Μητσοτάκης στην 89η ΔΕΘ: «Καμία περίπτωση πρόωρων εκλογών – Δεν με πήραν και τα χρόνια, θα διεκδικήσω τρίτη θητεία»

Ερώτηση: Ποσοστό που προσεγγίζει το 85% των μικρών και μικρομεσαίων επιχειρήσεων δεν έχει πρόσβαση στον τραπεζικό δανεισμό, στο ΕΣΠΑ και στο Ταμείο Ανάκαμψης. Θα αναφερθώ στον «Λευκό Τειρεσία» που πνίγει επιχειρήσεις, των οποίων οι διαχειριστές κάποτε, στα δύσκολα, έκαναν μια ρύθμιση στο στεγαστικό τους. Τα έχετε πάει πολύ καλά στον εξωδικαστικό. Σε αυτό το κομμάτι υπάρχει λύση;

Απάντηση: Μέσα από την Αναπτυξιακή Τράπεζα έχουμε κάνει μεγάλη προσπάθεια να διευρύνουμε τις επιχειρήσεις που έχουν πρόσβαση στον τραπεζικό δανεισμό. Κι αυτό αφορά και το τραπεζικό σύστημα. Πρέπει το χρήμα να φτάσει και στις μικρότερες επιχειρήσεις. Είμαστε μονίμως σε αναζήτηση τρόπων για να βελτιώσουμε όλες τις ρυθμίσεις που αφορούν τον εξωδικαστικό συμβιβασμό.

Ερώτηση: Δεδομένου ότι έχετε ακόμα δύο χρόνια θητείας, ποια είναι τα βασικά ορόσημα, οι μεταρρυθμίσεις για την επόμενη διετία που θα έχουν πραγματική επίδραση στους πολίτες;

Απάντηση: Θα αναζητήσετε τις δεσμεύσεις που ανέλαβα το 2023 και θα τις συγκρίνετε με το τελικό αποτέλεσμα. Είχα πει ότι βασικός στόχος είναι η βελτίωση των μισθών και η στήριξη του διαθέσιμου εισοδήματος, και από αυτό θα κριθούμε τελικά· η μείωση της ανεργίας, η βελτίωση του ΕΣΥ, η ασφάλεια της χώρας.

Μίλησα για στόχους που υπερβαίνουν τον ορίζοντα της τετραετίας για να δείξω ότι μιλάμε για μία δυναμική διαδικασία. Η πολιτική δεν μπαίνει σε κουτάκια τετραετίας.

Ερώτηση: Σχετικά με τους αγρότες, δεν έχει γίνει αναφορά στο μοντέλο αγροτικής παραγωγής που έχει ανάγκη ο τόπος. Είχατε πει ότι χρειάζεται ένα κοινωνικό πολιτικό συμβόλαιο με τον αγροτικό τομέα. Ποιο θα είναι αυτό; Θα ξεκινήσει ο διάλογος για να συνταχθεί; Τι έχουμε να πούμε στους αγρότες που αντιμετωπίζουν τόσες προκλήσεις και κρατούν Θερμοπύλες;

Απάντηση: Κατανοώ την αγωνία του αγροτικού κόσμου και απέναντι στον ΟΠΕΚΕΠΕ. Αλλά να βλέπουμε και το ποτήρι μισογεμάτο. Η Ελλάδα είναι πλεονασματική στις εξαγωγές στον πρωτογενή τομέα και μάλιστα παρά τα προβλήματα. Σκεφτείτε πόσα παραπάνω μπορούμε να κάνουμε.

Περισσότερες ομάδες παραγωγών, συνεργατικά σχήματα, οικονομίες κλίμακας, τεχνολογία, εκπαίδευση – αυτό είναι το μέλλον του πρωτογενούς τομέα. Και φυσικά, μέριμνα από την Πολιτεία, όπως φθηνό ρεύμα και αντιμετώπιση των ζητημάτων του νερού, όπου θα χρειαστεί να πάρουμε δύσκολες αποφάσεις, καθώς το 85% του νερού κατευθύνεται στην άρδευση και όχι στην ύδρευση.

Ερώτηση: Οι παραγωγικοί φορείς εκφράζουν τον έντονο προβληματισμό τους για την πορεία των επενδύσεων και εξαγωγών, ειδικά για όταν τελειώσουν οι ενισχύσεις από το Ταμείο Ανάκαμψης. Υπάρχει κάποιο συγκροτημένο σχέδιο για την ενίσχυση της εγχώριας παραγωγής και την αύξηση των επενδύσεων; Και πόσο μεγάλος είναι ο κίνδυνος όταν κλείσει η κάνουλα του Ταμείου Ανάκαμψης; Επίσης, υπήρξαν δημοσιεύματα σχετικά με την εξαγορά της HSBC Μάλτας από την CrediaBank. Έχετε κάποιο σχόλιο;

Απάντηση: Η κυβέρνηση έχει πετύχει υψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο και πρέπει να το διαφυλάξουμε. Η ανάπτυξη πρέπει να έχει ποιοτικά χαρακτηριστικά, να στηρίζεται στις επενδύσεις και στις εξαγωγές. Μόλις πρόσφατα εγκρίναμε τη στρατηγική εξωστρέφειας της χώρας για την υποστήριξη των πολύ δυναμικών ελληνικών εξαγωγέων και η προσέλκυση επενδύσεων εξακολουθεί να βρίσκεται στο επίκεντρο.

Η Ελλάδα είναι ελκυστική για ξένες επενδύσεις. Από τα Αραβικά Εμιράτα, τα τελευταία χρόνια οι επενδύσεις ξεπέρασαν τα 4 δισ. ευρώ και αντίστοιχο ενδιαφέρον υπάρχει από πολλές γωνιές του πλανήτη.

Εγώ βλέπω πολύ θετικά τη δυνατότητα μιας ελληνικής τράπεζας να επεκταθεί μέσω εξαγοράς σε κάποια άλλη χώρα. Είμαστε και ανοιχτοί σε επενδύσεις ξένων τραπεζών, όπως αυτή της UniCredit στην Alpha Bank.

Ερώτηση: Το τελευταίο διάστημα σημειώνεται μεγάλη κινητικότητα με τη Λιβύη. Κατέθεσε ρηματική διακοίνωση, επιμένει στο τουρκολιβυκό μνημόνιο. Τι κινήσεις έχει κάνει η ελληνική πλευρά για να αποτρέψει αυτή την εξέλιξη; 

Κυριάκος Μητσοτάκης: Το τουρκολιβυκό μνημόνιο είναι ανυπόστατο, άκυρο και δεν παράγει κανένα έννομο αποτέλεσμα. Αυτό είναι κάτι που αναγνωρίζεται από όλους εκτός από τα δύο μέρη που το υπέγραψαν. Η Ελλάδα ασκεί την κυριαρχία της και τα δικαιώματά της στο πεδίο μίλησα και για τα οικόπεδα που προκηρύξαμε νοτίως της Κρήτης. Είμαστε σε επαφή και με τις δύο πλευρές της Λιβύης και νομίζω είμαστε σε καλό δρόμο να τους εξηγήσουμε ότι ο φυσικός συνομιλητής της για την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών είναι η Ελλάδα και όχι η Τουρκία. Και μακάρι να φτάσουμε στο σημείο να ξεκινήσουμε σοβαρή συζήτηση γιατί πιστεύω ότι με τη Λιβύη μπορούμε να βρούμε λύση όπως και με την Αίγυπτο. 

Ερώτηση: Αντιλαμβάνομαι ότι επιδιώκετε ένα νέο deal με τους ψηφοφόρους, τόσο στην οικονομία όσο και στα εθνικά θέματα. Μου έκανε εντύπωση το σημείο της ομιλίας σας περί της ανάγκης συναινέσεων. Ωστόσο, εκτός από το Εθνικό Απολυτήριο δεν αναφερθήκατε σε ποιους άλλους τομείς μπορεί να υπάρξει πεδίο συναίνεσης. Μέσα σε αυτό το πεδίο των συναινέσεων υπάρχει και η προοπτική αναθεώρησης διατάξεων του Συντάγματος, όπως περί ευθύνης των υπουργών ή για τα μη κρατικά πανεπιστήμια;

Απάντηση: Θα αντιληφθήκατε ότι στη χθεσινή ομιλία επιχείρησα να ρίξω τους τόνους. Δεν νομίζω ότι η ένταση εξυπηρετεί το επίπεδο του δημόσιου διαλόγου. Όταν φωνάζουμε πολύ, τελικά οι πολίτες κλείνουν τα αυτιά τους. Άρα εγώ κάνω ένα βήμα εκτόνωσης του κλίματος που δεν βοηθά τον διάλογο.

Αναφέρθηκα στο Εθνικό Απολυτήριο ως μία δυνατότητα σύγκλισης με κάποια κόμματα της αντιπολίτευσης. Βεβαίως, η συνταγματική αναθεώρηση είναι πεδίο όπου πρέπει να αναζητηθούν συγκλίσεις. Τουλάχιστον σε μία από τις ψηφοφορίες στη Βουλή πρέπει να βρούμε 180 βουλευτές, προκειμένου να προχωρήσει η αναθεώρηση. Αν αυτό δεν καταστεί εφικτό, δεν έχουμε αναθεώρηση. Το ίδιο το Σύνταγμα επιβάλλει ευρύτερες συναινέσεις.

Τέλος, ως προς τις Ανεξάρτητες Αρχές, παραμένουν μη στελεχωμένες γιατί η αντιπολίτευση αρνείται να εξετάσει οποιαδήποτε πρόταση της κυβέρνησης.

Δέχθηκα στην λογική αυτή μια πρόταση που έκανε ο κ. Ανδρουλάκης να υπάρξει μία ανοιχτή πρόσκληση, για πρόεδρο για τις 3 Ανεξάρτητες Αρχές που δεν έχουν στελεχωθεί, από τη Βουλή και με βάση αυτές τις υποψηφιότητες να κινηθούμε.

Ερώτηση: Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat το 46% των Ελλήνων δεν μπορεί να κάνει διακοπές ούτε για μια εβδομάδα το χρόνο. 

Κυριάκος Μητσοτάκης: Ο δείκτης αυτός δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Αν δείτε τον ίδιο δείκτη το 2008, το 50% δήλωνε ότι δεν μπορούσε να κάνει διακοπές. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν συμπολίτες μας που δεν μπορούν να κάνουν διακοπές. Έχουμε τόσα προγράμματα κοινωνικού τουρισμού, προσπαθούμε να επεκτείνουμε την τουριστική περίοδο για να δώσουμε μεγαλύτερη ευελιξία σε συμπολίτες να κάνουν διακοπές σε περιόδους που το κόστος δεν είναι τόσο υψηλό, αγωνιστήκαμε και κρατήσαμε τα εισιτήρια σταθερά. Βεβαίως υπάρχουν προορισμοί που είναι πάρα πολύ ακριβοί, αλλά αυτό συμβαίνει σε όλες τις χώρες του κόσμου. Θα εξακολουθούμε να στηρίζουμε μέσα από προγράμματα τους συμπολίτες μας που δεν μπορούν να κάνουν διακοπές. 

Ερώτηση: Χθες είπατε ότι ήταν καλύτερο να έχουμε μια κυβέρνηση που κάνει λάθη παρά μια λάθος κυβέρνηση. Έξι χρόνια μετά ποιο θεωρείτε ότι ήταν το μεγαλύτερο λάθος της δικής σας διακυβέρνησης; Είναι ένα λάθος η υποτίμηση της λαϊκής δυσφορίας από την οικονομική συμπίεση και τις κοινωνικές ανισότητες;

Κυριάκος Μητσοτάκης: Τα λάθη ας τα κρίνουν οι πολίτες. Έχω αναγνωρίσει κάποια δημόσια. Δεν χρειάζεται να τα επαναλάβω. Κανείς δεν είναι αλάθητος ιδιαίτερα όταν θέλει να αλλάξει πράγματα στη χώρα. Δεν υποτιμώ καθόλου τη δυσφορία, γι' αυτό ανακοίνωσα τα χθεσινά μέτρα. Δεν πρόκειται να τινάξω την μπάνκα στον αέρα, δεν είμαι θαυματοποιός, για να ικανοποιήσω κάποιες προεκλογικές ματαιόδοξες φιλοδοξίες, γιατί ξέρω ότι θα το βρούμε μπροστά μας. Και δεν πρόκειται να θέσω σε κίνδυνο τη δημοσιονομική σταθερότητα. Κανείς δεν είπε ότι τα πράγματα είναι εύκολα. Ζούμε σε ένα περιβάλλον πολύ πιο σύνθετο από πριν πέντε χρόνια. Κάνουμε το καλύτερο δυνατό. Θα κριθούμε και εμείς από την κοινωνία όταν έρθει η ώρα.  

