Η πιο βίαιη ημέρα του ελληνικού ποδοσφαίρου και το μεγάλο ερώτημα

Το 1991 μπήκε με το αριστερό για την Ελλάδα. Ο Ιανουάριος εκείνης της χρονιάς βρήκε την χώρα βυθισμένη σε μια πρωτοφανή δίνη βίας. Η μαθητική κοινότητα βρισκόταν ήδη από την περασμένη χρονιά σε έναν πρωτοφανή αναβρασμό εξαιτίας του περίφημου «Νόμου Κοντογιαννόπουλου».

Ο συγκεκριμένος νόμος έφερνε ριζικές αλλαγές στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση (κατάργηση αδικαιολόγητων απουσιών, επιβολή «ομοιόμορφης» ενδυμασίας και «πειθαρχικού ελέγχου» της εξωσχολικής ζωής, επανακαθιέρωση προσευχής, έπαρσης της σημαίας και εκκλησιασμού) αλλά και στην τριτοβάθμια εκπαίδευση (λειτουργία ιδιωτικών ΑΕΙ, περικοπές κοινωνικών παροχών σε φοιτητές κ.ά.). Ήταν η περίοδος που η χώρα άκουσε για πρώτη φορά το όνομα Αλέξης Τσίπρας καθώς ο νεαρός τότε μαθητής λυκείου ήταν πρόεδρος του συντονιστικού των καταλήψεων… Οι καταλήψεις «ξεπηδούσαν» η μια μετά την άλλη και δεν σταμάτησαν ούτε κατά την περίοδο των εορτών. Στις 8 Ιανουαρίου στην Πάτρα στελέχη της ΟΝΝΕΔ, της νεολαίας του κυβερνώντος τότε κόμματος της Νέας Δημοκρατίας, επιτίθονται στους καταληψίες του 3ου  λυκείου με στόχο να ανοίξουν το σχολείο. Ακολουθεί συμπλοκή ανάμεσα στις δυο πλευρές κατά τη διάρκεια της οποίας ο καθηγητής Νίκος Τεμπονέρας δέχθηκε χτύπημα με σιδηρολοστό στο κεφάλι και σωριάστηκε νεκρός.

Βίαια επεισόδια στην Αθήνα και ένα ποδοσφαιρικό ντέρμπι

Για τη δολοφονία του Τεμπονέρα συλλαμβάνονται ως δράστες ο πρόεδρος της τοπικής ΟΝΝΕΔ, Γιάννης Καλαμπόκας και ο Αλέκος Μαραγκός. Ο πρώτος καταδικάζεται ενώ ο δεύτερος απαλλάσσεται με βούλευμα.

Στις μεγάλες πόλεις της χώρας ξεσπούν βίαιες συγκρούσεις ανάμεσα σε διαδηλωτές και δυνάμεις των ΜΑΤ. Τα επεισόδια είναι καθημερινά και η ένταση δεν φαίνεται να εκτονώνεται.

Στις 10 Ιανουαρίου πραγματοποιείται μια τεράστια διαδήλωση στην Αθήνα (οι εκτιμήσεις τότε έκαναν λόγο για 100.000 κόσμο). Τα επεισόδια γρήγορα γενικεύονται και η κατάσταση βγαίνει εκτός ελέγχου. Ένα δακρυγόνο που εκτοξεύτηκε από την πλευρά των ΜΑΤ σπάει ένα τζάμι του πολυκαταστήματος «Κάπα-Μαρούσης» στη συμβολή των οδών Πανεπιστημίου και Θεμιστοκλέους, προκαλείται πυρκαγιά από την οποία βρίσκουν τραγικό θάνατο τέσσερις άνθρωποι που δεν πρόλαβαν να βγουν από το φλεγόμενο κτίριο. Μέσα σε αυτό το κλίμα, τρεις ημέρες αργότερα είναι προγραμματισμένο να διεξαχθεί το ντέρμπι ανάμεσα στην ΑΕΚ και τον Ολυμπιακό στο γήπεδο της Νέας Φιλαδέλφειας. Τα επεισόδια είναι καθημερινά σχεδόν σε όλη τη χώρα και δεν είναι λίγοι αυτοί που «φωνάζουν» πως το παιχνίδι πρέπει να αναβληθεί καθώς υπάρχει κίνδυνος η κατάσταση να ξεφύγει. Οι αρμόδιοι, ωστόσο, είναι κάθετοι. «Το ντέρμπι θα διεξαχθεί κανονικά»…

