Έλληνας ερευνητής που διαπρέπει παγκοσμίως στη ρομποτική ιατρική μιλάει στο newsbeast.gr

Από την Αθήνα στο ΤΕΙ της Κρήτης για να σπουδάσει μηχανολόγος μηχανικός. Επόμενος σταθμός, το μεταπτυχιακό πρόγραμμα ρομποτικής του Kings’ College London, συνεργασία με διακεκριμένους γιατρούς στο Λονδίνο πάνω σε καινοτόμα συστήματα ρομποτικής κι έπειτα διδακτορικό στη μηχανολογία. Πίσω στην Ελλάδα για τη στρατιωτική του θητεία. Κι έφτασε η ώρα για την αγορά εργασίας στην Ελλάδα της κρίσης… Της Ιουλίας Κιλέρη Ξανά βαλίτσες και ταξίδι στις ΗΠΑ. Συγκεκριμένα στο πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ ως ερευνητής, όπου παρέμεινε για τρία χρόνια. Σήμερα, ο Παναγιώτης Πολυγερινός βρίσκεται στο πολιτειακό πανεπιστήμιο της Αριζόνα, εκλεγμένος ως επίκουρος καθηγητής, και συνεχίζει το ερευνητικό του έργο στη ρομποτική σε έργα που έχουν σχέση με τη βελτίωση της υγείας του ανθρώπου. Ήδη το όνομά του έχει συνδεθεί με σημαντικά επιστημονικά επιτεύγματα στον χώρο της ρομποτικής ιατρικής. Ανάμεσα σε αυτά η κατασκευή ενός ρομποτικού γαντιού για ανθρώπους με προβλήματα κίνησης, καθώς μα πρωτοποριακή μέθοδος που επιτρέπει σε γιατρούς να κλείνουν τρύπες στην καρδιά και σε άλλα εσωτερικά όργανα, χάρη σε ένα επίθεμα, χωρίς να χρειάζεται να καταφεύγουν σε επικίνδυνες χειρουργικές επεμβάσεις. «Η ζωή έχει μια τάση να τα φέρνει έτσι όπως τα θέλει εκείνη, χωρίς αυτό να σημαίνει πως είμαστε έρμαια της τύχης μας», δηλώνει ο Παναγιώτης Πολυγερινός στο newsbeast.gr. «Τη ζωή δεν μπορείς να την προγραμματίσεις, μπορείς όμως να θέσεις στόχους και να προσπαθείς να κανείς το καλύτερο από αυτό που σου δίνετε κάθε φορά».

Από το ΤΕΙ της Κρήτης σε κορυφαία πανεπιστήμια των ΗΠΑ

Περιγράφοντας την πορεία του από την Κρήτη στην Πολυτεχνική Σχολή του Πολιτειακού Πανεπιστημίου της Αριζόνα σήμερα, εξηγεί: «Ξεκίνησα στο ΤΕΙ Κρήτης, σπουδάζοντας μηχανολόγος μηχανικός. Κάπου στα μέσα των σπουδών μου έμαθα για το πρόγραμμα ανταλλαγής φοιτητών (ERASMUS). Μου φάνηκε ενδιαφέρον και έτσι επέλεξα να το δοκιμάσω και να σπουδάσω στη Γλασκώβη για ένα εξάμηνο. Η εμπειρία του να βρεθώ σε μια ξένη χώρα, για πρώτη φορά σε ένα ξένο πανεπιστήμιο, ήταν πραγματικά αποκαλυπτική. Δεν ήταν πως όλα ήταν τέλεια στο εκπαιδευτικό σύστημα των ξένων, υπήρχαν βέβαια και πάρα πολλά θετικά σημεία, αλλά για εμένα ήταν απλά η κατάρρευση του μύθου του τι εστί να ζήσεις και να σπουδάζεις εκτός της χώρας σου. Νομίζω πως γύρισα στην Κρήτη άλλος άνθρωπος και, ενθουσιασμένος με το «έχω», άρχισα να επιθυμώ και άλλο. Από εκεί και έπειτα ξεκίνησα να δίνω μεγαλύτερη έμφαση στο τομέα της ρομποτικής που με ενδιέφερε περισσότερο.   Τελειώνοντας τις σπουδές μου στην Κρήτη, η φυσική εξέλιξη μέσα μου ήταν να συνεχίσω τις σπουδές μου σε μεταπτυχιακό επίπεδο. Βρέθηκα μια φθινοπωρινή ημέρα λοιπόν στο Λονδίνο καθώς είχα γίνει δεκτός στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα ρομποτικής του Kings’ College London. Τελειώνοντας το master μου βρέθηκα να δουλεύω με διακεκριμένους γιατρούς του Λονδίνου πάνω σε καινοτόμα συστήματα ρομποτικής για «καθετηριασμούς» καρδιάς. Λίγα χρόνια αργότερα, και μετά από πολλές ώρες δουλειάς και διαβάσματος, απέκτησα το διδακτορικό μου τίτλο στη μηχανολογία, έχοντας οικονομική στήριξη από το Ίδρυμα Ωνάση, το οποίο και ευχαριστώ. Κάπου σε αυτό το χρονικό σημείο επέστρεψα στην Ελλάδα για να υπηρετήσω τη θητεία μου στον στρατό και να εξετάσω τα επόμενα βήματα μου. Καθώς υπηρετούσα κάποιος συνάδελφος από το εξωτερικό με ενημέρωσε για μια θέση ερευνητή που είχε ανοίξει στο πανεπιστήμιο του Harvard, η οποία ήταν σχετική με τα προσόντα μου. Παράλληλα, βλέπετε, η κρίση είχε φτάσει και στη χώρα μας και ήταν αδύνατο από ότι αποδείχτηκε αργότερα να βρω μια δουλειά στην Ελλάδα που να μπορούσα να χρησιμοποιήσω τα προσόντα μου. Long story short, που λένε και οι ξένοι, βρέθηκα στη Βοστώνη της Αμερικής όπου και έμεινα εκεί για τρία χρόνια συμμετέχοντας παράλληλα σε διαφορά ερευνητικά προγράμματα ρομποτικής όπου και συνεργάστηκα με μεγάλες προσωπικότητες του χώρου της ρομποτικής. Σήμερα βρίσκομαι εδώ και ένα χρόνο στο πολιτειακό πανεπιστήμιο της Arizona στο Phoenix εκλεγμένος ως επίκουρος καθηγητής και συνεχίζω το ερευνητικό μου έργο στη ρομποτική σε έργα που έχουν σχέση με τη βελτίωση της υγείας του ανθρώπου».