Ερώτηση: Μιλάτε για ενίσχυση των περιφερειακών συμμαχιών επί των ημερών σας. Αλλά η Αίγυπτος αιφνιδίασε με την απόφασή της για τη Μονή Σινά. Για ποιες συμμαχίες μιλάμε; 

Κυριάκος Μητσοτάκης: Να διαχωρίσουμε το εκκλησιαστικό ζήτημα που βαίνει προς επίλυση με τη βοήθεια της ελληνικής κυβέρνησης. Δεν είναι προφανές γιατί μιλάμε για μια μονή που είναι σε άλλη χώρα. Φαίνεται αυτή τη στιγμή να υπάρχει εκτόνωση. Και με τη βούληση του αρχιεπισκόπου δρομολογούνται οι διαδικασίες για τη διαδοχή του. Αυτό το θέμα βαίνει προς εκτόνωση γιατί ήταν μια διένεξη που δημιουργούσε πολλά προβλήματα και έμπαιναν εύλογα ερωτήματα. 

Πράγματι υπήρξε μια δικαστική απόφαση όχι απόφαση της κυβέρνησης που δημιούργησε κάποια ζητήματα. Εργαζόμαστε συστηματικά για να υπογράψουμε μια συμφωνία που θα πρέπει να επικυρωθεί και από τον Αρχιεπίσκοπο για να διασφαλιστεί ο ελληνορθόδοξος χαρακτήρας του μοναστηριού το οποίο υπάρχει εδώ και 1500 χρόνια και δεν μπορεί να αλλάξει χαρακτήρα. 

Ερώτηση: Προ ολίγου αλλά και χθες αναφερθήκατε στη σημασία της πολιτικής σταθερότητας. Αύριο στη Γαλλία λαμβάνει χώρα η ψηφοφορία εμπιστοσύνης για την κυβέρνηση Μπαϊρού, με το ενδεχόμενο πτώσης τρίτης γαλλικής κυβέρνησης σε ένα χρόνο από τις εκλογές να είναι ορατό. Σε μια εποχή διεθνούς αβεβαιότητας, ανησυχείτε για τις εξελίξεις στη Γαλλία;

Απάντηση: Προφανώς και ανησυχώ για τις εξελίξεις στη Γαλλία, που έχει εγκλωβιστεί σε μια κατάσταση όπου η κυβέρνηση δυσκολεύεται να ψηφίσει προϋπολογισμό, έρμαιο δυνάμεων τόσο από τα δεξιά όσο και από τα αριστερά, συχνά με στοιχεία λαϊκισμού που την οδηγούν σε αδιέξοδο. Η Γαλλία σήμερα δανείζεται πιο ακριβά από την Ελλάδα. Αυτό τα λέει όλα. Αυτό είναι απόδειξη της πολιτικής σταθερότητας.

Εύχομαι και ελπίζω να προκύψει σταθερή κυβέρνηση στη Γαλλία. Όμως το μήνυμα από τη χώρα είναι μια προειδοποίηση για το τι συμβαίνει όταν η πολιτική δεν μπορεί να υπηρετήσει την οικονομία και την κοινωνία. Εμείς δεν είμαστε σε αυτήν την κατάσταση.

Ερώτηση: Ιδιαίτερα η δυτική Θεσσαλονίκη αισθάνεται παραμελημένη. Επειδή δεν αναφερθήκατε στα δυτικά, έχετε κάτι συγκεκριμένο που να αλλάζει αυτή την εικόνα που έχουν οι άνθρωποι. 

Κυριάκος Μητσοτάκης: Έχετε δίκιο να επισημαίνετε ότι η δυτική Θεσσαλονίκη έχει λόγο να αισθάνεται παραμελημένη διαχρονικά, όχι προς αυτή την κυβέρνηση. Το γεγονός ότι γίνονται τεράστια έργα στη Θεσσαλονίκη δεν αμφισβητείται. Το Μετρό τέλειωσε επί ημερών μας, το νοσοκομείο είναι μεν δωρεά του Νιάρχος αλλά είναι σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα και είμαστε ευγνώμονες, το flyover που θα ολοκληρωθεί το 2027 είναι έργο αυτής της κυβέρνησης. Η τελική απόφαση για τη διαμόρφωση της ΔΕΘ είναι πρωτοβουλία της κυβέρνησης. 

Αλλά έχουμε να ασχοληθούμε με τα Δυτικά που γίνονται παρεμβάσεις όπως το Στρατόπεδο Παύλου Μελά, το νοσοκομείο το αντικαρκινικό, σημαντικές υποδομές όπως το νέο κολυμβητήριο που συζητάμε με τον Δήμαρχο. Προχωρούμε τις μελέτες για την επέκταση του Μετρό. Το πιο γρήγορο έργο απόδοσης αφορά τον προαστιακό και τους πέντε σταθμούς προς τα δυτικά που μπορούν να λειτουργήσουν μέσα στους επόμενους 18 μήνες. Η διαδρομή προς τη Σίνδο μπορεί να είναι έτοιμη μέχρι το τέλος του χρόνου. 

Να γνωρίζουν οι Δήμοι της Δυτικής Θεσσαλονίκης που κάνουμε επενδύσεις και στα σχολεία με το πρόγραμμα «Μαριέττα Γιαννάκου», η προσοχή μας είναι διαρκώς στραμμένη στη Δυτική Θεσσαλονίκη, πολλά από τα έργα που ωριμάζουμε θα είμαστε στην ευχάριστη θέση να τα αποδώσουμε». 

Ερώτηση: Σχετικά με την υπόθεση των Τεμπών, η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι πλέον έχουν καταρριφθεί οι θεωρίες περί παράνομου φορτίου στην εμπορική αμαξοστοιχεία. Εσείς ο ίδιος όμως δεν είχατε αποκλείσει αυτό το ενδεχόμενο. Τι πιστεύετε τελικά; Έχουμε απαντήσεις 2,5 χρόνια μετά το δυστύχημα που κόστισε τη ζωή σε 57 συνανθυρώπους μας;

Απάντηση: Κάθε φορά που μιλάω για την τραγωδία αυτή σκύβω το κεφάλι και αναλογίζομαι τις ζωές που χάθηκαν τόσο άδικα, τον πόνο των συγγενών και επανέρχομαι στη δεμσμευση ότι ένα τέτοιο ατύχημα δεν πρέπει να ξαναγίνει και να κάνουμε το σιδηρόδρομο πιο ασφαλή με αποτελέσαμτα που πιστεύω ότι ήδη έχουν αρχίσει να γίνονται ορατά. Δεν νομίζω ότι υπάρχει πια καμία αμφιβολία. Τώφρα ξέρουμε με βάση και τα τελικά πορίσματα για την παρουσία του ξυλολίου. Κια για όλους αυτούς που με πρωτοφανή αθλιότητα εργαλειοποίησαν τον πόνο των συγγενώνν μόνο και μόνο γι ανα μας αποδώσουν ευθύνες που δεν μας αναλογούσαν. Συμμετείχαν πολλοί σε αυτό, κόμματα, μέσα μαζικής ενημέρωσης και καλό είναι να κάνουν όλοι την αυτοκριτική τους. Τώρα ξέρουμε τι έγινε και πώς στήθηκε αυτή η αθλιότητα. Τα υπόλοιποα θα τα βρει η Δικαιοσυνη. Και αναρωτιέμαι αν τελικά όλοι αυτοί που φωνάζουν γιατί έκλεισε η ανάκριση αν πραγματικά θέλουν τη δίκη. Μια ανάρκιση που κρατάει 2 χρόνια και. πρέπει να ολοκληρωθεί για να τιμωρηθούν οι υπεύθυνοι. Αυτή είναι η δικαίωση.

Ερώτηση: Αναφερθήκατε στον ΟΠΕΚΕΠΕ και τη διαδικασία εξυγίανσης, την ίδια στιγμή στην Κρήτη ο υγιής αγροτικός κόσμος είναι σε αναβρασμό. Είδαμε μπλόκα και κινητοποιήσεις από κτηνοτρόφους που ζητούν τις καθυστερημένες πληρωμές λόγω ΟΠΕΚΕΠΕ αλλά και επιτάχυνση των ελέγχων για να μεταφερθούν οι ενισχύσεις στους δικαιούχους. Οι παραγωγοί κινδυνεύουν να χάσουν επιδοτήσεις λόγω της μη απόδοσης του ΑΤΑΚ που είναι απαραίτητος για τις πληρωμές. Τι προτίθεστε να κάνετε;

Κυριάκος Μητσοτάκης: Οποιαδήποτε καθυστέρηση καταβολής δημιουργεί εύλογη ανησυχία. Θα κάνουμε ό,τι μπορούμε αλλά θα διασφαλίσουμε και το να μην κάνουμε λάθη του παρελθόντος. Άρα ας ξέρουμε ότι η μεγάλη εξυγίανση δυστυχώς έχει και ένα κόστος. Υπάρχει ζήτημα με τον ΑΤΑΚ. Εξετάζουμε αν υπάρχουν εναλλακτικές κτηματολογικές αναφορές που μπορούν να αντικαταστήσουν το ΑΤΑΚ για να σιγουρευτούμε ότι θα καταβληθούν αποζημιέωσιες. Είμαστε σε ανοιχτή γραμμή με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. 

Ερώτηση: Σύμφωνα με δημοσίευμα του Politico, η ευρωπαϊκή εισαγγελία διεξάγει αυτή τη στιγμή μία έρευνα στη χώρα μας για την ανακύκλωση και μάλιστα ακούγεται ότι έρχεται και νέα για τον ΟΠΕΚΕΠΕ. Δίνεται η εντύπωση ότι η κυβέρνηση βρίσκεται σε έναν κλοιό σκανδάλων. Η αντιπολίτευση μάλιστα ισχυρίζεται ότι η ευρωπαϊκή εισαγγελία έχει στρατοπεδεύσει στη χώρα μας.

Απάντηση: Φαντάζομαι ότι ξέρετε πόσες υποθέσεις χειρίζεται η ευρωπαϊκή εισαγγελία: 2.600 και πλέον. Υπάρχουν χώρες με πολύ περισσότερες υποθέσεις και είναι λογικό ένας θεσμός που έχει σκοπό τον έλεγχο κατανομής του ευρωπαϊκού χρήματος να ελέγχει καταγγελίες. Αυτή είναι η δουλειά του. Μόνο στην Ελλάδα γίνεται αυτή η φασαρία για την ευρωπαϊκή εισαγγελία. Υπάρχουν πολλές υποθέσεις που ερευνώνται και τελικά δεν έχει γίνει κάτι. Δεν έχουμε να φοβηθούμε οποιονδήποτε έλεγχο, είναι καλοδεχούμενοι. Η χώρα έχει το Ελεγκτικό Συνέδριο.

Δεν μπορούν να διακινούνται απόψεις ότι όλοι οι διαγωνισμοί είναι προβληματικοί. Αν κάτι είναι προβληματικό να ερευνηθεί, αλλά ας κρατήσουμε μία αίσθηση του πότε ένα πρόβλημα εργαλειοποιείται από την αντιπολίτευση. Τα όντως αποκαλύπτονται όλες οι συμμορίες – από το ποδόσφαιρο, μέχρι τα ναρκωτικά, τα όπλα και τα καύσιμα – από την κυβέρνηση δεν αποκαλύφθηκαν; Η κυβέρνηση έχει δείξει αποφασιστικότητα, θάρρος και τα έβαλε με κάποιους που ίσως θεωρούσαν ότι είναι στο απυρόβλητο.

