Στις 13 Οκτωβρίου 2010, ολόκληρος ο πλανήτης παρακολουθούσε με κομμένη την ανάσα τη μεγαλύτερη επιχείρηση διάσωσης μεταλλωρύχων που είχε καταγραφεί ποτέ. Μετά από 69 ημέρες παγιδευμένοι περίπου 700 μέτρα κάτω από τη γη, οι 33 εργάτες του μεταλλείου χαλκού-χρυσού Σαν Χοσέ στην έρημο Ατακάμα της Χιλής επέστρεφαν σιγά-σιγά στο φως. Το εισιτήριο για τη σωτηρία τους ήταν η ειδικά σχεδιασμένη κάψουλα «Fénix», διαμέτρου μόλις 53 εκατοστών, που τους ανέβαζε έναν-έναν μέσα από ένα στενό φρεάτιο, καθώς εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο παρακολουθούσαν σε ζωντανή μετάδοση.
Η εφιαλτική περιπέτεια ξεκίνησε στις 5 Αυγούστου, όταν η στοά του ορυχείου κατέρρευσε ξαφνικά, παγιδεύοντας 32 Χιλιανούς και έναν Βολιβιανό εργάτη. Για 17 ημέρες δεν υπήρχε κανένα ίχνος ζωής, ώσπου στις 22 Αυγούστου, ένα από τα ερευνητικά γεωτρύπανα έφερε στην επιφάνεια το εμβληματικό σημείωμα: «Estamos bien en el refugio los 33» – «Είμαστε καλά στο καταφύγιο οι 33».
Από εκείνη τη στιγμή, η επιχείρηση διάσωσης μετατράπηκε σε παγκόσμια υπόθεση. Μηχανικοί, γεωλόγοι, ψυχολόγοι, ακόμη και ειδικοί της NASA, συνεργάστηκαν με τις αρχές της Χιλής για να κρατήσουν τους εγκλωβισμένους ζωντανούς και ψυχικά ακμαίους. Τους έστελναν τρόφιμα, φάρμακα, ρούχα, κάμερες και υλικό ψυχαγωγίας μέσω σωλήνων επικοινωνίας. Παράλληλα, εξελισσόταν τριπλή επιχείρηση διάνοιξης φρεάτων (Plan A, B και C). Το Plan B κέρδισε τη μάχη με το ροκ και το χρόνο, ολοκληρώνοντας επιτυχώς το τούνελ λίγο πριν τα μεσάνυχτα της 12ης Οκτωβρίου.
Η στιγμή της απελευθέρωσης έμεινε ανεξίτηλη: ο πρώτος διασωθείς, Φλορένσιο Άβαλος, αγκαλιάζει με δάκρυα τον γιο του, ενώ ο επικεφαλής της ομάδας, Λουίς Ουρσούα, βγαίνει τελευταίος, τηρώντας τον «νόμο του καπετάνιου». Ο πρόεδρος της Χιλής, Σεμπαστιάν Πινιέρα, σφραγίζει το στόμιο της στοάς δηλώνοντας: «Δεν είστε πια οι ίδιοι – ούτε και η Χιλή». Μια γιγαντιαία σημαία της Χιλής είχε αναρτηθεί στο καταφύγιο, ενώ το πανό των διασωστών έγραφε: «Misión cumplida Chile» – «Αποστολή εξετελέσθη Χιλή».
Η επιτυχής διάσωση των «Los 33» έγινε σύμβολο ελπίδας, αλληλεγγύης και διεθνούς συνεργασίας. Έφερε στο προσκήνιο τα θέματα της ασφάλειας στα μεταλλεία, ενέπνευσε βιβλία, ταινίες και παγκόσμιες καμπάνιες, ενώ υπενθύμισε στον κόσμο ότι ακόμη και στα πιο βαθιά σκοτάδια, η ελπίδα μπορεί να λάμψει πιο δυνατά από ποτέ.
Τα σημαντικότερα γεγονότα της ημέρας στην Ελλάδα και τον κόσμο
1824: Ο ελληνικός στόλος, υπό την αρχηγία των Γεώργιου Σαχτούρη και Ανδρέα Μιαούλη, επικρατεί σε καθοριστική ναυμαχία απέναντι στον οθωμανικό στόλο στα στενά της Μυκάλης, στη Σάμο. Με τόλμη και εξαιρετικό συντονισμό, οι Έλληνες πυρπολούν εχθρικά πλοία και τρέπουν τους Οθωμανούς σε φυγή, εξασφαλίζοντας την ακεραιότητα του νησιού.