Το ρομποτικό γάντι για άτομα με κινητικά προβλήματα

Πώς προέκυψε η ιδέα για το ρομποτικό γάντι και πώς ακριβώς λειτουργεί; «Η ιδέα για το ρομποτικό γάντι προέκυψε καθώς ήμουν στο Harvard και ερευνούσαμε ένα καινούριου τύπου «επενεργητή» που βασίζεται στη χρήση υλικών που συνήθως δεν θα δούμε να χρησιμοποιούνται για ρομποτικές εφαρμογές μιας και οι φυσικές τους ιδιότητες σε σχέση με τα παραδοσιακά σκληρά μέταλλα, πλαστικά, και λοιπά υλικά διαφέρει κατά πολύ.

Δουλεύαμε λοιπόν πάνω σε υπέρ-ελαστικά υλικά, τα οποία εάν τους θέσεις μηχανικούς περιορισμούς και τα συμπιέσεις με κάποιο ρευστό (π.χ. αέρα), μπορούν να παράξουν πολύπλοκες κινήσεις και να ασκήσουν δυνάμεις που σε αρκετές περιπτώσεις υπερβαίνουν των δυνατοτήτων συμβατών «επενεργητών». Μπορέσαμε λοιπόν να προγραμματίσουμε μηχανικά (mechanical programming) αυτούς τους επενεργητές και να αποδείξουμε πως είναι ασφαλή λόγο των υλικών τους να χρησιμοποιηθούν για να επιτευχθεί καλύτερη συνεργασία ρομπότ και ανθρώπου.

Εκεί γεννήθηκε η ιδέα να σχεδιάσουμε επενεργητές που θα μπορούσαν να βοηθήσουν τα δάκτυλα ενός χρήστη να κλείσουν. Ο μοναδικός για το είδος τους σχεδιασμός όπου φοριέται όπως ένα γάντι δοκιμάστηκε σε άτομα με κινητικά προβλήματα στα χέρια. Το γάντι για να λειτουργήσει και να κλείσει τα δάχτυλα κάνει χρήση ηλεκτρικών σημάτων τα οποία λαμβάνουμε από τους μύες των χρηστών».