Ερώτηση: Οι πολιτικοί σας αντίπαλοι υποστηρίζουν ότι είμαστε ένα βήμα πριν την παραπομπή της χώρας στο ευρωπαϊκό δικαστήριο γιατί αρνείστε να εφαρμόσετε ευρωπαϊκές οδηγίες για μειωμένο ή μηδενικό συντελεστή ΦΠΑ. Σας ανησυχεί αυτή η εξέλιξη; 

Κυριάκος Μητσοτάκης: Δεν γνωρίζω το θέμα καν. Δεν μπορώ να σας απαντήσω. 

Ερώτηση: Εξαγγείλατε χθες μειώσεις φόρων με κύριο στόχο τη στήριξη της οικογένειας, ταυτόχρονα φέρνετε νομοσχέδιο για 13ωρη απασχόληση στον ίδιο εργοδότη. Πώς θα κάνουν οικογένεια, πώς θα μεγαλώσουν παιδιά αν χρειάζεται να δουλεύουν υπερωριακά; 

Κυριάκος Μητσοτάκης: Σκοπός μας είναι να βελτιώσουμε τους μισθούς στη χώρα συνολικά και αυτό η πολιτική μας σε ένα βαθμό το έχουμε πετύχει. Είχαμε κατώτατο 650 και τώρα έχουμε 880 και επίκειται νέα αύξηση. Στο τέλος της τετραετίας θα έχουμε πιάσει τον στόχο των 950 ευρώ κατώτατο μισθό. Ο μέσος μισθός έχει κι αυτός αυξηθεί σημαντικά. 

Από το να έχω κάποιον άνεργο προτιμώ να αντιμετωπίζω το ζήτημα να υπάρχουν επιχειρήσεις που δεν βρίσκουν εργαζόμενους. Το περιβόητο 13ωρο, σας θυμίζω ότι υπάρχουν πολλοί νέοι που δουλεύουν δύο δουλειές, είναι επιλογή που γίνεται από κάποιους, τι ερχόμαστε και λέμε; Ότι από εκεί που δούλευες σε διαφορετικούς εργοδότες, μπορείς να δουλεύεις στον ίδιο εργοδότη και αντί να φεύγεις να το κάνεις στον ίδιο και να βγάζεις παραπάνω χρήματα. Γιατί είναι αντεργατικό αυτό; 

Από τη στιγμή που υπάρχει η δυνατότητα, μόνο για 37 μέρες το χρόνο, γιατί είναι τόσο κακό ενώ βγάζει παραπάνω χρήματα. Κανείς δεν μπορεί να υποχρεώσει κανέναν να δουλέψει υπερωρία ή δεύτερη δουλειά. Περίμενα μεγαλύτερη προβολή στην κάρτα εργασίας, που διασφαλίζει ότι ο εργαζόμενος πληρώνεται για τις υπερωρίες που δουλεύει. Έχουμε και παράπονα από επιχειρηματίες γιατί γίνεται ένα γρήγορο άσπρισμα της ελληνικής οικονομίας και στην εισφοροδιαφυγή και στη φοροδιαφυγή αλλά αυτό είναι το σωστό και υπέρ των εργαζόμενων. Θα εξακολουθούμε να υπηρετούμε αυτή την πολιτική με στήριξη του εισοδήματός τους. Όσο μειώνεται η ανεργία τόσο αυξάνεται η δύναμη του εργαζόμενου. Το ότι ο εργαζόμενος μπορεί να εκβιάζεται από τον εργοδότη μπορεί να συμβαίνει, αλλά όταν συμβεί θα τον τσακίσουμε τον εργοδότη. 

Ερώτηση: Είπατε χθες ότι οι αυξήσεις στους ενστόλους θα είναι σημαντικές. Δεν δώσατε όμως περισσότερες λεπτομέρειες. Είπατε επίσης ότι το μέρισμα της ανάπτυξης πρέπει να επιστρέφει στους πολίτες δίκαια. Μήπως τελικά το μέρισμα της ανάπτυξης ήταν λίγο μικρό και θα δοθεί και νέο στο μέλλον;

Απάντηση: Έχουν γίνει συγκεκριμένες εξαγγελίες. Έχουν ήδη δοθεί οι πρώτες αυξήσεις στους ενστόλους και θα υπάρξουν και περισσότερες. Αύριο το οικονομικό επιτελείο θα παρουσιάσει τα ακριβή νούμερα.

Ως προς το μέρισμα της ανάπτυξης, προφανώς και του χρόνου εκτιμούμε ότι θα υπάρχει δυνατότητα σημαντικής στήριξης της κοινωνίας, όσο αποδίδει η πολιτική μας και παραμένουμε σε ανάπτυξη. Επιμένω ότι, παρά τις δυσκολίες, τα καλύτερα είναι μπροστά μας. Λίγη υπομονή μέχρι τη ΔΕΘ του 2026. Κάποιες ανακοινώσεις που κάναμε έχουν ορίζοντα υλοποίησης διετίας και όλα τα μέτρα είναι μόνιμα μέτρα – εκτός κι αν έρθει κάποιος και τα μειώσει ή τα αυξήσει.

Εξάλλου, έχουμε εμπειρία σε αυτή τη χώρα από αυξήσεις φορολογίας. Πριν 10 χρόνια, τέτοια εποχή, είχαμε προεκλογική περίοδο, είχε υπογραφεί το τρίτο μνημόνιο και η κοινωνία κατάλαβε τι περιείχε στη συνέχεια. Έχουμε παραδείγματα που τσάκισαν τη μεσαία τάξη. Εμείς τουλάχιστον υπηρετούμε διαφορετική πολιτική. Εκτιμώ ότι και του χρόνου θα εξαγγείλουμε μέτρα ελάφρυνσης των νοικοκυριών.

Ερώτηση: Η κυβέρνηση δέχεται σφοδρή κριτική για την απόλυτη σύμπλευση με το Ισραήλ σε μια περίοδο που δέχεται κριτική. Σας κατηγορούν για επιλεκτική επίκληση του διεθνούς δικαίου στην περίπτωση του Ισραήλ. Επίκειται η αναγνώριση Παλαιστινιακού κράτους;

Κυριάκος Μητσοτάκης: Η κατηγορία αδικεί τη θέση της ελληνικής κυβέρνησης. Έχουμε στρατηγική συνεργασία με το Ισραήλ, αλλά αυτό δεν μας εμπόδισε να ασκήσουμε κριτική για τον τρόπο που διεξάγει την επιχείρηση στη Γάζα, για τον ανθρώπινο πόνο που έχει προκαλέσει και να μην επιμένουμε συνέχεια στο Συμβούλιο Ασφαλείας για την ανάγκη κατάπαυσης του πυρός ώστε να καταλήξουμε στη μόνη λύση, μια λύση δύο κρατών. Αυτή είναι η θέση της κυβέρνησης και έχει μεταφερθεί στην κυβέρνηση του Ισραήλ. Θα συνεχίσουμε να σσκούμε σκληρή κριτική στο Ισραήλ. Θα πρέπει να σταματήσει η αδιανόητη ανθρωπιστική κρίση στη Γάζα. Η ελληνική κυβέρνηση θα αναγνωρίσει το κράτος στην Παλαιστίνη στη χρονική συγκυρία που θα κρίνουμε για να δώσουμε παραπάνω ώθηση στον τελικό σκοπό που δεν είναι άλλος από μια λύση δυο κρατών. 

Ερώτηση: Με δεδομένες τις εξελίξεις στην Ουκρανία, έχετε δεχθεί κριτική ότι οδηγείτε τη χώρα σε γεωπολιτική ήττα, προκαλώντας ρήγματα στις ελληνορωσικές σχέσεις. Πιστεύετε ότι με την επιλογή της να φερθεί ως ουδέτερη η Τουρκία θα βγει κερδισμένη έναντι της Ελλάδας; Μετανιώνετε για τη στάση σας;

Απάντηση: Το πώς αποδυναμώνεται η εθνική ασφάλεια σε μία χώρα που έχει ενισχύσει τόσο τις Ένοπλες Δυνάμεις, δυσκολεύομαι να το αντιληφθώ. Το κύρος της χώρας έχει δυναμώσει στο εξωτερικό, αλλά ο καθένας βγάζει τα δικά του συμπεράσματα.

Για το ζήτημα της Ουκρανίας, η Ελλάδα έχει έναν πρόσθετο λόγο να σταθεί με τη σωστή πλευρά της ιστορίας. Πέραν του ότι μου είναι αδιανόητο να φανταστώ πώς να μην υπερασπιστούμε τον αμυνόμενο απέναντι στον επιτιθέμενο, η Ελλάδα κουβαλά το τραύμα της Κύπρου: μία εισβολή και κατοχή που 51 χρόνια τώρα δεν έχει λυθεί. Πώς είναι δυνατόν να νομιμοποιήσει κανείς την αίσθηση ότι «δεν βαριέσαι, κατέλαβαν κάποια εδάφη, πάμε τώρα να τελειώσουμε τον πόλεμο»; Ή πώς –ω μη γένοιτο– η Ελλάδα θα ζητούσε στήριξη από τους συμμάχους της αν βρισκόταν στη θέση να πρέπει να αμυνθεί σε μία άλλη αναθεωρητική δύναμη; Δεν εκτιμώ ότι θα γίνει κάτι τέτοιο. Με την Τουρκία θα βρούμε την ισορροπία.

Αλλά δεν υπάρχει αμφιβολία ότι υπάρχει αναθεωρητισμός που πρέπει να ελεγχθεί. Η Ελλάδα απομονώθηκε μια φορά από την Ευρώπη για λόγους οικονομικούς· γίναμε το μαύρο πρόβατο. Δεν πρόκειται, επί δικών μου ημερών, να γίνουμε το μαύρο πρόβατο για λόγους γεωπολιτικούς. Δεν είμαστε «με την Ευρώπη», είμαστε Ευρώπη. Θα εξακολουθώ να υπηρετώ αυτήν την πολιτική με απόλυτη προσήλωση. Αυτή είναι η σωστή πολιτική. Εξυπηρετεί στον πυρήνα τα δικά μας συμφέροντα.

Ερώτηση: Στην προεκλογική περίοδο του 2023 είχατε δηλώσει ότι η Υγεία αποτελεί το μεγάλο στοίχημα. Βρισκόμαστε στο δεύτερο μισό. Είστε ικανοποιημένος από τα βήματα που έχουν γίνει στο ΕΣΥ, από την πρόοδο γιατί πυκνώνουν και αυξάνονται οι διαμαρτυρίες και στην Αττική και στην περιφέρεια. Βλέπουμε ανακαινίσεις σε κτίρια και σε δομές του ΕΣΥ. Έχουμε μεγάλο πρόβλημα με την έλλειψη γιατρών. Καλύτερες αποδοχές; 

Κυριάκος Μητσοτάκης: Έχω μιλήσει πολλές φορές γι' αυτή την προτεραιότητα. Σημαντικές βελτιώσεις έχουν επιτευχθεί. Είμαστε μπροστά στο μεγαλύτερο πρόγραμμα ανακαίνισης υποδομών από την αρχή του ΕΣΥ. Η τεχνολογία μπαίνει πια στην Υγεία, το βραχιολάκι στις εφημερίες εφαρμόστηκε με επιτυχία, τα απογευματινά χειρουργεία αποφόρτισαν τις λίστες αναμονής. Το 2025 θα κλείσει με ρεκόρ χειρουργείων. Έχουμε τον μεγαλύτερο αριθμό γιατρών και νοσηλευτών που είχαμε ποτέ, αλλά θέλουμε κι άλλους. 

Έχουμε ένα ζήτημα πρωτογενούς εκπαίδευσης παθολόγων, αναισθησιολόγων, πρέπει να το αντιμετωπίσουμε. Έχουμε βελτιώσει σημαντικά τις απολαβές και έχουμε μειώσει τη φορολογία τους. Θα επιμείνουμε σ' αυτή την προσπάθεια. Έχει γίνει μια επανάσταση στα ζητήματα της πρόληψης. Δεν είναι υπουργείο Ασθένειας, είναι υπουργείο Υγείας και πρέπει να επενδύσουμε στο να προλαμβάνουμε. Έχει σωθεί η ζωή πολλών συμπολιτών μας. Είμαστε στην πρώτη γραμμή της Ευρώπης στην καινοτομία. Δεν πρόκειται να επιτρέψω σε μια μικρή μερίδα συνδικαλιστών να ακυρώσει αυτή την προσπάθεια. 

