Βασιλεία, Μάιος 2025 – Το παραδοσιακό φαντασμαγορικό έναυσμα της Eurovision σήμανε και φέτος με παγιέτες, φωτιές και θεατρική υπερβολή. Ωστόσο, πίσω από τα στρας και τις πολυχρωμίες, μια σκοτεινότερη πολιτική διάσταση συνεχίζει να στοιχειώνει τον διαγωνισμό: η συμμετοχή του Ισραήλ, εν μέσω της συνεχιζόμενης αιματηρής κρίσης στη Γάζα.
Σύμφωνα με την ανάλυση του Independent η παρουσία της Yuval Raphael, επιζήσασας της τρομοκρατικής επίθεσης στο μουσικό φεστιβάλ Nova στις 7 Οκτωβρίου 2023, θεωρήθηκε από την ισραηλινή πλευρά ως φόρος τιμής και μήνυμα ανθεκτικότητας. Το τραγούδι της, “New Day Will Rise”, επιδιώκει να μεταφέρει ένα μήνυμα ειρήνης και ελπίδας. Όμως σε μια Ευρώπη όπου η κοινή γνώμη συγκλονίζεται καθημερινά από τις εικόνες λιμοκτονούντων παιδιών και κατεστραμμένων σπιτιών στη Γάζα, η «επιμελώς ουδέτερη» πολιτική στάση της Eurovision φαντάζει, για πολλούς, βαθιά προκλητική.
Η αντίδραση του κοινού δεν ήταν μονοσήμαντη: χειροκροτήματα αναμειγνύονται με αποδοκιμασίες γιατί ναι μεν η προσωπική της ιστορία αγγίζει αλλά… η Eurovision –θεσμός που γεννήθηκε από τα ερείπια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου ως ύμνος στην ενωμένη Ευρώπη– μοιάζει πλέον να γίνεται άθελά της προέκταση της διεθνούς πολιτικής σκηνής. Κι ενώ οι διοργανωτές επιχειρούν να αποστειρώσουν τη διοργάνωση από πολιτικά νοήματα, η πραγματικότητα των θεατών και των κοινωνιών τους εισβάλλει αδυσώπητα στη σκηνή. Και μαζί της, ο διχασμός.
Μια διοργάνωση που δεν ξέχασε (τελείως) τη μουσική
Παρά τη βαριά πολιτική σκιά, η Eurovision 2025 πρόσφερε και φέτος έναν αληθινό μουσικό υπερθέαμα: από την συγκινητική “Maman” της Γαλλίδας Louane, ως την φαντασμαγορική “Ich Komme” της Erika Vikman από τη Φινλανδία –μια rave φεμινιστική συμφωνία που δύσκολα ξεχνιέται. Η Ιταλία εντυπωσίασε με glam rock μέσω του Lucio Corsi, ενώ η Ισλανδία χάρισε μια ανάλαφρη δόση χιούμορ με τους Væb και τα LEGO δελφίνια τους.
Η τεχνολογία και η θεατρικότητα κυριάρχησαν –με σκηνικά από εικονικά ηφαίστεια έως CGI μαριονέτες– ενώ και το queer στοιχείο διατηρήθηκε δυνατό, με συμμετοχές όπως της Μάλτας να επαναπροσδιορίζουν την έννοια του «pop riot».
Ένας θεσμός σε υπαρξιακή κρίση
Αν κάτι επιβεβαιώθηκε φέτος στη Eurovision, είναι ότι το φεστιβάλ της ποπ και του κιτς δεν μπορεί να παραμείνει απολιτίκ, όσο κι αν το προσπαθησε. Μετά το χαμό που είχε γίνει την προηγούμενη χρονιά και πάλι φυσικά με την συμμετοχή του Ισραήλ φέτος έκοψε τις συνεντεύξεις τύπου.
Όμως και πάλι, όταν εκατομμύρια μάτια στρέφονται ταυτόχρονα στη σκηνή, το τι –και το ποιος– προβάλλεται δεν είναι ποτέ απλώς ζήτημα θεάματος. Είναι δήλωση.
Και όσο η διοργάνωση επιμένει στην ουδετερότητα, ίσως τελικά να χάνει την ευκαιρία να λειτουργήσει πραγματικά ενωτικά – όχι μέσα από την αποσιώπηση, αλλά μέσα από τη συνειδητή έκφραση. Γιατί το «new day» που τραγουδήθηκε φέτος, θα έχει αξία μόνο αν μπορεί να ξημερώσει για όλους.