Ένα «τσιρότο» που κλείνει τις τρύπες στην καρδιά

Μιλώντας για τη μέθοδο με το επίθεμα που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί αντί για επικίνδυνες χειρουργικές επεμβάσεις, ο Παναγιώτης Πολυγερινός εξηγεί: «Το ερευνητικό έργο για την επούλωση προβλημάτων στην καρδιά ξεκίνησε με βάση τη δημιουργία μια καινούριας βιοδιασπώμενης κόλλας, η οποία ενεργοποιείται μόνο κάτω από έκθεση σε υπεριώδες φως, και ενός λεπτού επιθέματος που δέχεται την κόλλα. Σαν μηχανικοί συνεργαστήκαμε με γιατρούς από το Boston Childern’s Hospital ώστε να δημιουργήσουμε μια συσκευή η οποία θα μπορεί με ελάχιστα επεμβατικό τρόπο να τοποθετεί το επίθεμα κάνοντας χρήση της κόλλας σε όργανα του σώματος (π.χ. καρδιά, στομάχι κτλ.) όπου χρειάζεται να διορθωθεί ένα άνοιγμα. Η συσκευή φτάνει στο σημείο που πρέπει να επουλωθεί μέσα από μια μικρή τομή στο σώμα του ασθενούς. Τη στιγμή που τοποθετούμε το επίθεμα δυο μικρά μπαλόνια δημιουργούν πίεση καθώς μια οπτική ίνα μεταφέρει το υπεριώδες φως ενεργοποιώντας τα συστατικά τις κόλλας. Αφού το επίθεμα κολλήσει στην επιθυμητή θέση μέσα στην κοιλότητα του οργάνου, η οπτική ίνα και τα μπαλόνια αφαιρούνται χωρίς να χρειαστεί να καταφύγουμε σε μεγάλες τομές. Το επίθεμα δημιουργεί μια φυσική σκαλωσιά για τα κύτταρα όπου επικάθονται πάνω του και σιγά σιγά κλείνουν με φυσικό τρόπο το άνοιγμα. Έπειτα από δυο χρόνια δουλειάς και πειραμάτων καταφέραμε να δείξουμε πως η μέθοδος μας είναι επιτυχής ανοίγοντας δρόμο για περισσότερες δοκιμές σε μεγαλύτερη κλίμακα».

Η έρευνα στην Ελλάδα και στο εξωτερικό

«Πιστεύω πως το περιβάλλον όπου θα βάλεις έναν άνθρωπο να ζήσει και να δουλέψει θα τον επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό είτε θετικά είτε αρνητικά στην μετέπειτα πορεία του», απαντά ο κ. Πολυγερινός σε ερώτηση για την έρευνα στην Ελλάδα. Όπως σημειώνει, «η Ελλάδα, παρόλες τις δυσκολίες της, έχει ακόμη να επιδείξει καλούς ερευνητές, οι οποίοι προσπαθούν να δημιουργήσουν τέτοια περιβάλλοντα όπου οι νέοι ερευνητές θα μπορέσουν να ανθίσουν. Δυστυχώς αυτές οι ομάδες είναι πλέον λίγες και προσπαθούν να δημιουργήσουν αντιμετωπίζοντας μεγάλες δυσκολίες. Σε αρκετές των περιπτώσεων το ερευνητικό δυναμικό αναγκάζεται να μεταναστεύσει σε χώρες του εξωτερικού για να μπορέσει να έχει τα αυτονόητα ώστε να παράξει έργο». «Έχοντας δουλέψει σε ερευνητικά ιδρύματα στο εξωτερικό, έχω επανειλημμένα διαπιστώσει το πόσο ρόλο παίζει το περιβάλλον του ερευνητή. Δεν είναι πολλές φορές οι «ταλαντούχοι» ερευνητές που προχωρούν τη γνώση προς τα εμπρός, αλλά το περιβάλλον που τους προσφέρεται και που παρακινεί την ευγενή άμιλλα και επιτρέπει καλές συνεργασίες, ανταλλαγή ιδεών, και τελευταία, την κατάλληλη υλικοτεχνική υποδομή», συμπληρώνει ο ίδιος.

«Δεν είμαστε έτοιμοι να δεχτούμε πίσω τους χιλιάδες ερευνητές»

Τι ήταν αυτό που τον οδήγησε στο εξωτερικό; «Δεν είπα απλά θα φύγω μια μέρα στο εξωτερικό για να κάνω αυτά που έκανα μέχρι σήμερα. Ήταν νομίζω η προσωπική μου ανησυχία και επιθυμία να δω και να μάθω παραπάνω πράγματα που με οδήγησε στο εξωτερικό», λέει. Και η προοπτική της επιστροφής; «Η Ελλάδα είναι μια υπέροχη χώρα όπου και φυσικά θα ήθελα να επιστρέψω, αλλά δυστυχώς όπως δείχνουν τα πράγματα σήμερα δεν είμαστε έτοιμοι ώστε να μπορούμε να δεχτούμε πίσω όχι μόνο εμένα, αλλά τους χιλιάδες ερευνητές που έφυγαν στο εξωτερικό σε αναζήτηση ενός κάποιου καλύτερου ερευνητικού περιβάλλοντος και μέλλοντος». Δείτε όλα τα θέματα του Weekend