Θέλω να σας ζητήσω με θάρρος να παρουσιάζετε όλη την εικόνα του ΕΣΥ και τα στραβά του και τα πολλά καλά. Από το να συνομιλώ με ανθρώπους με μια ντουντούκα που αρνούνται τα βασικά δεδομένα, προτιμώ να ακούω τους ασθενείς. Όταν οι ασθενείς μας λένε κάτι να βελτιώσουμε και όταν μας λένε μπράβο να το κρατάμε. 

Ερώτηση: Στο θέμα της ακρίβειας, διανύουμε τον 4ο χρόνο πολύ υψηλού πληθωρισμού. Όλες οι έρευνες και δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι ο μήνας δεν βγαίνει. Το τυπικό καλάθι στο σουπερμάρκετ πριν από 5 χρόνια ήταν στα 50 ευρώ και έχει πάει στα 130. Θα ήθελα να ρωτήσω πόσο ικανοποιημένος είστε από τις προσπάθειες που έχει κάνει η κυβέρνηση για την αντιμετώπιση της ακρίβειας και τι θα λέγατε σε μια οικογένεια με έναν μέσο μισθό σήμερα, 1.400 ευρώ μεικτά, 1.100 καθαρά, με ένα ή δύο παιδιά και ενοίκιο 700 ευρώ;

Απάντηση: Θα της πω ότι κατεξοχήν η προτεραιότητά μου και η μεγάλη φορολογική μεταρρύθμιση αφορά αυτές τις οικογένειες. Αν αυτό δεν είναι στήριξη κατά της ακρίβειας, τότε τι είναι; Είναι χρήματα που θα προστεθούν κάθε μήνα στο διαθέσιμο εισόδημα της οικογένειας.

Τώρα, ως προς τα νούμερα για τον πληθωρισμό, ξέρω πόσο μεγάλο είναι το πρόβλημα, γιατί κουβαλάμε και 10 χρόνια κρίσης στην πλάτη μας. Όμως ο συσσωρευμένος πληθωρισμός στην Ελλάδα ήταν χαμηλότερος από ό,τι στην Ευρώπη τα τελευταία 5 χρόνια. Δεν ξέρω για το καλάθι πώς από τα 50 πήγε στα 130, δεν έχω υπόψη μου τέτοια έρευνα. Ξέρω όμως ότι κάνουμε μεγάλη προσπάθεια και τελευταία οι τιμές στα τρόφιμα είναι σε πολύ καλύτερη κατάσταση από πριν. Προφανώς έχουν αυξηθεί. Άρα και το να μένουν σταθερές –έστω σε υψηλότερο επίπεδο– σημαίνει ότι τουλάχιστον δεν αυξάνονται παραπάνω.

Η συζήτηση για την ακρίβεια είναι επίκαιρη και βρίσκεται στο επίκεντρο όλων των πολιτικών πρωτοβουλιών μας. Γι’ αυτό εξαγγείλαμε αυτό το πρόγραμμα μείωσης φόρων, ώστε να ανακουφίσουμε τα νοικοκυριά.

Να σας πω και για το ηλεκτρικό ρεύμα. Φέτος η τιμή χονδρικής τον Αύγουστο ήταν πολύ μειωμένη σε σχέση με πέρσι, γιατί με δική μας επιμονή αντιμετωπίσαμε ζητήματα διασυνδέσεων, ώστε η Ανατολική Ευρώπη να μην είναι ενεργειακά αποκομμένη από τη Δυτική Ευρώπη και να μην έχουμε αποκλίσεις. Και γιατί, καθώς χρόνο με τον χρόνο θα μπαίνουν περισσότερες ΑΠΕ, η τιμή της ενέργειας θα μειώνεται.

Έχω την απαίτηση αυτές οι μειωμένες τιμές χονδρικής να περάσουν και στη λιανική. Το Σεπτέμβριο είχαμε καλές ενδείξεις. Θα γνωρίζουν όλοι και οι μεγάλοι παραγωγοί ενέργειας ότι αυτό δεν είναι απαίτηση. Έχουμε τρόπο να το επιβάλουμε.

Ερώτηση: Η κυβέρνησή σας έχει μπει στο δεύτερο μισό της δεύτερης θητείας της. Βρίσκεστε μακριά από τον πήχη της αυτοδυναμίας. Άλλα σενάρια που διακινούνται είναι η αλλαγή εν κινήσει να φτάσει δηλαδή η ΝΔ σε εκλογές χωρίς εσάς στο τιμόνι. Το έχει κάνει ο Σημίτης που παρέδωσε το δαχτυλίδι στον Παπανδρέου. Είναι τόσο δυσμενή τα δημοσκοπικά δεδομένα που εξετάζετε το σενάριο να δώσετε δαχτυλίδι; 

Κυριάκος Μητσοτάκης: Θα αστειεύεστε φαντάζομαι. Δεν ξέρω ποιοι διακινούν αυτά τα σενάρια. Καταλαβαίνω γιατί στην πολιτική κουζίνα κουβεντιάζονται διάφορα. Καταλαβαίνω και γιατί κάποια συμφέροντα θέλουν να καλλιεργούν υπόνοιες εσωτερικής αναταραχής. Αλλά πιστεύετε ότι ένας πρωθυπουργός του οποίου το κόμμα προηγείται με πάνω από 10 μονάδες από το δεύτερο θα ξεκινούσε μια τέτοια συζήτηση; Ας είμαστε σοβαροί να εστιάσουμε στα προβλήματα της κοινωνίας και ας αφήσουμε αυτούς που διακινούν τα σενάρια στη μοναξιά τους. 

Ερώτηση: Συνέβη σε πολλές χώρες να πέφτουν κυβερνήσεις από σκάνδαλα και φαινόμενα διαφθοράς. Συνέβη και εδώ με το σκάνδαλο Κοσκωτά ή με το σκάνδαλο του Βατοπεδίου. Τώρα η χώρα ταλανίζεται με την υπόθεση του ΟΠΕΚΕΠΕ. Πώς θα αποφύγετε μια πιθανή πτώση της κυβέρνησης. Λέτε ότι θα διεκδικήστε και τρίτη θητεία, τι καινούργιο θα φέρετε και με τόσο πάθος προσπαθείτε να κερδίσετε και τρίτη αναμέτρηση; Υπάρχει ένα αίτημα που το δεχόμαστε για επιτροπή Γρηγόρη Δημητριάδη. 

Κυριάκος Μητσοτάκης: Για το τελευταίο δεν τίθεται κανένα τέτοιο ζήτημα. Για τα υπόλοιπα. Ο Ανδρέας Παπανδρέου εξήντλησε τη δεύτερη τετραετία του για να κάνει τη δουλειά της ΝΔ πολύ δύσκολη και χρειάστηκαν τρεις εκλογές. Δεν βλέπω καμία ομοιότητα με την κατάσταση που βρίσκεται η κυβέρνηση. Έχουμε σταθερή πλειοψηφία και θα εξαντλήσουμε την τετραετία. 

Καταλαβαίνω μερικές φορές την πολιτική κουζίνα. Συζητήσεις, σκάνδαλα μπορεί να αφορά η συζήτηση αυτή 1000 ανθρώπους πέριξ της πλατείας Κολωνακίου. Εγώ είμαι εκλεγμένος πρωθυπουργός με εντολή τετραετίας. Με προσέλαβαν οι Έλληνες πολίτες, αυτό είναι το συμβόλαιό τους μαζί μου. Στο τέλος της τετραετίας θα κρίνουν οι πολίτες αν πρέπει να ανανεωθεί αυτό το συμβόλαιο. Δεν με πήραν και τα χρόνια, θα ήθελα να διεκδικήσω μια τρίτη τετραετία. Τις εκλογές του 2027 θα τις κερδίσουμε αν είμαστε μια καλή κυβέρνηση. 

Δεν έχω καμία ψύχωση για την τρίτη θητεία. Θα τα καταφέρουμε αν είμαστε μια καλή κυβέρνηση. 

Ως προς το πώς συνδέεται ο ΟΠΕΚΕΠΕ με την αποτελεσματικότητα του επιτελικού κράτους: το επιτελικό κράτος είναι ένας μηχανισμός λογοδοσίας και συντονισμού των υπουργείων. Δεν υποκαθιστά το Μέγαρο Μαξίμου. Απλά φροντίζει για συντονισμό, λογοδοσία, στοχοθεσία και επικεντρώνεται όπου απαιτείται διυπουργικός συντονισμός. Ανέλαβα την ευθύνη και είπα στον ΟΠΕΚΕΠΕ «Δεν πετύχαμε». Δεν υπάρχει άλλος τρόπος διακυβέρνησης πλην του επιτελικού κράτους. Πώς αλλιώς να διοικηθεί μια χώρα αν δεν υπάρχει συντονισμός, αν οι υπουργοί δεν ξέρουν ποιοι είναι οι στόχοι τους, αν δεν αξιολογούνται για αυτούς τους στόχους, αν δεν υπάρχει ένας μηχανισμός επίλυσης διυπουργικών διαφορών; Όλες οι σοβαρές χώρες έτσι διοικούνται.

Ερώτηση: Θα επιμείνω στο θέμα του ΟΠΕΚΕΠΕ, δεδομένου ότι με το που πέφτει η αυλαία της ΔΕΘ ξεκινούν οι εργασίες της σχετικής εξεταστικής επιτροπής. Γιατί τελικά επιλέξατε εξεταστική, αν και στο παρελθόν είχατε διατυπώσει επιφυλάξεις για το κατά πόσο μπορούν να κάνουν αποτελεσματική δουλειά οι εξεταστικές, και δεν υιοθετήσατε προανακριτική ή και τα δύο, όπως πρότεινε το ΠΑΣΟΚ; Τελικά, τη βραδιά της ψηφοφορίας για την εξεταστική, γιατί είδαμε επιστολικές ψήφους; Υπήρχε κάποια ανησυχία στην πλευρά της ΝΔ για διαρροές από βουλευτές σας; Και επειδή από το βήμα της ΔΕΘ έχετε εξάρει την αποτελεσματικότητα του επιτελικού κράτους, το θέμα του ΟΠΕΚΕΠΕ ήταν μία αποτυχία του επιτελικού κράτους;

Απάντηση: Κατά την άποψη της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας, δεν συνέτρεχαν λόγοι για σύσταση προανακριτικής. Το εξηγήσαμε σαφώς στη Βουλή και τελικά υπερίσχυσε αυτή η θέση και στην κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Οι εξεταστικές επιτροπές – στο χέρι μας είναι να αποδείξουμε ότι αυτό που είχε γίνει στο παρελθόν δεν θα ξαναγίνει τώρα. Αλλά όταν έχουμε τη δυνατότητα να ψάξουμε ένα πρόβλημα αντικειμενικά διαχρονικό... Να δώσω ένα παράδειγμα: η περιβόητη τεχνική λύση που δόθηκε το 2014 και αποτέλεσε τον πυρήνα του προβλήματος, αν και τότε ίσως ήταν αναγκαιότητα, γιατί διαιωνίστηκε; Ποιοι ωφελήθηκαν; Ποιες εταιρείες κρύφτηκαν πίσω; Γιατί ο ΟΠΕΚΕΠΕ δεν μπόρεσε ποτέ να αποκτήσει τεχνολογική ανεξαρτησία και ήταν πάντα δέσμιος πληροφοριακών συστημάτων που άλλοι παρείχαν; Όλα αυτά είναι εύλογα ερωτήματα που μπορούν να απαντηθούν στο πλαίσιο της εξεταστικής επιτροπής.

Τώρα, για τις επιστολικές ψήφους: αν δείτε τα στατιστικά στη Βουλή, έχουμε επιστολικές ψήφους που χρησιμοποιούνται κατά κόρον. Αν θέλουμε να τις απαγορεύσουμε συνολικά και να έρχονται πάντα οι βουλευτές να ψηφίζουν, ας το προτείνουμε στον κανονισμό της Βουλής και ας το κάνουμε. Είναι μία διευκόλυνση για τους βουλευτές.

