Η κλιμάκωση της έντασης μεταξύ Ιράν και Ισραήλ φέρνει στο προσκήνιο τη φονική ισχύ των βαλλιστικών πυραύλων και τον καθοριστικό τους ρόλο στη σύγχρονη πολεμική τεχνολογία. Μετά τις επιθέσεις του Ισραήλ σε στρατηγικούς ιρανικούς στόχους, η Τεχεράνη απάντησε με μαζική πυραυλική επίθεση, εκτοξεύοντας εκατοντάδες πυραύλους, εκ των οποίων αρκετοί κατάφεραν να πλήξουν ισραηλινό έδαφος, προκαλώντας ανθρώπινες απώλειες και σοβαρές υλικές ζημιές.

Καθώς οι δύο χώρες βρίσκονται σε τροχιά επικίνδυνης αντιπαράθεσης, η ανάγκη κατανόησης των δυνατοτήτων, των τύπων και της τεχνολογίας πίσω από τα πυραυλικά τους συστήματα είναι πιο επιτακτική από ποτέ.

Οι βαλλιστικοί πύραυλοι είναι όπλα μακράς εμβέλειας, σχεδιασμένα να μεταφέρουν συμβατικές ή πυρηνικές κεφαλές ακολουθώντας μια βαλλιστική, δηλαδή καμπύλη, τροχιά.

Σε απάντηση στις ισραηλινές επιθέσεις εναντίον των πυρηνικών του εγκαταστάσεων και ανώτερων στρατιωτικών στελεχών, το Ιράν εκτόξευσε εκατοντάδες βαλλιστικούς πυραύλους κατά του Ισραήλ, με ορισμένους να πλήττουν στόχους στο έδαφος.

Παρά το γεγονός ότι το Ισραήλ αναχαίτισε μεγάλο αριθμό των εισερχόμενων πυραύλων, αρκετοί κατάφεραν να διαπεράσουν τα συστήματα άμυνας, προκαλώντας σημαντικές καταστροφές και θύματα, περιλαμβανομένων χτυπημάτων στο κέντρο του Τελ Αβίβ και σε άλλες περιοχές.

Το ακριβές μέγεθος του ιρανικού οπλοστασίου βαλλιστικών πυραύλων παραμένει άγνωστο, ωστόσο θεωρείται ένα από τα μεγαλύτερα και πιο εξελιγμένα στην περιοχή.

Στην παρακάτω ανάλυση, το Al Jazeera εξηγεί πώς λειτουργούν οι βαλλιστικοί πύραυλοι και πώς χρησιμοποιούνται στη συνεχιζόμενη σύγκρουση.

Πώς λειτουργούν οι βαλλιστικοί πύραυλοι

Οι βαλλιστικοί πύραυλοι εκτοξεύονται με τη βοήθεια ισχυρών πυραυλοκινητήρων, οι οποίοι τους ωθούν προς τα επάνω, φτάνοντας στην ανώτερη ατμόσφαιρα ή ακόμα και στο διάστημα, με απίστευτα υψηλές ταχύτητες.

Μόλις οι κινητήρες τους σταματήσουν, οι πύραυλοι ακολουθούν μια προκαθορισμένη τροχιά, επανεισέρχονται στην ατμόσφαιρα με απότομη καθοδική πορεία και πλήττουν τον στόχο τους.

Ποια είναι η εμβέλειά τους

Οι βαλλιστικοί πύραυλοι μπορούν να διανύσουν αποστάσεις από μερικές εκατοντάδες χιλιόμετρα έως και πάνω από 10.000 χιλιόμετρα, διασχίζοντας ηπείρους.

Κατηγοριοποιούνται με βάση την εμβέλειά τους ως εξής:

Βαλλιστικοί πύραυλοι πεδίου μάχης (BRBM): κάτω από 200 χλμ

Βραχυβέλνεκοι βαλλιστικοί πύραυλοι (SRBM): κάτω από 1.000 χλμ

Μεσαίου/ενδιάμεσου βεληνεκούς (MRBM/IRBM): μεταξύ 1.000 και 3.500 χλμ

Μακρού βεληνεκούς (LRBM): μεταξύ 3.500 και 5.500 χλμ

Διηπειρωτικοί βαλλιστικοί πύραυλοι (ICBM): πάνω από 5.500 χλμ

Τι ταχύτητες φτάνουν

Οι βαλλιστικοί πύραυλοι ταξιδεύουν με εξαιρετικά υψηλές ταχύτητες, επιτρέποντάς τους να διανύουν χιλιάδες χιλιόμετρα σε λίγα λεπτά.