Η δολοφονία ενός 17χρονου

Δυστυχώς στην Ελλάδα τα επεισόδια στα γήπεδα είναι συχνά και αιματηρά. Τα τελευταία χρόνια, μάλιστα, υπάρχει και η νέα… μόδα των προκαθορισμένων ραντεβού μεταξύ των χούλιγκανς με τα γνωστά και τραγικά κάποιες φορές αποτελέσματα. Ακόμα και σήμερα, ωστόσο, η 13η Ιανουαρίου του 1991 έχει μείνει στη συνείδηση όσων έζησαν εκείνα τα γεγονότα ως  «η πιο βίαιη ημέρα του ελληνικού ποδοσφαίρου». Πότε πριν και ποτέ μετά από εκείνη την ημέρα δεν είχε γίνει κάτι ανάλογο. Υπάρχουν αγώνες που δεν ολοκληρώθηκαν από επεισόδια. Υπάρχουν, δυστυχώς, νεκροί στα γήπεδα. Υπάρχουν αγώνες που στιγματίστηκαν από άγρια επεισόδια πριν ή μετά. Ποτέ όμως όλα αυτά μαζί. Όπως, δηλαδή, έγινε εκείνη την αποφράδα ήμερα…

Νωρίς το μεσημέρι εκείνης της ημέρας οι οπαδοί του Ολυμπιακού έφτασαν με τρένα στον Περισσό. Από εκεί συνοδεία ισχυρής δύναμης των ΜΑΤ ξεκινούν πορεία για να κατευθυνθούν στο γήπεδο της ΑΕΚ. Το ρολόι έδειχνε 14:47 όταν λίγο πριν το γήπεδο, στη διασταύρωση των οδών Σεβαστείας και Μενεμένης, οπαδοί των δυο ομάδων έρχονται αντιμέτωποι. Ξεσπούν επεισόδια στη διάρκεια των οποίων μια φωτοβολίδα που εκτοξεύτηκε από ειδικό πιστόλι, καρφώνεται στην κοιλιά του 17χρονου οπαδού του Ολυμπιακού, Γιώργου Παναγιώτου. Ο νεαρός μεταφέρεται στο νοσοκομείο Αγία Όλγα όπου οι γιατροί δίνουν μάχη για να τον κρατήσουν στη ζωή. Τον έβαλαν αμέσως στο χειρουργείο αλλά στις 16:30, περίπου δυο ώρες μετά, δηλαδή, ο Παναγιώτου αφήνει την τελευταία του πνοή. Η μητέρα του, η κ. Υπαπαντή, μέσα στον αβάσταχτο πόνο της αποφασίζει να δωρίσει τα ζωτικά του όργανα! Η οικογένεια του Ολυμπιακού 10 χρόνια μετά την τραγωδία της «Θύρας 7» με τους 21 νεκρούς, βυθίζεται και πάλι στο πένθος. Την ίδια ώρα στη Νέα Φιλαδέλφεια τα επεισόδια γενικεύονται και σταματούν μόνο όταν οι δυο ομάδες μπαίνουν στον αγωνιστικό χώρο. Και πάλι, όμως, η ατμόσφαιρα μυρίζει μπαρούτι. Οπαδοί των δυο ομάδων έχουν διαρκείς αντεγκλήσεις, ενώ οι φανατικοί της ΑΕΚ προσπαθούν να σπάσουν την πόρτα και να εισβάλουν στον αγωνιστικό χώρο. Στο 82ο λεπτό και ενώ οι ερυθρόλευκοι προηγούνται με 1-2 της Ένωσης, ένα δακρυγόνο πέφτει μέσα στη ασφυκτικά γεμάτη «σκεπαστή». Ακολουθούν σκηνές πανικού, με τους οπαδούς να προσπαθούν να προστατευτούν. Ξεσπούν νέα επεισόδια και ο αγώνας διακόπτεται καθώς η ατμόσφαιρα γίνεται πλέον αποπνικτική και δεν μπορεί να παιχτεί ποδόσφαιρο.