Ερώτηση: Γνωρίζετε ότι τα μεγαλύτερα θύματα του πληθωρισμού είναι αυτοί που έχουν σταθερό εισόδημα αλλά δεν είναι οικονομικά ενεργοί, κατά κανόνα οι συνταξιούχοι. Υπάρχουν ακόμα συνταξιούχοι που δεν μπορούν να τα βγάλουν πέρα. Εξαγγείλατε τη μείωση και μετά την κατάργηση της προσωπικής διαφοράς. 

Κυριάκος Μητσοτάκης: Η κατάργηση της προσωπικής διαφοράς αποτελούσε διαχρονικό αίτημα συνταξιούχων που είμαστε σε θέση να κάνουμε. Οι συντάξεις αυξάνονται, τώρα θα αρχίσουν να ωφελούνται και όσοι είχαν προσωπική διαφορά. Μονιμοποιείται το βοήθημα των 250 ευρώ που θα δίνεται κάθε Νοέμβριο. Από τις μειώσεις της φορολογίας εισοδήματος ωφελούνται όλοι. Και οι συνταξιούχοι. 

Και οι χαμηλοσυνταξιούχοι μας τα βγάζουν πέρα δύσκολα. Πρέπει να αντιμετωπίσουμε και την ακρίβεια. Στην ενέργεια υπάρχει σημαντική μείωση των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας. Άρα δεν κοιτάμε μόνο το εισόδημα κοιτάμε και τις δαπάνες. Το γεγονός ότι παραπάνω από τις 200.000 συνταξιούχοι εργάζονται πια μόνιμοι, έχουν ένα συμπληρωματικό εισόδημα. 

Ερώτηση: Το 2019, όταν κερδίσατε τις εκλογές, διαβεβαιώνατε ότι θα έχετε καλές σχέσεις με τους προκατόχους σας, κ. Σαμαρά και κ. Καραμανλή. Εδώ και κάποιους μήνες ο κ. Σαμαράς έχει διαγραφεί από τη ΝΔ, ενώ πρόσφατα εσείς ασκήσατε πολύ έντονη κριτική στην εξωτερική πολιτική διακυβέρνησης Καραμανλή. Τι συμβαίνει και άλλαξε αυτό το διάστημα; Ο κ. Σαμαράς πρόσφατα διαπίστωσε την ύπαρξη πολιτικού κενού που θα πρέπει να καλυφθεί, αφήνοντας να εννοηθεί ότι είναι στις προθέσεις του, σε συνέχεια και της διακήρυξης των 91 προσωπικοτήτων, να ενισχύσει μια προσπάθεια δημιουργίας νέου φορέα. Ποιες είναι σήμερα οι σχέσεις σας με τους δύο προκατόχους σας και πώς θα αντιδράσετε αν δημιουργηθεί ένα κόμμα δίπλα στη Νέα Δημοκρατία και προσχωρήσουν και δικά σας στελέχη;

Απάντηση: Καταρχάς, εγώ για τον κ. Σαμαρά δεν μπορώ να απαντήσω πολιτικά σήμερα. Εγώ βλέπω έναν πατέρα που έχασε το παιδί του. Κι αυτό τα σκεπάζει όλα και δεν θέλω να πω τίποτα παραπάνω γιατί είναι πολύ νωπό. Θα πω ότι η δουλειά του πρωθυπουργού είναι μία μοναχική δουλειά. Οι πρωθυπουργοί αυτοί γνωρίζουν καλύτερα το πόσο δύσκολη είναι αυτή η αποστολή. Σίγουρα υπήρξαν διαφωνίες σε ζητήματα πολιτικής και απαντήσεις που δώθηκαν εκατέρωθεν, ειδικά για την εξωτερική πολιτική. Θεωρώ όμως ότι η μεγάλη εικόνα είναι μιας παράταξης που είναι η μόνη δύναμη σταθερότητας στην πατρίδα μας και η μόνη δύναμη που μπορεί να εξασφαλίσει την ευημερία και να κρατήσει το εθνικό σκάφος ασφαλές σε ταραγμένους καιρούς. Και πιστεύω ότι τελικά αυτή η λογική θα επικρατήσει.

Ερώτηση: Να το εκλάβω ως άνοιγμα αυτό που κάνατε μόλις;

Απάντηση: Μπορείτε να το εκλάβετε όπως αντιλαμβάνεστε.

Ερώτηση: Σας άκουσα χθες να λέτε ότι προχωρά η δέσμευσή σας για επιστροφή των κλεμμένων επιδοτήσεων. Υπάρχει μια βαριά κατηγορία από την αντιπολίτευση ότι επιχειρείτε να συγκαλύψετε ένα σκάνδαλο γιατί όπως λένε γνωρίζατε. Δεύτερη κατηγορία, ότι υπήρχε ένας μηχανισμός που μέσω του ΟΠΕΚΕΠΕ προσπαθούσε να ελέγξει εκλογικές περιφέρειες. 

Κυριάκος Μητσοτάκης:  Το πρόβλημα του ΟΠΕΚΕΠΕ είναι διαχρονικό. Το να το χρεώσει κανείς σε μια κυβέρνηση, αγνοεί τα πραγματικά δεδομένα. Εμείς είμαστε κυβέρνηση και οφείλουμε να το λύσουμε. Παρά τις προσπάθειες εξυγίανσης δεν είχαμε τα προσδοκόμενα αποτελέσματα. Έχω εξαγγείλει την κατάργηση του ΟΠΕΚΕΠΕ και την ένταξη στην ΑΑΔΕ που έχει εμπειρία στη διασταύρωση στοιχείων ώστε τα χρήματα να πηγαίνουν σ' αυτούς που τα δικαιούνται. 

Αναλαμβάνω ακέραια την ευθύνη για το γεγονός ότι δεν πετύχαμε την εξυγίανση του ΟΠΕΚΕΠΕ στο βαθμό που θα θέλαμε στα 6 χρόνια που κυβερνούμε. Όμως πολλές προσπάθειες έγιναν στο μεσοδιάστημα. Πριν ασχοληθεί η ευρωπαϊκή εισαγγελία έχει ασχοληθεί η ελληνική δικαιοσύνη, πολλές υποθέσεις είναι στα δικαστήρια. Όταν ο κόμπος έφτασε στο χτένι αναγκαστήκαμε να πάρουμε δραστικές αποφάσεις. Δεν μπορούμε να έχουμε ανταγωνιστικό πρωτογενή τομέα αν δεν εξασφαλίσουμε ότι οι επιδοτήσεις θα πηγαίνουν πραγματικά σ' αυτούς που τις δικαιούνται. Όταν θέλουμε μπορούμε να πάρουμε και τα κλεμμένα πίσω. Αυτή η ιστορία έχει και έναν παιδευτικό χαρακτήρα. Το παλιό πελατειακό κράτος δεν έχει σβήσει, ήμουν πολέμιός του από τότε που μπήκα στην πολιτική. Όπλο στα χέρια μας και η τεχνολογία.

Όταν χάνουμε μάχθες πρώτος εγώ θα βγω και θα πω ναι δεν πετύχαμε. Το ζήτημα είναι να μην κάνεις το ίδιο λάθος δύο φορές.  

Ερώτηση: Θα αναφερθώ στο τρίπτυχο που σας έχω ακούσει να υπερασπίζεστε: πολιτική σταθερότητα, αυτοδυναμία και εξάντληση τετραετίας. Αν από την κάλπη δεν προκύψει αυτοδυναμία και ο λαός σας δείξει ότι θέλει να συνεργαστείτε, θα πάτε σε δεύτερες και σε τρίτες εκλογές; Αν και ξέρω ότι είστε υπέρμαχος της εξάντλησης της τετραετίας, υπό ποιες προϋποθέσεις θα μπορούσαμε να δούμε πρόωρες κάλπες;

Απάντηση: Υπό καμία. Θα εξαντλήσουμε την τετραετία. Εκλογές θα γίνουν το 2027. Δεν ξέρω με πόση σαφήνεια μπορώ να το πω. Τα ίδια ερωτήματα μου κάνατε πάντα στη διάρκεια της πρώτης τετραετίας. Σας διέψευσα. Έχω αποδείξει ότι εννοώ αυτό που λέω και επαναλαμβάνω αυτό που σας είπα.

Δεν είναι το μέλημά μου να κερδίσω στις επόμενες εκλογές αυτή τη στιγμή. Το 2023 έδωσα κάποιες δεσμεύσεις. Μίλησα για καλύτερους μισθούς, για ένα καλύτερο ΕΣΥ, για μεταρρυθμίσεις όπως τα μη κρατικά πανεπιστήμια, η ενίσχυση των Ενόπλων Δυνάμεων, αυτή ήταν η ατζέντα μας το 2023 και πολλά ακόμα. Με ενδιαφέρει να υλοποιήσω αυτήν την ατζέντα. Αν έχω πετύχει στους κεντρικούς μου στόχους, πιστεύω ότι θα είμαστε συνεπείς στους πολίτες.

Αλλά δεν θα το κάνουμε με το να έχουμε από τώρα το μυαλό μας στο τι θα γίνει το 2027. Δεν το κάναμε ούτε την πρώτη τετραετία. Το τι θα γίνει το 2027 θα το αποφασίσουν οι πολίτες, με βάση τα όσα θα γνωρίζουν τότε. Κι αυτοί θα μας υποδείξουν. Ο λαός είναι κυρίαρχος και όλοι θα σεβαστούμε τη θέλησή του.

Ερώτηση: Είπατε ότι τα μέτρα που πήρατε για την ύπαιθρο σκοπεύουν στο να επιστρέψουν άνθρωποι. Αρκούν αυτά τα μέτρα, μήπως ελήφθησαν αργά δεδομένου ότι οι αποκλίσεις που υπάρχουν με την Αθήνα είνα πολλές και έχουν γιγαντωθεί. Μειώσατε 30% τον ΦΠΑ σε ακριτικά νησιά. Υπάρχει και ακριτικός Έβρος, μήπως θεωρηθεί διάκριση εις βάρος τους;

Κυριάκος Μητσοτάκης: Έχουμε μιλήσει πολλές φορές για τη διπλή σύγκλιση. Τη σύγκλιση της χώρας με την Ευρώπη, αλλά και τη σύγκλιση των περιφερειών που υπολείπονται με τις πιο ανεπτυγμένες. Έχουμε ξεκινήσει πολύ καιρό μια πολύ σπουδαία δουλειά για τα περιφερειακά σχέδια ανασυγκρότησης, που προτεραιοποιεί έργα, παρεμβάσεις πολύ σημαντικές και μια λογοδοσία για το ποια έργα πρέπει να προτεραιοποιηθούν για να στηρίξουν την περιφέρεια. 

Δείτε την εικόνα στη Δυτική Ελλάδα. Ο δρόμος Πάτρας - Πύργου άλλαξε τα δεδομένα. Ακολουθούν πολλά ακόμα σημαντικά έργα υποδομής. ο Ε65, ο ΒΟΑΚ στην Κρήτη. Πολλές παρεμβάσεις που κάνουν τη διαφορά για την περιφερειακή οικονομία. Όταν μιλάμε για στήριξη περιφέρειας δεν μπορούμε να αγνοούμε ότι μιλάμε για στήριξη πρωτογενούς τομέα, διαχείρισης νερού που δεν μπορούμε να συνεχίσουμε με κατακερματισμένο σύστημα με 600 φορείς, βιώσιμων καλλιεργειών. Ζητήματα που συνδέονται άρρηκτα με την περιφερειακή ανάπτυξη.  Στον Τουρισμό ανοίγονται καινούργιες αγορές. Οι ταξιδιώτες ανακαλύπτουν την ηπειρωτική Ελλάδα, την ομορφιά των βουνών μας.  

Για τον Έβρο: Η ευρωπαϊκή οδηγία επιτρέπει μειώσεις ΦΠΑ μόνο στα νησιά. Δεν έχουμε τη δυνατότητα. Μακάρι να την έχουμε να επεκτείνουμε και αλλού. Θεωρώ ότι είναι σημαντική παρέμβαση για τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου. Τα μηνύματα που εισέπραξα εγώ είναι μηνύματα μεγάλης ανακούφισης για την παρέμβαση. Για τον Έβρο έχουμε ήδη ένα πρόγραμμα που το λέμε "Έβρος μαζί". Επιδοτούμε οικογένειες που θέλουν να εγκατασταθούν στο Βόρειο Έβρου. Έχουμε σημαντικά έργα υποδομής. Εκπαίδευση Κτηνιατρικής στην Ορεστιάδα. Σχολή στο Διδυμότειχο.

