Για περισσότερες από δύο δεκαετίες, η φράση «γκούγκλαρέ το» ήταν συνώνυμο της διαδικτυακής αναζήτησης, επιτρέποντας στην Google, την εταιρεία τεχνολογίας που ιδρύθηκε το 1998, να χτίσει μια αυτοκρατορία αξίας 2 τρισεκατομμυρίων δολαρίων. Όμως, η κυκλοφορία του ChatGPT τον Νοέμβριο του 2022 προκάλεσε μια σεισμική μετατόπιση, οι μετασεισμοί της οποίας εξακολουθούν να γίνονται αισθητοί.

Σύμφωνα με την Independent, τα εργαλεία που βασίζονται στη συνομιλία τεχνητής νοημοσύνης από την OpenAI και έναν νέο παίκτη, το Perplexity, προσφέρουν έτοιμες απαντήσεις αντί για λίστες ιστοσελίδων, δελεάζοντας χρήστες αλλά και κολοσσούς της τεχνολογίας να επανεξετάσουν ποιο εικονίδιο αξίζει πλέον να βρίσκεται στην αρχική οθόνη των συσκευών τους.

Στην πραγματικότητα, το Perplexity έχει προσελκύσει τόσο έντονο ενδιαφέρον από μερικούς από τους μεγαλύτερους τεχνολογικούς γίγαντες που, εάν ευοδωθούν οι σχετικές συμφωνίες, ενδέχεται σύντομα να εμφανίζεται στην αρχική οθόνη των smartphone σε τέτοια κλίμακα, που μπορεί να το προωθήσει ως τη νέα «Google». Ενδεχομένως ακόμα και οδηγώντας στην παρακμή της τελευταίας.

Στο παρασκήνιο, η Google τρέχει να ενσωματώσει τη δική της γενετική τεχνητή νοημοσύνη στη μηχανή αναζήτησης, έναν αγώνα στον οποίο ωθήθηκε από τον πανικό που της προκάλεσε η κυκλοφορία του ChatGPT, καθώς συνειδητοποίησε ότι οι συμφωνίες διανομής των ανταγωνιστών θα μπορούσαν να αλλάξουν τις συνήθειες των χρηστών μέσα σε μία νύχτα.

Τα πρώιμα δεδομένα ήδη δείχνουν μια αλλαγή πορείας. Ανάλυση της Bank of America δείχνει ότι οι παγκόσμιες επισκέψεις στην Google μειώνονται ραγδαία από έτος σε έτος, ενώ οι επισκέψεις στο ChatGPT αυξήθηκαν κατά 160% τους τελευταίους 12 μήνες. Ξεχωριστή έρευνα της Morgan Stanley δείχνει ότι το ChatGPT παραμένει κορυφαία επιλογή για τη Γενιά Ζ, πολλοί από τους οποίους δεν σκέφτονται καν να χρησιμοποιήσουν την Google.

Παρότι η Google χάνει έδαφος έναντι άλλων μηχανών αναζήτησης, η απώλεια δυναμικής έναντι πιο ευέλικτων ανταγωνιστών που ενσωματώνουν την τεχνητή νοημοσύνη στα συστήματά τους είναι ακόμη πιο έντονη.

Παρά το γεγονός ότι το ChatGPT είναι μια μαζικής χρήσης εφαρμογή τεχνητής νοημοσύνης, ο πραγματικός διεκδικητής του θρόνου είναι το Perplexity, που αυτοπροσδιορίζεται ως η απόλυτη «μηχανή απαντήσεων». Οι απαντήσεις του βασισμένες σε τεχνητή νοημοσύνη συνδυάζουν τα καλύτερα των γενετικών chatbot με περισσότερη ακρίβεια που θυμίζει παραδοσιακές πλατφόρμες αναζήτησης. Τα στοιχεία της Bank of America δείχνουν ότι η επισκεψιμότητα στο Perplexity αυξήθηκε κατά 233% σε ετήσια βάση, αν και από χαμηλή αφετηρία. Οι προβλέψεις κάνουν λόγο για ταχεία επέκταση.

