αυτό μπορεί να είναι πολύ δύσκολο. Τώρα όμως έχεις καθαρότητα και μπορείς να προχωρήσεις». Μην υποθέσετε ότι το τέλος δεν είναι επώδυνο μόνο και μόνο επειδή δεν ήταν επίσημη σχέση. Ο φίλος σας πιθανότατα «πέρασε πολύ χρόνο να σκέφτεται» και το κενό που αφήνει ο χωρισμός, ακόμη και όταν η σχέση χαρακτηρίζεται από αβεβαιότητα, είναι πραγματικό.
Προσοχή στα σχόλια για τον/την πρώην
Γενικά, δεν είναι καλή ιδέα να κακολογείτε τον/την πρώην, γιατί μερικές φορές συμβαίνουν επανασυνδέσεις. Αλλά κάποιες φορές, ίσως χρειάζεται να γίνεις πιο «καυστικός». Η Juarez θυμάται ότι μετά από έναν χωρισμό που είχε, μια φίλη της είπε ότι «γλίτωσε τη “σφαίρα”». «Μου έδωσε τη δύναμη να κρατηθώ, ακόμη κι όταν αμφέβαλλα για τον εαυτό μου», λέει. Αυτή η φράση την βοήθησε να βγει από το σκοτάδι, θυμίζοντας στον εαυτό της: «Αυτό έγινε για καλό».
Ο χωρισμός ως εφαλτήριο
Μια όμορφη επαναδιατύπωση που δείχνει τον χωρισμό ως εφαλτήριο για κάτι νέο, είναι η επισήμανση προς το άτομο πως «δεν ξεκινά από την αρχή, αλλά έχει εμπειρία». «Βοηθά κάποιον να δει ότι δεν γυρίζει στο μηδέν», λέει η Amber Lee, συνιδρύτρια της υπηρεσίας Select Date Society. «Είναι πιο σοφός, πιο δυνατός και με μεγαλύτερη αυτοσυνείδηση απ’ ό,τι πριν». Για ορισμένους η ιδέα του να ξεκινήσουν από την αρχή μπορεί να είναι αποτυχία, ωστόσο με αυτή τη φράση επισημαίνεται η διαδικασία ανάπτυξης και προόδου του ατόμου.
«Δεν υπάρχει ντροπή στο να σου λείπει κάποιος ακόμη κι αν δεν ήταν ο κατάλληλος»
Συχνά οι άνθρωποι νιώθουν διχασμένοι: ξέρουν ότι η σχέση δεν ήταν «το τέλος του δρόμου», αλλά τους λείπει ο πρώην. Η επικύρωση αυτών των συναισθημάτων είναι πολύτιμη. «Δεν μπορούμε να ελέγξουμε τι νιώθουμε», λέει η Lee. «Πείτε τους ότι δεν πρέπει να ντρέπονται – είναι ΟΚ να αισθάνονται έτσι τώρα, και είναι απολύτως φυσιολογικό» ακόμη κι αν ο/η πρώην δεν ήταν το κατάλληλο άτομο για να προχωρήσουν στη ζωή τους. Αυτό τους επιτρέπει να «πενθήσουν» για τον χωρισμό χωρίς ενοχή και χωρίς να ενθαρρύνεται η επιστροφή στον/στην πρώην.
«Δεν τελείωσε επειδή δεν ήσουν αρκετός, τελείωσε επειδή δεν ταίριαζε»
Συχνά μετά από έναν χωρισμό, το άτομο μπορεί να κατηγορεί τον εαυτό του. Υπενθυμίζοντας στον/στην φίλη σας ότι αξίζει, βοηθάτε να δει τη διάλυση ως θέμα ασυμβατότητας κι όχι προσωπικής ανεπάρκειας. «Μειώνει την ντροπή και καλλιεργεί περιέργεια αντί για αυτοκριτική», λέει η Lee. «Όλες οι σχέσεις χρειάζονται αμοιβαιότητα – αν δεν υπήρχε, δεν είναι ο άνθρωπός σου. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν είσαι αρκετός».
«Πάμε σινεμά ή στο πάρκο»
Αν ξέρετε τι αγαπά ο φίλος σας, προτείνετε να το κάνετε μαζί. Η Jan Miller, ψυχολόγος στο Thriveworks, λέει ότι συχνά, το να βγει κάποιος από το σπίτι του βελτιώνει τη διάθεσή του, ακόμα κι αν δεν το θέλει στην αρχή. «Δεν θα εξαφανίσει τον πόνο», λέει, «αλλά είναι μια υγιής απόσπαση».
«Αυτός ο χωρισμός δεν συμβαίνει σε εσένα. Συμβαίνει για σένα»
Έναν χρόνο μετά το τέλος του αρραβώνα της, η Juarez άκουσε αυτά τα λόγια – και εύχεται κάποιος να της τα είχε πει νωρίτερα. Αυτή η απλή αλλαγή οπτικής «σου δίνει ελπίδα», λέει. Την θεωρεί πιο εύπεπτη εκδοχή του κλισέ «όλα γίνονται για κάποιο λόγο».
Δεν χρειάζεται πάντα να μιλάτε – Αρκεί να είστε εκεί
Ο/Η φίλος/φίλη σας μπορεί να θέλει να ξεσπάσει, να κλάψει, να θυμηθεί, να σιωπήσει – ή όλα αυτά μαζί. Δείξτε του ότι θα είστε εκεί, με όποιον τρόπο χρειάζεται. «Ίσως να είναι πολύ πεσμένος και να θέλει συναισθηματική σύνδεση, αλλά χωρίς κουβέντες για τον χωρισμό», λέει η Miller. «Ίσως να θέλει απλώς να φάει παγωτό και να δει μια ταινία ή μια σειρά. Στην κοινωνία μας προσπαθούμε πάντα να “διορθώσουμε” πράγματα – αλλά καμιά φορά, η καλύτερη βοήθεια είναι απλώς να είσαι εκεί.»