Ερώτηση: Το δημογραφικό απειλεί την οικονομία, την αγορά εργασίας, το ασφαλιστικό, συνολικά τις αντοχές του Έθνους. Τα μέτρα που ανακοινώσατε χθες θεωρείτε ότι επαρκούν για να αντιμετωπίσετε το δημογραφικό πρόβλημα; Έχετε κάνει αρκετά για τους νέους; Για τη νέα γενιά;

Απάντηση: Το δημογραφικό είναι ένα τεράστιο πρόβλημα, που δεν αφορά όμως μόνο την πατρίδα μας. Αφορά όλο τον Δυτικό κόσμο. Τα προβλήματα της Ελλάδας τα αντιμετωπίζουν όλες οι ευρωπαϊκές χώρες. Δεν το λέω σαν δικαιολογία, απλά για να αντιληφθούμε ότι το δημογραφικό δεν είναι μόνο οικονομικό πρόβλημα, είναι και κοινωνικό ζήτημα. Πάρτε τη Νότια Κορέα, μια χώρα πολύ πλούσια. Ο ρυθμός αναπλήρωσης είναι κάτω από ένα. Άρα έχουμε να κάνουμε με ένα πολύ σύνθετο πρόβλημα, αλλά δεν υπάρχει αμφιβολία ότι κάτι πρέπει να κάνουμε.

Η δική μας εθνική στρατηγική εκτείνεται σε πολλούς διαφορετικούς άξονες. Να θυμίσω ότι αυτή η κυβέρνηση καθιέρωσε το επίδομα γέννησης: είναι 2.400 ευρώ και φτάνει τα 3.500 ευρώ. Δεν είναι κίνητρο για να κάνει κάποιος παιδί, αλλά είναι μία σημαντική στήριξη για να καλυφθούν τα έξοδα της γέννας και ενδεχομένως της μετασκευής ενός πρώτου παιδικού δωματίου. Αυξήσαμε τα vouchers για παιδικούς και βρεφονηπιακούς σταθμούς, διότι μία νέα οικογένεια με δύο εργαζόμενους γονείς πρέπει να μπορεί κάπου να αφήσει το παιδί της και να της παρέχεται ποιοτική και ασφαλής φροντίδα.

Μίλησα πριν για το στεγαστικό. Αν κάποιος δεν μπορεί να αποκτήσει εύκολα σπίτι, σκέφτεται δύο φορές το παιδί. Όλη η φορολογική μεταρρύθμιση που ανακοίνωσα χθες στηρίζεται στο να δώσουμε ένα μήνυμα στις οικογένειες ότι σας ακούμε. Ξέρουμε ότι είναι άλλο το κόστος όταν δεν έχεις παιδί και άλλο όταν έχεις δύο ή τρία παιδιά. Και προφανώς δεν είναι ποτέ το οικονομικό το μοναδικό κίνητρο για να κάνει κανείς παιδί, αλλά είναι πολύ σημαντικό.

Το δημογραφικό έχει πολλές διαστάσεις. Μία είναι το πόσα παιδιά γεννιούνται στην πατρίδα μας – όχι αρκετά. Αλλά το δημογραφικό έχει και μία άλλη διάσταση που αφορά την τρίτη ηλικία, το κόστος που θα έχουν οι δημογραφικές αλλαγές στην περίθαλψη, στο ΕΣΥ, στους συνταξιούχους μας. Εγώ είμαι πάρα πολύ ικανοποιημένος από το γεγονός ότι μία από τις σημαντικές μεταρρυθμίσεις που κάναμε για τη φορολόγηση των εργαζόμενων συνταξιούχων είχε μεγάλη ανταπόκριση. Πάνω από 200.000 συνταξιούχοι επέλεξαν να εργάζονται σήμερα γιατί πολύ απλά δεν τους κόβουμε τη σύνταξη όταν εργάζονται και τους φορολογούμε αυτοτελώς για το συμπληρωματικό τους εισόδημα.

Και πολλοί το κάνουν γιατί χρειάζονται το εισόδημα αυτό και άλλοι το κάνουν γιατί δεν θέλουν να μην αισθάνονται παραγωγικοί. Κι αυτοί έχουν πολλά να συνεισφέρουν στην αγορά εργασίς. Θα χρειαστούμε και εργαζόμενους όσο η δημογραφική διάταξη αλλάζει. Δεν υπάρχουν απλοϊκές προσεγγίσεις. Να μην νομίζει κανείς ότι οποιαδήποτε χώρα έχει βρει το μαγικό κουμπί για να λύσει το δημογραφικό.

Ερώτηση: Για τα μη κρατικά πανεπιστήμια. Δεν ήρθε το Yale, το Harvard. Σας κατηγορούν ότι μόνος ωφελημένος είναι κάποια κολέγια που ήταν ήδη στην Ελλάδα και αναβαθμίστηκαν. Οι Πανελλαδικές ήταν το μόνο αδιάβλητο σύστημα, υπάρχουν τέτοια εχέγγυα για το εθνικό απολυτήριο που θα τις αντικαταστήσει;

Κυριάκος Μητσοτάκης: Για τη ΝΔ, η μεταρρύθμιση των μη κρατικών πανεπιστημίων έχει ταυτοτικό χαρακτήρα και είμαι περήφανος που υλοποιείται επί των ημερών μας. Αποδεικνύεται ότι οι προδιαγραφές που έχουμε θέσει είναι πολύ αυστηρές. Από τα 12 που αιτήθηκαν πήραν άδεια λειτουργίας μόνο 4. Και τα υπόλοιπα μπορούν να πάρουν εφόσον λάβουν υπόψιν τις πολύ σημαντικές παρατηρήσεις της ανεξάρτητης αρχής που αξιολόγησε τις αιτήσεις του. 

Θα μπορέσουμε να προσελκύσουμε και φοιτητές από το εξωτερικό ώστε να μετατρέψουμε την Ελλάδα σε περιφερειακό εκπαιδευτικό ηγεμόνα με σημαντικές θετικές επιπτώσεις. Να εισάγουμε συνάλλαγμα μέσω υπηρεσιών που θα προσφέρουμε. Και το Harvard και το Yale έχουν έρθει στην Ελλάδα απλά σε συνεργασία με δημόσια πανεπιστήμια. Όταν βρέθηκα με τους πρυτάνεις μου είπαν μια λέξη "εξωστρέφεια". Το ΕΚΠΑ συνεργάζεται με το Yale, το Columbia απέκτησε global centre στην πατρίδα μας. Το ΑΠΘ έχει ένα εξαιρετικό πρόγραμμα ιατρικής στα αγγλικά. Έχει πολύ μεγαλύτερη προσφορά φοιτητών από αυτή που μπορεί να ικανοποιήσει. 

Τα Πανεπιστήμιά μας συνδέονται πια με την αγορά εργασίας. Υποστηρίζουν τα spin off. Το Δυτικής Μακεδονίας θα αποκτήσει τον δεύτερο υπερυπολογιστή για ειδικότητες που συνδέονται με τεχνητή νοημοσύνη. Το ΕΚΠΑ αποκτά παράρτημα στην Κύπρο. Μη στεκόμαστε μόνο στα μη κρατικά, ας δούμε πώς αλλάζει ολόκληρη η τριτοβάθμια. Φέτος θα ξεκινήσουμε τη χρονιά χωρίς καμία κατάληψη. Έχει καμία σχέση αυτή η εικόνα με την προηγούμενη;  Το κυλικείο της Νομικής έχει μετατραπεί σε ένα χώρο προσβάσιμο στους φοιτητές και όχι στους μπαχαλάκηδες. Αυτό σημαίνει νομιμότητα παντού. 

Δεν συζητά κανείς για κατάργηση των Πανελλαδικών Εξετάσεων. Είναι αξιόπιστο, αδιάβλητο σύστημα που επιβραβεύει τους υποψήφιους που δουλεύουν περισσότερο. Αυτό που συζητάμε και ανοίγουμε διάλογο είναι πώς θα μπορέσουμε να αναδείξουμε το Λύκειο ως έναν αυτοτελή πόλο εκπαιδευτικό και όχι μόνο σαν μηχανισμό προετοιμασίας για τις Πανελλαδικές. Θέλουμε το Λύκειο να μην είναι αυτό που είναι σήμερα. Να μην υπάρχει στο μυαλό των πολιτών ότι σε τέσσερα χρόνια δεν θα υπάρχουν Πανελλαδικές. Δεν μπορούμε να μην αναγνωρίσουμε ότι το Λύκειο έχει γίνει μηχανισμός προετοιμασίας. Το απολυτήριο του Λυκείου έχει χάσει την αυτοτελή του αξία. 

Με απασχολεί πώς η τεχνητή νοημοσύνη αλλάζει την εκπαιδευτική διαδικασία. Να αξιοποιήσουμε τις δυνατότητες που μας προσφέρει. Ανοίγουμε μια συζήτηση με ανοιχτή πρόσκληση προς τα κόμματα και θέλουμε να πάμε συναινετικά. Η μεταρρύθμιση ξεπερνά τον ορίζοντα ζωής αυτής της κυβέρνησης. 

Ερώτηση: Σχετικά με τις δημοσκοπήσεις, βλέπουμε μία οριζόντια φθορά της κυβέρνησης πλέον σε ηλικιακές κατηγορίες. Κοινωνικές συμμαχίες πού θα αναζητήσετε; Έχετε πια τον χρόνο να καλύψετε αυτό το ρήγμα; Με ποιες αξιώσεις διεκδικείτε την εμπιστοσύνη του κεντρώου χώρου;

Απάντηση: Μία κυβέρνηση που βρίσκεται στον 7ο χρόνο της θητείας της θα υποστεί μια φθορά. Παρά τη φθορά, η ΝΔ παραμένει η κυρίαρχη δύναμη, με ποσοστά που η διαφορά από το δεύτερο κόμμα ξεπερνά τις 10 μονάδες. Δεν γνωρίζω αυτό να συμβαίνει σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Οι κοινωνικές συμμαχίες που αναζητούμε δεν είναι διαφορετικές από αυτές που αναζητήσαμε και το 2019 και το 2023. Υπάρχει μία σιωπηλή πλειοψηφία πολιτών που επιθυμεί μια χώρα που θα προσεγγίζει την Ευρώπη σε όλα τα επίπεδα, που θα δίνει ευκαιρίες στα νέα παιδιά να παραμείνουν στην πατρίδα τους, που θα μπορεί να μειώνει την ανεργία και την επιβάρυνση των πολιτών ως προς τη φορολόγηση, μια χώρα που θα στέκεται με περηφάνια στο διεθνές σκηνικό.

Κι αυτήν την πολιτική ακολουθώ με θρησκευτική ευλάβεια. Οικονομικά φιλελεύθεροι, κοινωνικά δίκαιοι, υπεύθυνα πατριωτικοί. Αυτός είμαι. Πιστεύω ότι αυτή η πολιτική εκφράζει πολλούς Έλληνες πολίτες και πρέπει να τους πείσουμε ότι αξίζουμε την εμπιστοσύνη τους. Έχουμε δύο χρόνια μέχρι τις εκλογές. Δεν με απασχολεί αυτή τη στιγμή η εκλογική μας στρατηγική του 2027. Διότι αν κινούμουν σε αυτό, μπορεί να πατούσα φρένο σε δύσκολες μεταρρυθμίσεις. Δεν το έκανα την πρώτη τετραετία, δεν το κάνω και τώρα.

Τελος, για το ζήτημα των σκανδάλων, έχω απόλυτη εμπιστοσύνη στην Δικαιοσύνη ότι θα κάνει την δουλειά της και αν εντοπιστούν ένοχοι, αυτοί θα τιμωρηθούν.