Το Perplexity ιδρύθηκε τον Αύγουστο του 2022 από τον CEO Aravind Srinivas και τρεις ακόμα συνιδρυτές. Ο Srinivas είναι πρώην μηχανικός των OpenAI και DeepMind και συνέβαλε στην κυκλοφορία της «μηχανής απαντήσεων» τον Δεκέμβριο του 2022. Τον Φεβρουάριο του 2023, η πλατφόρμα είχε αποκτήσει δύο εκατομμύρια χρήστες, ενώ μέχρι τον Ιανουάριο του 2024 είχε φτάσει τα 10 εκατομμύρια ενεργούς χρήστες μηνιαίως, επεξεργαζόμενη σχεδόν 170 εκατομμύρια ερωτήματα κάθε μήνα. Αυτή τη στιγμή, σύμφωνα με αναφορές, επιδιώκει νέα χρηματοδότηση με αποτίμηση περίπου 14 δισ. δολάρια.

Και ενώ η κλίμακα της Google ξεπερνά κατά πολύ αυτή του Perplexity, η πρώτη δέχτηκε 2,7 δισεκατομμύρια επισκέψεις την ημέρα τον Μάρτιο, σε σύγκριση με μόλις τέσσερα εκατομμύρια του δεύτερου, τάση που φαίνεται να αλλάζει γρήγορα. Η Lily Ray, ειδικός στη βελτιστοποίηση μηχανών αναζήτησης με έδρα τη Νέα Υόρκη, σημειώνει ότι όταν οι χρήστες αρχίσουν να χρησιμοποιούν πιο ξεκάθαρα εργαλεία με τεχνητή νοημοσύνη αντί των παραδοσιακών μηχανών αναζήτησης, είναι δύσκολο να αλλάξει ξανά αυτή η συνήθεια. «Ακούω συνεχώς ανθρώπους να λένε ότι δεν χρησιμοποιούν πια την Google», αναφέρει. «Οι άνθρωποι αρχίζουν να χρησιμοποιούν το ChatGPT και το Perplexity για τα πάντα», συμπληρώνει.

Ο τεχνολογικός τομέας έχει αρχίσει να παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις. Το Perplexity έχει εντυπωσιάσει μερικές από τις μεγαλύτερες εταιρείες τεχνολογίας, συμπεριλαμβανομένων αυτών που προηγουμένως βασίζονταν στην Google για την παροχή υπηρεσιών αναζήτησης στους πελάτες τους.

Κατά τη διάρκεια της πρόσφατης δίκης περί μονοπωλίου στις ΗΠΑ, ο Eddy Cue της Apple αποκάλυψε ότι ο τεχνολογικός κολοσσός είχε ξεκινήσει συνομιλίες με το Perplexity για την ενσωμάτωση των εργαλείων του στα προϊόντα της εταιρείας, μια σπάνια δημόσια παραδοχή από μια εταιρεία που φημίζεται για την εχεμύθεια ως προς τις συνεργασίες της. «Μας έχει εντυπωσιάσει αυτό που κάνει το Perplexity, οπότε ξεκινήσαμε κάποιες συζητήσεις για τις εξελίξεις του», δήλωσε ο Cue.

Η Apple δεν είναι η μόνη που εξετάζει συνεργασία με το Perplexity. Συνομιλίες μαζί του έχει ξεκινήσει και η Samsung, η οποία πουλά περίπου 224 εκατομμύρια smartphone ετησίως και αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους κατασκευαστές συσκευών Android, που υπερτερούν αριθμητικά των προϊόντων της Apple με αναλογία τρία προς ένα.

«Εάν Apple και Samsung συνάψουν συμφωνίες με το Perplexity και απομακρύνουν την Google από τον ρόλο της ως προεπιλεγμένη μηχανή αναζήτησης, πρόκειται για μια πολύ σημαντική εξέλιξη, διότι μιλάμε για τεράστιες πηγές επισκεψιμότητας για την Google», αναφέρει η Ray. Συνολικά, Apple και Samsung πουλούν περίπου μισό δισεκατομμύριο smartphone τον χρόνο.

Κάθε τέτοια συμφωνία, είτε με την Apple είτε με τη Samsung, θα ήταν «τεράστια», λέει η Ray. «Αν το Perplexity ενσωματωθεί πραγματικά και η Google πάψει να χρησιμοποιείται ως η προεπιλεγμένη μηχανή αναζήτησης, αυτό θα είναι καταστροφικό για την Google», σημειώνει. Ούτε η Apple ούτε η Google απάντησαν άμεσα σε σχετικό αίτημα σχολιασμού.

Ωστόσο, σε ευρύτερο επίπεδο, το διακύβευμα δεν θα μπορούσε να είναι υψηλότερο. «Αυτή τη φορά, έχουμε να κάνουμε με προϊόντα που είναι ουσιαστικά μηχανές αναζήτησης», εξηγεί η Ray. «Οι χρήστες μπορούν να στραφούν πλήρως στο Perplexity και το ChatGPT για τα πάντα».