1903: Η Διδασκαλική Ομοσπονδία της Γαλλίας συμφωνεί με την απόφαση της κυβέρνησης να καταργηθεί το μάθημα των θρησκευτικών στα σχολεία.
1909: Διαλύεται η Πανελλήνιος Οργάνωσις, που είχε ιδρυθεί για τη στήριξη του Μακεδονικού Αγώνα.
1914: Εγκαθίσταται στο Κλίβελαντ του Οχάιο ο πρώτος ηλεκτρικός φωτεινός σηματοδότης στον κόσμο, εγκαινιάζοντας μια νέα εποχή για την αστική κυκλοφορία. Το σύστημα χρησιμοποιεί φώτα δύο χρωμάτων («Σταματήστε» και «Προχωρήστε») και τοποθετείται στη διασταύρωση των οδών Euclid Avenue και East 105th Street.
1914: Η Βρετανία κηρύσσει πόλεμο κατά της Γερμανίας, μετά την εισβολή των γερμανικών στρατευμάτων στο Βέλγιο, δίνοντας έτσι το έναυσμα για την επίσημη εμπλοκή της στον A’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
1944: Οι ναζιστικές δυνάμεις προχωρούν στη φρικτή σφαγή της Βόλα, συνοικίας της Βαρσοβίας, κατά τη διάρκεια της Εξέγερσης του 1944. Μέσα σε μερικές μέρες, περισσότεροι από 40.000 άμαχοι – άνδρες, γυναίκες και παιδιά – εκτελούνται εν ψυχρώ, ενώ χιλιάδες σπίτια πυρπολούνται και νοσοκομεία πυροβολούνται με ασθενείς και γιατρούς μέσα. Η σφαγή στη Βόλα αποτελεί ένα από τα πιο αποτρόπαια εγκλήματα πολέμου του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
1944: Πολωνοί αντάρτες στη Βαρσοβία απελευθερώνουν 348 Εβραίους σκλάβους εργάτες από στρατόπεδο καταναγκαστικής εργασίας, κατά την εξέγερση ενάντια στους Ναζί.
1962: Ο Νέλσον Μαντέλα, ηγέτης του αγώνα κατά του Απαρτχάιντ, συλλαμβάνεται στη Νότια Αφρική και θα παραμείνει φυλακισμένος για 27 χρόνια μέχρι την απελευθέρωσή του το 1990.
1963: ΗΠΑ, Ηνωμένο Βασίλειο και Σοβιετική Ένωση υπογράφουν τη Συνθήκη Απαγόρευσης Πυρηνικών Δοκιμών σε ατμόσφαιρα, διάστημα και υποθαλάσσια, ένα πρώτο βήμα για τον έλεγχο των πυρηνικών εξοπλισμών.
1966: Οι Beatles κυκλοφορούν το θρυλικό άλμπουμ Revolver.
1969: Το διαστημόπλοιο Mariner 7 της NASA φτάνει σε απόσταση μόλις 3.524 χλμ. από τον Άρη, καταγράφοντας τις πιο κοντινές εικόνες του πλανήτη ως τότε.
1973: Στο αεροδρόμιο του Ελληνικού σημειώνεται τρομοκρατική επίθεση από τη φιλοπαλαιστινιακή οργάνωση «Μαύρος Σεπτέμβρης». Δύο νεαροί Παλαιστίνιοι, οπλισμένοι με υποπολυβόλα και χειροβομβίδες, ανοίγουν πυρ και πετούν εκρηκτικά στην αίθουσα αναχωρήσεων, στοχεύοντας κατά κύριο λόγο επιβάτες με προορισμό το Τελ Αβίβ. Η επίθεση αφήνει πίσω της τρεις νεκρούς και 55 τραυματίες, ανάμεσά τους και αστυνομικούς. Οι δράστες κρατούν ομήρους για πάνω από δύο ώρες πριν παραδοθούν στην ελληνική αστυνομία, ενώ το γεγονός προκαλεί παγκόσμια κατακραυγή και οδηγεί σε αυστηρότερα μέτρα ασφαλείας στα αεροδρόμια της Ελλάδας και του εξωτερικού.
1983: Ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας Γεράσιμος Αρσένης ανακοινώνει ότι το εξωτερικό χρέος της Ελλάδας ανήλθε σε 6,6 δισεκατομμύρια δολάρια, σημειώνοντας αύξηση 17,5% μέσα σε έναν χρόνο.