Ερώτηση: Υπάρχουν έρευνες που δείχνουν ότι σήμερα υπάρχει έλλειμμα 180.000 κατοικιών στην αγορά ακινήτων. Το στεγαστικό αποτελεί εμπόδιο για τους νέους που θέλουν να κάνουν οικογένεια. Εξαγγείλατε κάποια μέτρα. Θα βρεθεί λύση ή θα έρθουμε του χρόνου και θα σας θέτουμε τις ίδιες ερωτήσεις. 

Κυριάκος Μητσοτάκης: Το στεγαστικό πρόβλημα δημιουργήθηκε τα τελευταία χρόνια και είναι αποτέλεσμα μιας οικονομίας που αναπτύσσεται γρήγορα. Είναι πρόβλημα για τον ενοικιαστή, για τον υποψήφιο αγοραστή, είναι όφελος για τον ιδιοκτήτη που βλέπει την περιουσία του να αυξάνει σε αξία. Πρέπει να βλέπουμε και τις δύο πλευρές. 

Θέλω να σταθώ στους συμπολίτες μας που είναι στο νοίκι, στους φοιτητές που πρέπει να βρουν στέγη, στα νέα ζευγάρια που ονειρεύονται να αποκτήσουν ένα σπίτι. Έχουμε παρουσιάσει ένα πρόγραμμα που ξεπερνά τα 6 δισ. ευρώ. Το Σπίτι μου 1 και Σπίτι μου 2 έδωσαν δυνατότητα σε 30.000 να αποκτήσουν σπίτι. Πληρώνουν μια δόση στεγαστικού που είναι χαμηλότερη από μια δόση στεγαστικού. Δεν είναι η μόνη λύση του προβλήματος. Έχουμε πολλά κλειστά διαμερίσματα. Έχουμε χρησιμποιήσει μια σειρά από κίνητρα. Μηδενική φορολόγηση αν μετατρέψεις τη μίσθωση από βραχυχρόνια σε μακροχρόνια. 

Φαίνει μέχρι στιγμής ότι ο περιορισμός στις βραχυχρόνιες μισθώσεις στο κέντρο της Αθήνας αποδίδει. Είμαι ανοικτός να επεκτείνω το μέτρο και σε άλλες πόλεις ή σε τουριστικούς προορισμούς που υπάρχει μεγάλη ζήτηση για στέγη. Είναι κάτι στο οποίο θα καταλήξουμε μέσα στους επόμενους 1-2 μήνες. Γι' αυτό δεν μίλησα γι' αυτό χθες. 

Η επιδότηση ενοικίου είναι πολύ σημαντική. Δείτε πού τη βρήκαμε και πού είναι. Η ελληνική οικογένεια πολλές φορές πιστεύει ότι ένα παιδί που θα πάει να σπουδάσει πρέπει να μείνει μόνο του. Στο εξωτερικό δεν ισχύει. Αν κατανεμηθούν περισσότεροι φοιτητές σε σπίτια, τότε οι πιέσεις για τα πιο μικρά διαμερίσματα δεν θα είναι τόσο έντονες. Για τους νέους γονείς, δεν πρέπει το παιδί ντε και καλά να μείνει μόνο του. Τα οικονομικά οφέλη θα είναι σημαντικότατα. 

Ερώτηση: Θα ταξιδέψετε σε λίγες μέρες στη Νέα Υόρκη όπου θα συναντήσετε τον Ερντογάν. Στο φως όλων όσων έχουν συμβεί τον τελευταίο χρόνο, πώς αξιολογείτε τις προοπτικές της τουρκικής προσέγγισης και σε αυτό που ονομάσαμε «ήρεμα νερά»; Μπορούμε να συνεχίσουμε σε αυτήν την πολιτική; Έχετε ζητήσει από την Τουρκία την άρση του casus belli για να συμφωνήσει η Ελλάδα σε χρηματοδοτήσεις από τον μηχανισμό SAFE. Θα το βάλετε ξανά; Πιστεύετε ότι θα το δεχτούν;

Απάντηση: Η εξωτερική πολιτική προσαρμόζεται πάντα στις καταστάσεις. Επιδιώκω τα ήρεμα νερά αλλά από θέσεις ισχύος και χωρίς εκπτώσεις για τα εθνικά συμφέροντα. Τον τελευταίο χρόνο έχουν αλλάξει πολλά. Η Ελλάδα έκανε κινήσεις που απέδειξαν ότι ασκεί την κυριαρχία της με τρόπο διαφορετικό από το παρελθόν. Να θυμίσω τον θαλάσσιο σχεδιασμό, τα θαλάσσια πάρκα. Όμως εμείς, όταν προκηρύξαμε τα οικόπεδα νοτίως της Κρήτης, το κάναμε με βάση το πώς αντιλαμβανόμαστε εμείς την υφαλοκρηπίδα και όχι κάποιοι άλλοι. Ο σχεδιασμός της Ελλάδας δεν υπόκειται στην έγκριση της Τουρκίας.

Θα εξακολουθώ να μιλάω με τον κ. Ερντογάν, να είμαι ειλικρινής. Για το ζήτημα του casus belli, είναι 30 χρόνια από το 1995 που ψήφισαν οι Τούρκοι αυτήν την απαράδεκτη απειλή. Αν πραγματικά θέλουμε εξομάλυνση των ελληνοτουρκικών σχέσεων, το casus belli πρέπει να ανακληθεί από την Τουρκία. Να επαναλάβω ότι όσο υπάρχει το casus belli, η Ελλάδα θα μπλοκάρει τη συμμετοχή της Τουρκίας στο πρόγραμμα SAFE.

Ερώτηση: Η αντιπολίτευση σας κατηγορεί ότι τα μέτρα που ανακοινώσατε χθες καλύπτουν εν μέρει το αυξημένο κόστος ζωής και όχι για όλους. Το ερώτημα είναι γιατί δεν αποφασίζετε να προχωρήσετε σε μείωση άδικων και υψηλών φόρων όπως ο ΕΝΦΙΑ. Παραμένει ως φόρος και είναι ο υψηλότερος φόρος ακινήτων σε όλη την ΕΕ. Ή τη μείωση των φόρων στα καύσιμα. Επιμένετε και στη μη μείωση του ΦΠΑ στα τρόφιμα. Στην Ισπανία όταν η μείωση εφαρμόστηκε πέρασε ολοκληρωτικά στο ράφι.

Απάντηση: Αυτή η κυβέρνηση έχει μειώσει τον ΕΝΦΙΑ 30%. Δεν έχουμε από τους υψηλότερους φόρους. Ζήτημα πλήρους κατάργησης δεν τίθεται. Θα ήταν και λάθος και άδικο. Χθες προχωρήσαμε σε πολύ σημαντική πρωτοβουλία. Μειώσαμε τον ΕΝΦΙΑ σε όλα τα χωριά και τις κωμοπόλεις. Στεναχωριέμαι όταν πηγαίνω στα χωριά μας και βλέπω εικόνα εγκατάλειψης, πρέπει να ενθαρρύνουμε συμπολίτες μας να φύγουν από τα μεγάλα αστικά κέντρα και να κατοικήσουν σε ένα χωριό της αρεσκείας τους. Η ζωή στο χωριό αρχίζει και γίνεται πιο βατή, πιο εύκολη. 

Για τον ΦΠΑ η άποψή μου είναι σαφής. Τον έχουμε μειώσει σε μια σειρά προϊόντα και υπηρεσίες. Τον έχουμε μειώσει σε κατηγορίες προϊόντων που σχετίζεται με την οικογένεια. Η περαιτέρω μείωση δεν θα είχαμε το αποτέλεσμα που προσβλέπουμε. Θα διευκόλυνε τις επιχειρήσεις να διατηρήσουν τις τιμές σταθερές και να καρπωθούν τη διαφορά από τη μείωση του ΦΠΑ. Η βιβλιογραφία η παγκόσμια είναι μάλλον κατά. Μια τέτοια μείωση, όπως και αυτή στα καύσιμα έχει πολύ μεγάλο δημοσιονομικό κόστος. 

Αυτοί που θέλουν να μειώσουν τον ΦΠΑ θα πρέπει να πουν ότι δεν μπορούν να κάνουν τις φορολογικές μειώσεις, αλλά θα μειώσουμε τον ΦΠΑ. Θα το σεβαστώ, είναι μια διαφορετική προσέγγιση, αλλά διαφωνώ με αυτή. Αυτό που δεν μπορούμε να κάνουμε είναι και μείωση φόρων και μείωση ΦΠΑ. Για τα καύσιμα είναι πάντα πάρα πολύ καλά τα Μέσα όταν αναδεικνύουν την αύξηση των τιμών στα καύσιμα. Τώρα που μειώθηκαν οι τιμές στα καύσιμα δεν αναδείχθηκε το ζήτημα. 

Ερώτηση: Ένα από τα θέματα που απασχολούν είναι το μεταναστευτικό. Σε λίγες εβδομάδες λήγει το έκτακτο καθεστώς για την αναστολή αιτημάτων ασύλου όσων έρχονται από τη Λιβύη, που παρουσιάσατε λόγω των πολύ αυξημένων ροών που καταγράφηκαν στην Κρήτη. Θα παραταθεί αυτό το καθεστώς; Τι σκοπεύετε να κάνετε για την αποτροπή ροών, ασχέτως της αυστηροποίησης του πλαισίου κράτησης (άκουσα κάποια στελέχη της ΝΔ να διαφοροποιούνται ελαφρώς και να τάσσονται υπέρ περισσότερων οδών νόμιμης μετανάστευσης). Το 2026 η χώρα μας θα πρέπει να παίρνει πίσω μετανάστες που συλλαμβάνονται σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, έχοντας μπει από την Ελλάδα βάσει του νέου κανονισμού.

Απάντηση: Από την κρίση του Έβρου, όταν η Ελλάδα προφύλαξε τα σύνορά της, είχα πει ότι η Ελλάδα πρέπει να ακολουθήσει μία πολύ αυστηρή πολιτική στο μεταναστευτικό, που ξεκινά από τη μέγιστη δυνατή προστασία των συνόρων μας. Τότε ήμασταν μειοψηφία στην Ευρώπη· τότε την Ευρώπη απασχολούσαν περισσότερο οι δευτερογενείς ροές. Σήμερα όμως πρέπει να σας πω ότι πια, η ΕΕ έχει έρθει και έχει ταυτιστεί απόλυτα με τις ελληνικές θέσεις. Προστασία των συνόρων, καταπολέμηση των δικτύων των διακινητών αποτελούν πρώτη προτεραιότητα της Ελλάδας και της Ευρώπης. Θα κάνω ό,τι μπορώ ώστε να ελαχιστοποιηθεί η παράνομη μετανάστευση.

Τα έκτακτα μέτρα που πήραμε στην περίπτωση των αυξημένων ροών από τη Λιβύη είχαν ήδη αποτελέσματα. Τον Αύγουστο έφτασαν λιγότεροι από τη Λιβύη από ό,τι έφτασαν όλο τον Ιούλιο. Όπως αποτελεσματική είναι η φύλαξη των συνόρων και στον Έβρο με τον φράχτη, αλλά και στο Ανατολικό Αιγαίο. Απόδειξη της αποτελεσματικότητας είναι ότι, σε αντίθεση με την Ευρώπη όπου το μεταναστευτικό μαζί με την ακρίβεια είναι τα δύο θέματα που απασχολούν, αυτό δεν συμβαίνει στην πατρίδα μας, σε αντίθεση με το παρελθόν.

Θα επιμείνουμε σε αυτήν την πολιτική, που συνδυάζεται με μία λελογισμένη λογική πολιτικών υπέρ της νόμιμης μετανάστευσης. Δεν είμαι εναντίον της νόμιμης μετανάστευσης, είμαι υπέρ της οργανωμένης νόμιμης μετανάστευσης, ώστε να καθορίζουμε εμείς ποιοι θα έρθουν στην πατρίδα μας και όχι οι διακινητές.

Ερώτηση: Έχουν μεσολαβήσει 10 χρόνια από το 2015, έχουν αλλάξει πάρα πολλά. Το τελευταίο διάστημα ακούγεται το rebranding του κ. Τσίπρα και το ενδεχόμενο δημιουργίας νέου κόμματος. Ένα σχόλιο από εσάς. Πίσω από τις γραμμές της χθεσινής ομιλίας άκουσα μια αιχμή. Υπάρχουν συμφέροντα που επιδιώκουν να επαναφέρουν τον κ. Τσίπρα. 