Δεν είναι όμως όλοι τόσο βέβαιοι ότι η Google βαδίζει προς κατάρρευση. «Δεν είμαι σίγουρη ότι το Perplexity θα εκτοπίσει την Google», λέει η Aleksandra Urman, ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο της Ζυρίχης με ειδίκευση στις μηχανές αναζήτησης. Ο λόγος είναι ο τρόπος με τον οποίο το Perplexity και άλλοι ανταγωνιστές της AI παρουσιάζουν τα αποτελέσματά τους. «Οι άνθρωποι λένε “εντάξει, όταν θέλουμε σύντομες απαντήσεις, προτιμάμε ακόμη τις μηχανές αναζήτησης, γιατί τα chatbot πάντα φλυαρούν και μας δίνουν εκτενείς απαντήσεις“», σημειώνει.

Αυτό εξακολουθεί να ισχύει: αν ρωτήσεις το Perplexity μια απλή ερώτηση, θα απαντήσει σωστά μέσα σε έξι λέξεις («Η πρωτεύουσα της Ελλάδας είναι η Αθήνα»), αλλά στη συνέχεια θα συνεχίσει για άλλα 160 περιττά λόγια. Αν βάλεις την ίδια ερώτηση στην Google, θα πάρεις μία λέξη, εμφανιζόμενη ξεκάθαρα στην κορυφή των αποτελεσμάτων.

Καθώς όμως η τεχνητή νοημοσύνη και τα γλωσσικά μοντέλα εξελίσσονται, είναι πιθανό αυτό να αλλάξει επίσης. Πέρα όμως από την υπερβολική έκταση των σημερινών απαντήσεων, ένα ακόμα ζήτημα που εντοπίζει η Urman για το Perplexity είναι η δυσκολία τυχαίας ανακάλυψής του από τους χρήστες.

«Θα έχει ενδιαφέρον να δούμε τι θα συμβεί με το Perplexity, γιατί μέχρι στιγμής δυσκολεύεται σε αυτή την αγορά», λέει. «Δεν βρίσκεται πουθενά προεπιλεγμένα. Ο χρήστης πρέπει να το ανακαλύψει μόνος του». Φυσικά, αυτό θα μπορούσε να αλλάξει με οποιαδήποτε συμφωνία συνεργασίας με μεγάλους κατασκευαστές smartphone ή άλλες εταιρείες που θα προωθούσαν το Perplexity μπροστά σε εκατοντάδες εκατομμύρια χρήστες.

Προσθέστε σε αυτό το γεγονός ότι όσοι παρακολουθούν στενά τις εξελίξεις θεωρούν πως η ποιότητα των προϊόντων που προωθεί η Google μειώνεται ραγδαία. «Μου φαίνεται ότι λειτουργούν σε κατάσταση πανικού και προσπαθούν να καλύψουν τη διαφορά όσο πιο γρήγορα γίνεται με προϊόντα AI», λέει η Ray. «Συχνά λανσάρουν προϊόντα τεχνητής νοημοσύνης που δεν είναι 100% έτοιμα και μετά προσπαθούν να τα βελτιώσουν στην πορεία».

Πρόκειται για ένα σενάριο που έχουμε ξαναδεί στον χώρο της τεχνολογίας. Η Nokia ήταν κάποτε κυρίαρχη στον κόσμο των κινητών τηλεφώνων, αλλά κατέρρευσε, ενώ αν είστε αρκετά μεγάλοι, ίσως θυμάστε το Ask Jeeves.

Η Ray σημειώνει ότι η Google, σε αντίθεση με τη Nokia, τουλάχιστον κάνει προσπάθειες να διατηρήσει τη θέση της στην αγορά. Αλλά δεν θα είναι εύκολο. «Πρέπει να είναι το καλύτερο μεγάλο γλωσσικό μοντέλο», λέει. «Πρέπει να προσφέρουν την καλύτερη εμπειρία, ώστε να κρατήσουν τον κόσμο στην Google».

Καθώς η τεχνητή νοημοσύνη γίνεται καλύτερη και πιο εξελιγμένη κάθε μέρα, ο αγώνας για το μέλλον έχει ήδη ξεκινήσει, ένας αγώνας στον οποίο ίσως κάποτε ρωτήσουμε ένα bot: τι απέγινε η Google;