Ξέρω πολύ καλά ότι δεν είμαι μόνη μου, γι αυτό και θα το μοιραστώ: Κάθε φορά που επισκέπτομαι το ιατρείο του γυναικολόγου ακόμα και για την πιο απλή απαραίτητη εξέταση ρουτίνας όπως είναι το τεστ ΠΑΠ έρχομαι αντιμέτωπη με ένα πολύ δυσάρεστο συναίσθημα, αυτό που προκαλεί η είσοδος του διαστολέα στον κόλπο. Και σα να μην μου φτάνει το ότι νιώθω εκτεθειμμένη και πονάω, ακούω και σχόλια του τύπου «Πως κάνεις έτσι, που να δεις πόσο θα πονέσεις στη γέννα» λες και πρέπει να συγκρίνουμε τα πάντα με τη γέννηση ενός παιδιού για να μην παραπονιόμαστε. Ή λες και φταίμε εμείς που πονάμε και όχι το εργαλείο που δεν έχει σχεδιαστεί φιλικά προς το (πιο ευαίσθητο σημείο στο) σώμα μας. Και ακόμα πιο παράλογο είναι όταν το σχόλιο έρχεται από άνδρα γιατρό, ο οποίος δεν έχει νιώσει το πως είναι να εισέρχεται ένα τόσο κακοποιητικό εξεταστικό όργανο στον κόλπο που δεν έχει. Επιτέλους όμως η εποχή του βάρβαρου κολπικού διαστολέα φθάνει στο τέλος της αν και άργησε πολύ.
Για πάνω από 180 χρόνια, ο κολπικός διαστολέας παρέμενε σχεδόν ίδιος: μεταλλικός ή πλαστικός, παγωμένος, θορυβώδης και για πολλές γυναίκες, άβολος ή ακόμη και τραυματικός. Αυτό όμως αλλάζει χάρη σε δύο νεαρές μηχανικούς, την Tamara Hoveling και την Ariadna Izcara Gual, οι οποίες αποφάσισαν να επανεφεύρουν αυτό το βασικό ιατρικό γυναικολογικό εργαλείο. Το αποτέλεσμα της δουλειάς τους λέγεται Lilium και ευτυχώς είναι πολύ πιο φιλικό από οτιδήποτε προηγήθηκε.
Ο αρχικός σχεδιασμός του κολπικού διαστολέα έγινε το 1845 από τον Αμερικανό γιατρό J. Marion Sims, σε ένα πλαίσιο βίαιης και απάνθρωπης ιατρικής πρακτικής – συγκεκριμένα, δοκιμάστηκε χωρίς αναισθησία σε μαύρες σκλάβες. Παρά την εξέλιξη της ιατρικής, το εργαλείο αυτό δεν άλλαξε σχεδόν καθόλου. Εκατομμύρια γυναίκες κάθε χρόνο έρχονται αντιμέτωπες με τη δυσάρεστη εμπειρία της εξέτασης, γεγονός που αποτρέπει αρκετές από το να κάνουν τον απαραίτητο τακτικό έλεγχο.
Η Tamara και η Ariadna, φοιτήτριες του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου του Delft, ξεκίνησαν με μια απλή απορία: Γιατί ένα τόσο σημαντικό εργαλείο δεν έχει σχεδιαστεί με βάση την εμπειρία των γυναικών; Μέσα από έρευνα και συζητήσεις με ασθενείς και γιατρούς, κατάλαβαν ότι υπήρχε επείγουσα ανάγκη για μια νέα προσέγγιση. Έτσι δημιούργησαν το Lilium, ένα εργαλείο εμπνευσμένο από το σχήμα και την ευαισθησία ενός κρίνου συμβολικά και πρακτικά. Το Lilium είναι ο πρώτος κολπικός διαστολέας σχεδιασμένος με γυναικεία εμπειρία στο επίκεντρο. Είναι κατασκευασμένο από μαλακό υλικό, δεν είναι μεταλλικό, αλλά κατασκευασμένο από θερμοπλαστικό ιατρικής ποιότητας, που προσαρμόζεται στο σώμα. Είναι απαλό και αθόρυβο χωρίς βίδες ή ψυχρή αίσθηση και ανοίγει σταδιακά και συμμετρικά χωρίς να αιφνιδιάζει την εξεταζόμενη. Είναι επαναχρησιμοποιούμενο και βιώσιμο με ασφάλεια και ευκολία καθαρισμού ενώ υπάρχει η δυνατότητα να το εισάγει ακόμη και μόνη της η γυναίκα μέσα στο σώμα της αν αυτό την κάνει να αισθάνεται καλύτερα. Τέλος, μοιάζει περισσότερο με ένα καλαίσθητο αντικείμενο παρά με ιατρικό εξάρτημα και μάλιστα κυκλοφορεί και σε διαφορετικές αποχρώσεις!
Για τη δημιουργία του Lilium πραγματοποιήθηκε μια καμπάνια crowdfunding και οι δημιουργοί του Lilium συγκέντρωσαν πάνω από 200.000 ευρώ, ποσό που ξεπέρασε κάθε προσδοκία και απέδειξε ότι χιλιάδες γυναίκες διψούν για αλλαγή. Το κοινό στήριξε το project θερμά, αναγνωρίζοντας τη σημασία του. Τα χρήματα θα χρησιμοποιηθούν για κλινικές δοκιμές και πιστοποίηση, παραγωγή μέσω injection molding και απόκτηση CE καισυμμόρφωση με διεθνή πρότυπα για ιατρικές συσκευές (ISO 14155). Το Lilium απέσπασε και το βραβείο BraunPrize 2024 για πρωτοποριακό design στον τομέα της υγείας.
Η δημιουργία του Lilium δεν είναι μόνο τεχνική καινοτομία. Είναι ένα μήνυμα ισότητας και ενσυναίσθησης. Η Tamara δήλωσε: «Δεν είναι φυσιολογικό οι γυναίκες να αποφεύγουν τον γυναικολόγο από φόβο ή ντροπή. Πρέπει να έχουν επιλογές που σέβονται το σώμα τους.» Πράγματι, ένα τόσο απλό αντικείμενο μπορεί να έχει βαθιά επίδραση στην ψυχολογία και την πρόσβαση των γυναικών στην πρόληψη. Όταν η εμπειρία γίνεται λιγότερο τραυματική και περισσότερο ανθρώπινη, αυξάνονται οι πιθανότητες να φροντίσουμε τον εαυτό μας σωστά και συστηματικά.
Το Lilium είναι κάτι περισσότερο από ένα επανασχεδιασμένο εργαλείο. Είναι μια δήλωση πως η υγειονομική περίθαλψη μπορεί να είναι και ευγενής και καινοτόμα, χωρίς να κάνει εκπτώσεις στην αποτελεσματικότητα. Σε έναν κόσμο όπου τα ιατρικά εργαλεία έχουν συχνά σχεδιαστεί χωρίς την εμπειρία των ασθενών στο επίκεντρο, το Lilium μάς δείχνει τον δρόμο για μια πιο συμμετοχική, ανθρώπινη και συνειδητοποιημένη ιατρική. Ένα μικρό βήμα για την τεχνολογία, αλλά ένα μεγάλο άλμα για την γυναικεία φροντίδα, από γυναίκες για γυναίκες.