1986: Η αμερικανική Γερουσία εγκρίνει το φιλόδοξο αντιπυραυλικό πρόγραμμα του Ρόναλντ Ρίγκαν, γνωστό ως «Πόλεμος των Άστρων», εντείνοντας την κούρσα εξοπλισμών του Ψυχρού Πολέμου.
2010: Παγιδευμένο αυτοκίνητο εκραγεί στην είσοδο του ξενοδοχείου Marriott στη Τζακάρτα, σκοτώνοντας 12 ανθρώπους και τραυματίζοντας δεκάδες.
2010: Συγκλονίζει τον πλανήτη η διάσωση των 33 εργατών που είχαν παγιδευτεί για 69 ημέρες σε ορυχείο χαλκού-χρυσού στη Σαν Χοσέ της Χιλής. Μετά από μια πρωτοφανή και δύσκολη επιχείρηση απεγκλωβισμού, οι μεταλλωρύχοι ανεβαίνουν στην επιφάνεια σώοι, με τη διαδικασία να μεταδίδεται ζωντανά σε δισεκατομμύρια θεατές παγκοσμίως. Η πολύμηνη παραμονή τους κάτω από τη γη και η επιτυχής διάσωσή τους αναδεικνύονται σε σύμβολο ελπίδας, επιμονής και διεθνούς συνεργασίας, μένοντας στην ιστορία ως μία από τις πιο συγκινητικές διασώσεις όλων των εποχών.
2021: Οι πυρκαγιές γύρω από την Αθήνα καλύπτουν την πόλη με καπνό. Οι αρχές καλούν τους πολίτες να παραμείνουν στα σπίτια τους, ενώ το πύρινο μέτωπο πλησιάζει την Πάρνηθα και εκκενώνεται η Βαρυμπόμπη.
Γεννήσεις
1930 – Νηλ Άρμστρονγκ (Neil Armstrong), Αμερικανός αστροναύτης, μηχανικός και πιλότος, ο πρώτος άνθρωπος που περπάτησε στη Σελήνη με την αποστολή «Apollo 11» το 1969. Γεννήθηκε στο Οχάιο, ξεκίνησε ως πιλότος στο Πολεμικό Ναυτικό και συμμετείχε στον Πόλεμο της Κορέας. Μετά την εμπειρία του ως δοκιμαστής πιλότος σε υπερηχητικά αεροσκάφη, μπήκε στη NASA και διακρίθηκε με την ιστορική φράση «That’s one small step for man, one giant leap for mankind», χαρίζοντας στη NASA, στην επιστήμη και στην ανθρωπότητα το ορόσημο της πρώτης προσελήνωσης.
1968 – Μαρίν Λε Πεν (Marine Le Pen), Γαλλίδα πολιτικός, γεννημένη στις 5 Αυγούστου 1968 στη Νεϊγί-σιρ-Σεν. Κόρη του ιδρυτή του ακροδεξιού Εθνικού Μετώπου Ζαν-Μαρί Λε Πεν, ανέλαβε την ηγεσία του κόμματος (μετονομάστηκε σε Rassemblement National) το 2011, το οποίο επιχείρησε να φέρει πιο κοντά στο πολιτικό «κέντρο». Ήταν υποψήφια για την προεδρία της Γαλλίας το 2012, 2017 και 2022, καταγράφοντας το 2022 το υψηλότερο ποσοστό της άκρας δεξιάς με 41,5% στον δεύτερο γύρο έναντι του Εμανουέλ Μακρόν. Το 2025 καταδικάστηκε για κατάχρηση ευρωπαϊκών κονδυλίων και αποκλείστηκε για 5 χρόνια από δημόσια αξιώματα, γεγονός που επηρεάζει καθοριστικά τις μελλοντικές της φιλοδοξίες
Θάνατοι
1832 – Δημήτριος Υψηλάντης (Dimitrios Ypsilantis), σημαίνων Έλληνας στρατιωτικός, πρίγκιπας και ηγετική μορφή της Επανάστασης του 1821. Γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη, σπούδασε στρατιωτικά στη Γαλλία και διακρίθηκε ως αξιωματικός στη Ρωσία. Αδελφός του Αλέξανδρου Υψηλάντη, βρέθηκε στην Ελλάδα ως εκπρόσωπος της Φιλικής Εταιρείας, ενεργοποιήθηκε στην οργάνωση τακτικού στρατού, διακρίθηκε στη μάχη των Μύλων (1825) και σε πολιορκίες (Ναύπλιο, Άργος, Δερβενάκια). Μετά την Επανάσταση, διορίστηκε στρατάρχης, συνέβαλε στην οργάνωση του νεοελληνικού στρατού και πέθανε στο Ναύπλιο το 1832, αφήνοντας παρακαταθήκη αγωνιστικότητας, ήθους και δημοκρατικών αρχών