Η ταχύτητά τους μετράται σε Mach, μονάδα μέτρησης της ταχύτητας του ήχου. Π.χ. Mach 5 σημαίνει πέντε φορές την ταχύτητα του ήχου.

Κάποιοι βραχυβέλνεκοι πύραυλοι φτάνουν σε υπερηχητικές ταχύτητες (πάνω από Mach 1, περίπου 1.225 χλμ/ώρα)

Οι πιο μακρού βεληνεκούς φτάνουν σε υπερυπερηχητικές ταχύτητες – πάνω από Mach 5 (6.125 χλμ/ώρα)

Πόσο χρόνο χρειάζονται οι ιρανικοί πύραυλοι για να φτάσουν στο Ισραήλ

Η απόσταση μεταξύ Ιράν και Ισραήλ είναι περίπου 1.300 έως 1.500 χλμ. Ένας βαλλιστικός πύραυλος που ταξιδεύει με ταχύτητα Mach 5 μπορεί να φτάσει στο Ισραήλ σε περίπου 12 λεπτά, αν και ο ακριβής χρόνος εξαρτάται από τον τύπο του πυραύλου και το σημείο εκτόξευσης.

Γιατί είναι δύσκολη η αναχαίτιση των βαλλιστικών πυραύλων;

Οι βαλλιστικοί πύραυλοι είναι ιδιαίτερα επικίνδυνοι λόγω του μεγάλου βεληνεκούς, της ταχύτητάς τους και της δυσκολίας στην αναχαίτισή τους.

Η υψηλή και γρήγορη τροχιά τους αφήνει μικρό περιθώριο αντίδρασης στα αμυντικά συστήματα. Κατά την επανείσοδό τους στην ατμόσφαιρα, επιταχύνουν περαιτέρω, δυσκολεύοντας ακόμη περισσότερο την αναχαίτισή τους. Ορισμένοι φέρουν και αντιμέτρα ή ψεύτικους στόχους, για να ξεγελούν τα ραντάρ και τα συστήματα αεράμυνας.

Ποια η διαφορά μεταξύ βαλλιστικών και πυραύλων cruise;

Το Ιράν έχει επίσης χρησιμοποιήσει πυραύλους cruise κατά του Ισραήλ. Αντίθετα με τους βαλλιστικούς, οι πύραυλοι cruise πετούν χαμηλά και σταθερά, σαν μη επανδρωμένα αεροσκάφη, πράγμα που τους βοηθά να παρακάμπτουν τα ραντάρ.

Παρόλο που είναι σαφώς πιο αργοί από τους βαλλιστικούς, άρα πιο εύκολοι να αναχαιτιστούν χρονικά, το χαμηλό ύψος τους καθιστά δύσκολη την ανίχνευσή τους. Επίσης, έχουν δυνατότητα ελιγμών, κάτι που τους επιτρέπει να αλλάζουν πορεία και να αποφεύγουν εμπόδια και αντιαεροπορικές άμυνες.

Ενδεικτικά:

Βαλλιστικοί πύραυλοι: ~12 λεπτά

Πύραυλοι cruise: έως 2 ώρες

Μη επανδρωμένα drones: έως 9 ώρες

Το πυραυλικό οπλοστάσιο του Ιράν

Το Ιράν έχει αναπτύξει, τα τελευταία 30 χρόνια, μια μεγάλη ποικιλία βαλλιστικών και cruise πυραύλων. Ορισμένοι εξ αυτών έχουν μεγάλες εμβέλειες και εξελιγμένα τεχνολογικά χαρακτηριστικά.

Το πυραυλικό οπλοστάσιο του Ισραήλ

Το Ισραήλ διαθέτει ένα προηγμένο οπλοστάσιο πυραύλων, περιλαμβανομένων μακρού βεληνεκούς και πυρηνικά ικανών συστημάτων, που έχουν αναπτυχθεί με την υποστήριξη των Ηνωμένων Πολιτειών.

Ποια είναι τα αμυντικά συστήματα του Ισραήλ;

Η αεράμυνα του Ισραήλ βασίζεται κυρίως στο σύστημα Iron Dome, το οποίο εντοπίζει εισερχόμενα βλήματα, προσδιορίζοντας την ταχύτητα και κατεύθυνσή τους.

Άλλα συστήματα καλύπτουν πυραύλους μεσαίου και μεγάλου βεληνεκούς:

David’s Sling: αναχαιτίζει πυραύλους μεταξύ 40 και 300 χλμ

Arrow System: αναχαιτίζει πυραύλους εμβέλειας έως και 2.400 χλμ