Στη συνέχεια η ένταση μεταφέρεται εκτός γηπέδου. Οπαδοί των δυο ομάδων συγκρούονται μεταξύ τους αλλά και με τα ΜΑΤ. Πυρπολούνται τρόλεϊ, λεωφορεία και καταστήματα. Σπάζονται βιτρίνες, αυτοκίνητα, μοτοσυκλέτες, στάσεις και οτιδήποτε άλλο μπορούσε να σπαστεί. Η λεωφόρος Δεκελείας, μέχρι αργά τη νύχτα, θυμίζει εμπόλεμη περιοχή. Πολλοί οπαδοί και αστυνομικοί μεταφέρονται τραυματισμένοι σε νοσοκομεία.

Τι ακριβώς έγινε στη Νέα Φιλαδέλφεια εκείνο το μοιραίο απόγευμα

Πολλοί είπαν για εκείνο το παιχνίδι πως χρησιμοποιήθηκε ως αφορμή, ώστε, να αποκλιμακωθεί η κατάσταση στο κέντρο της Αθήνας και να μεταφερθεί στη Ν. Φιλαδέλφεια. Οι ίδιοι τόνιζαν πως οι περισσότεροι οπαδοί που πήγαν εκείνη τη μέρα στο γήπεδο το έκαναν με σκοπό να συγκρουστούν με τα ΜΑΤ και να δημιουργηθεί μια ακόμα εστία έντασης και βίας στην πρωτεύουσα. Σε ό,τι αφορά το αθλητικό κομμάτι, το παιχνίδι επαναλήφθηκε στη Ρόδο όπου ο Ολυμπιακός έχασε με 1-0 και μαζί κάθε πιθανότητα να διεκδικήσει τον τίτλο καθώς ο πρωτοπόρος Παναθηναϊκός αποσπάστηκε στη βαθμολογία και στο τέλος κατάφερε να κερδίσει το πρωτάθλημα. Αυτό ήταν αρκετό για τους ερυθρόλευκους, ώστε,  να πουν πως η ιστορία με το δακρυγόνο στην «σκεπαστή» ήταν μια προβοκάτσια που στήθηκε από την ΑΕΚ, ώστε, να διακοπεί το παιχνίδι.

Η αστυνομία ισχυριζόταν πως το δακρυγόνο δεν το έριξε αστυνομικός. Για την ακρίβεια έλεγαν πως εκείνη την ώρα δεν υπήρχε καν διμοιρία έξω από τη θύρα 11 το γηπέδου. Οι αστυνομικοί τόνιζαν πως το δακρυγόνο που βρέθηκε στα χέρια οπαδών ήταν από τις συγκρούσεις των προηγούμενων ημερών στο κέντρο της Αθήνας, είτε από τα επεισόδια εκείνης της ημέρας. Ο τότε πρόεδρος της ΑΕΚ, Στράτος Γιδόπουλος, αρχικά «πιάστηκε» στα χέρια με τον ταξίαρχο της ΕΛ.ΑΣ. που ήταν επικεφαλής θεωρώντας πως οι αστυνομικοί έριξαν το δακρυγόνο αλλά στη συνέχεια άλλαξε στάση και δήλωσε πως πιθανότατα πρόκειται για προβοκάτσια. Κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα ακόμα και σήμερα τι έγινε εκείνο το ματωμένο απόγευμα στη Νέα Φιλαδέλφεια. Αν, δηλαδή, τα πράγματα αφέθηκαν στη μοίρα τους. Αν χρησιμοποιήθηκε ένα ποδοσφαιρικό ντέρμπι για πολιτικούς λόγους κι ως «βαλβίδα» κοινωνικής εκτόνωσης. Αν όλα αυτά ήταν μια προβοκάτσια ή μια κακοστημένη απόπειρα αποπροσανατολισμού της κοινής γνώμης. Η σκληρή πραγματικότητα είναι πως η Ελλάδα βίωνε μια ακόμα ταραγμένη ημέρα, το ελληνικό ποδόσφαιρο δεχόταν ένα ισχυρότατο πλήγμα και ένας 17χρονος γινόταν ο έκτος νεκρός μέσα σε διάστημα μόλις πέντε ημερών! Δείτε όλα τα θέματα του Weekend