1895 – Φρίντριχ Ένγκελς (Friedrich Engels), γερμανός φιλόσοφος, πολιτικός στοχαστής και συνιδρυτής του μαρξισμού μαζί με τον Καρλ Μαρξ. Γεννημένος το 1820 στο Μπάρμεν της Πρωσίας, καταπολέμησε την κοινωνική αδικία γράφοντας τη «Διακήρυξη του Κομμουνιστικού Κόμματος» και επιμελήθηκε, μετά το θάνατο του Μαρξ, τους τελικούς τόμους του «Κεφαλαίου». Διέθετε ισχυρό κοινωνικό και επιστημονικό έργο που επηρέασε βαθιά τη νεότερη φιλοσοφία και την πολιτική θεωρία
1962 – Μέριλιν Μονρόε (Marilyn Monroe), Αμερικανίδα ηθοποιός, μοντέλο και τραγουδίστρια, εμβληματικό σύμβολο του Χόλιγουντ και της σεξουαλικής επανάστασης. Γεννημένη ως Norma Jeane Mortenson (1926), έγινε διάσημη για τις αξέχαστες ερμηνείες της σε ταινίες όπως «Οι άντρες προτιμούν τις ξανθές», «Επτά χρόνια φαγούρα», «Μερικοί το προτιμούν καυτό». Παρά τη λαμπρή καριέρα και την παγκόσμια αναγνωρισιμότητα, πάλεψε με προβλήματα υγείας και προσωπικές δυσκολίες. Βρέθηκε νεκρή στις 5 Αυγούστου 1962, σε ηλικία 36 ετών, στο σπίτι της στο Λος Άντζελες από υπερβολική δόση βαρβιτουρικών – γεγονός που προκάλεσε σοκ διεθνώς και έδωσε τροφή σε μύθους και θεωρίες συνωμοσίας για το τέλος της.
1984 – Ρίτσαρντ Μπάρτον (Richard Burton), εμβληματικός Ουαλός ηθοποιός του θεάτρου και του κινηματογράφου, γνωστός για τη βαθιά, βροντερή φωνή του και τη δυναμική σκηνική παρουσία. Γεννήθηκε ως Richard Walter Jenkins Jr. το 1925 και θεωρήθηκε «φυσικός διάδοχος του Laurence Olivier» χάρη στις σαιξπηρικές του ερμηνείες. Έφτασε στην κορυφή του Χόλιγουντ με εμβληματικούς ρόλους σε ταινίες όπως Cleopatra, Who’s Afraid of Virginia Woolf?, Becket, The Spy Who Came in from the Cold, Anne of the Thousand Days, Equus και 1984, την τελευταία του ταινία. Συνολικά έλαβε εφτά υποψηφιότητες για Όσκαρ χωρίς να κερδίσει ποτέ, αλλά τιμήθηκε με BAFTA, Χρυσή Σφαίρα και Τόνυ για το Camelot στη θεατρική σκηνή.
2020 – Αγάθωνας Ιακωβίδης, Έλληνας λαϊκός τραγουδιστής και δεξιοτέχνης του ρεμπέτικου, με πλούσια διαδρομή από τον Λαγκαδά Θεσσαλονίκης έως τις διεθνείς σκηνές. Αυτοδίδακτος σε όλα τα έγχορδα του ρεμπέτικου, ίδρυσε το Ρεμπέτικο Συγκρότημα Θεσσαλονίκης και καθιερώθηκε σε Αθήνα και επαρχία με συνεργασίες δίπλα σε σπουδαίους μουσικούς. Διετέλεσε σημείο αναφοράς του ρεμπέτικου για δεκαετίες και το 2013 εκπροσώπησε την Ελλάδα στη Eurovision με τους Koza Mostra στο τραγούδι «Alcohol Is Free». Πέθανε το 2020, σε ηλικία 65 ετών, αφήνοντας μεγάλη παρακαταθήκη ήθους και αγάπης για την παραδοσιακή ελληνική μουσική
Εορτολόγιο
Νόννα, Νόννη