Κυριάκος Μητσοτάκης: Το ζήτημα της όποιας πιθανής επανάκαμψης του κ. Τσίπρα, που παραμένει εν ενεργεία βουλευτής, αφορά τον χώρο της Αριστεράς. Καταλαβαίνω ότι ο κ. Τσίπρας ζητά από τους πολίτες να κάνουν αυτοκριτική γιατί δεν κατάλαβαν πόσο ο ίδιος βοήθησε τη χώρα, αντί να κάνει ο ίδιος αυτοκριτική γιατί οδήγησε το κόμμα που ο ίδιος ουσιαστικά δημιούργησε σε δύο συντριπτικές ήττες. Απέτυχε και ως πρωθυπουργός και ως αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης. 

Γνωρίζετε πώς έχω πορευθεί πολιτικά. Δεν αισθάνομαι ότι κέρδισα τον Τσίπρα το 2019 και το 2023. Αισθάνομαι ότι κέρδισα την εμπιστοσύνη των πολιτών. Σχετικά με το δεύτερο σκέλος, νομίζω ότι υπάρχουν συμφέροντα, Μέσα, επιχειρηματίες που έχουν αναλάβει τον ρόλο του χρυσού χορηγού του κ. Τσίπρα. Γιατί το κάνουν, ποιον εξυπηρετούν, αν στον κ. Τσίπρα προσωποποιούν την όποια αντίδρασή τους στην κυβέρνηση, συμβαίνουν πάντα στο χώρο της πολιτικής, δεν τα αξιολογώ ως σημαντικά.

Ερώτηση: Λέγατε ότι η παραβατικότητα και η ανομία τελειώνει την επομένη των εκλογών. Ωστόσο βλέπετε ακόμα και δράση του οργανωμένου εγκλήματος ακόμα και τη «μαφία της Κρήτης». Μήπως δεν υπάρχει η πολιτική βούληση για την επιβολή του νόμου; 

Κυριάκος Μητσοτάκης: Τη μάχη αυτή την κερδίζουμε κάθε μέρα. Η καλύτερη απόδειξη είναι η αποκάλυψη τόσων κυκλωμάτων οργανωμένου εγκλήματος που αντιμετωπίζονται από αυτό που αποκαλούμε «ελληνικό FBI» που έχει πάρα πολλές επιτυχίες. Λαθρεμπόριο τσιγάρων, καυσίμων. Αντιμετώπιση οργανωμένων συμμοριών στο ποδόσφαιρο. Θυμηθείτε την εικόνα στα γήπεδα πριν δύο χρόνια. Θα αναγνωρίσει κάθε καλόπιστος ότι εκεί έχει γίνει μια πολύ σημαντική πρόοδος. 

Το ίδιο και μ' αυτή τη συμμορία στην Κρήτη. Το έγκλημα υπήρχε, υπάρχει και θα υπάρχει. Το ερώτημα είναι κάνει κανείς κάτι γι' αυτό; Η απάντηση είναι ότι αυτή η κυβέρνηση κάνει. Αποκαλύψαμε κυκλώματα και εντός του Δημοσίου. Όλες αυτές είναι επιτυχίες που πιστοποιούν ότι η κυβέρνηση αυτή στο ζήτημα της νομιμότητας παντού δεν πρόκειται να κάνει πίσω. Υπάρχει μεγάλη αυστηροποίηση στον ΚΟΚ. Όλα αυτά αποδεικνύουν την προσήλωση της κυβέρνησης στην εφαρμογή αυτής της ατζέντας. Θα κερδίσουμε όλες τις μάχες; Όχι, αλλά έχουμε κερδίσει περισσότερες από όσες έχουμε χάσει. Η Ελλάδα είναι ευνομούμενο κράτος και είναι χρέος μας να εξαλείψουμε εστίες οργανωμένου εγκλήματος και διαφθοράς.

Ερώτηση: Να πάμε στο θέμα του καλωδίου. Γνωρίζατε τις προθέσεις της Λευκωσίας ή αιφνιδιαστήκατε; Είχατε εικόνα για την εισαγγελική έρευνα από τις Βρυξέλλες; Επειδή ακούμε ότι το καλώδιο θα γίνει στον κατάλληλο χρόνο, ποιος είναι τελικά ο κατάλληλος χρόνος; Φοβάστε ότι αν καθυστερούμε δικαιώνεται η θέση της Τουρκίας;

Απάντηση: Είναι ένα πολύ σημαντικό έργο που θα ωφελήσει πρωτίστως την Κύπρο, που είναι ενεργειακά απομονωμένη και γι’ αυτό η ΕΕ έκρινε ότι πρέπει να παράσχει τη γενναία βοήθεια, πάνω από 650 εκατ. ευρώ, προκειμένου η Κύπρος να είναι κι αυτή συνδεδεμένη με το ευρωπαϊκό σύστημα ενέργειας. Η Ελλάδα έτρεξε να βοηθήσει την Κύπρο όταν ανέλαβε ο ΑΔΜΗΕ. Πρόθεση είναι να ξεκινήσει το έργο, να ολοκληρωθεί και να υπάρχει απόλυτη σύμπνοια με την Κύπρο προκειμένου να γίνει πράξη. Για να ολοκληρωθεί το έργο, πρέπει και η Κύπρος να αποδείξει ότι το θέλει και πιστεύω ότι αυτό θα συμβεί. Υπάρχουν κάποια ζητήματα που αφορούν καταβολές ποσών από την Κύπρο για ρυθμιστικές χρεώσεις. Τεχνικά ζητήματα που θα πιστοποιήσουν ότι η Κύπρος εννοεί αυτό που λέει, ότι δηλαδή το έργο είναι εθνικά επωφελές και πρέπει να γίνει.

Ταυτόχρονα, η διασύνδεση για την Ελλάδα δεν είναι το μόνο έργο προτεραιότητας όσον αφορά τις διασυνδέσεις. Τα τελευταία χρόνια έχουμε επενδύσει δισ. ευρώ για να ολοκληρώσουμε τη διασύνδεση της Κρήτης, που έχει τεράστια σημασία για όλα τα νοικοκυριά, και αφορά τις συνδέσεις με τα Δωδεκάνησα και με το Βόρειο Αιγαίο. Φυσικά, έχουμε μπροστά μας και το τεράστιο έργο της διασύνδεσης της Ελλάδας με την Αίγυπτο. Επομένως, όταν μιλάμε συνολικά, για την Ελλάδα η διασύνδεση με την Κύπρο είναι σημαντική κυρίως όσον αφορά στη βοήθεια προς την Κύπρο. Για την Ελλάδα δεν έχει τόσο μεγάλη σημασία. Τα υπόλοιπα έργα είναι πολύ κρίσιμα.

Ερώτηση: Έχετε αναφερθεί στο γεγονός ότι η πολιτική σταθερότητα είναι προϋπόθεση ευημερίας. Η πολιτική σταθερότητα περνά μέσα από ισχυρές μονοκομματικές κυβερνήσεις. Το παρόν πολιτικό σκηνικό δίνει δύσκολο να δώσει αυτοδυναμία. Έχετε πρόθεση ως το τέλος της τετραετίας να αλλάξει ο εκλογικός νόμος; Αλλιώς υπάρχουν προϋποθέσεις για κυβέρνηση συνεργασίας;

Κυριάκος Μητσοτάκης: Την περίμενα αυτή την ερώτηση για τον απλούστατο λόγο ότι δεν έχει υπάρξει συνέντευξη Τύπου που να μην μου τίθεται. Η απάντηση θα είναι ίδια. Δεν έχω καμία πρόθεση να αλλάξω τον εκλογικό νόμο. Η διατήρηση των κανόνων του παιχνιδιού αποτελεί σημαντική προϋπόθεση για να γνωρίζουν οι πολίτες και τα κόμματα πώς θα τοποθετηθούν στην εκλογική αναμέτρηση. Πιστεύω στις μονοκομματικές κυβερνήσεις, οι πολίτες μας εμπιστεύθηκαν δύο φορές. Η αυτοδυναμία φαινόταν δύσκολη και το 2023, αλλά επιτεύχθηκε. Αυτή τη στιγμή οι εκλογές του 2027 δεν είναι το πρώτο πράγμα στο μυαλό μου. 

Όταν υλοποιείς ένα σχέδιο με ορίζοντα τετραετίας αναμένεις το σχέδιο αυτό να αποδίδει σε βάθος χρόνου. Κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει ποιο θα είναι το πολιτικό τοπίο το 2027. Η ερώτησή σας για τις εκλογές νομίζω ότι δεν μπορεί στην παρούσα συγκυρία να απαντηθεί από εμένα. Ο ελληνικός λαός θα εκφράσει την προτίμησή του αυτός είναι ο κυρίαρχος. Αν επιθυμεί μια μονοκομματική κυβέρνηση ή μια κυβέρνηση συνεργασίας. 

Ερώτηση: Ουσιαστικά οι χθεσινές ανακοινώσεις ήταν αφιερωμένες στο δημογραφικό. Ακούσαμε φοροελαφρύνσεις που εστιάζουν στις οικογένειες. Αρχικά, θα ήθελα μια διευκρίνιση αν αφορούν εισοδήματα του 2025 ή του 2026. Γενικεύοντας όμως τα περί της οικονομίας, είπατε ότι έχουμε πλεονάσματα, όμως έχουμε προβλήματα και κυρίως την ακρίβεια τροφίμων και δεν ακούσαμε κάτι για αυτά.

Ερώτηση: Το ερώτημα αφορά κάτι που δεν ανακοινώσατε χθες. Δεν περιλαμβάνεται ο 13ος μισθός στο δημόσιο. Είπατε ότι εξετάσατε το ενδεχόμενο και ότι καταλήξατε ότι η δική σας πρόταση είναι πιο δίκαιη. Η αντιπολίτευση και κομμάτια της κοινωνίας υποστηρίζουν ότι το μέτρο θα ήταν οικονομικά βιώσιμο. Τι απαντάτε σ' αυτό; Υπάρχει στο σχέδιο, αν τα δημοσιονομικά δεδομένα γίνουν καλύτερα να το δούμε μπροστά μας; 

Κυριάκος Μητσοτάκης: Να περιγράψω το κεντρικό πλαίσιο των ανακοινώσεων. Συνιστούν μια από τις πιο τολμηρές φορολογικές μεταρρυθμίσεις στην ιστορία της μεταπολίτευσης. Το γεγονός ότι διαθέτουμε ένα σημαντικό δημοσιονομικό πλεόνασμα προέκυψε ως αποτέλεσμα μιας συγκροτημένης οικονομικής πολιτικής που ακολουθείται εδώ και πολλά χρόνια. Η Ελλάδα σήμερα αποτελεί εξαίρεση, οι πιο πολλές ευρωπαϊκές χώρες επιβάλλουν μέτρα λιτότητας.

Εμείς είμαστε στην αντίθετη θέση επειδή η ελληνική οικονομία αναπτύχθηκε πιο γρήγορα από το μέσο όρο της ευρωζώνης. Δημιουργήθηκε ένα κοινωνικό μέρισμα για το 2026 ύψους 1,7 δισ. ευρώ. Αν ήταν μεγαλύτερο θα παραβιάζαμε τους δημοσιονομικούς κανόνες που αποτελόυν και το θεμέλιο της πολιτικής μας. Επιλέξαμε να στοχεύσουμε σε γενναία φορολογική μεταρρύθμιση που ευνοεί πάνω από 4 εκατομμύρια συμπολίτες μας.

Το κάναμε γιατί θεωρούμε ότι ο καλύτερος τρόπος να υπηρετηθεί μια φιλελεύθερη πολιτική είναι με περισσότερα χρήματα στις τσέπες του κόσμου. Ο 13ος μισθός θα κόστιζε 1,3 - 1,4 δισ. Είναι μια θεμιτή προσέγγιση. Δεν μπορείς όμως να έχεις και τα δύο. Φιλοδοξώ και ευελπιστώ η πολιτική της παραγωγής υγειών πλεονασμάτων να συνεχιστεί και του χρόνου.