«Ο γάμος του Καραχμέτη» του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, στο Παλαιό Πανεπιστήμιο

Παρουσίαση θεατρικών παραστάσεων στο newsbeast.gr

28·06·2017 11:53

Στο πλαίσιο του εορτασμού των 189 χρόνων λειτουργίας του Ε.Κ.Π.Α, στη δροσερή αυλή του Παλαιού Πανεπιστημίου στα ριζά της Ακρόπολης, παρουσιάστηκε «ο γάμος του Καραχμέτη» του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη.

Γράφει η Χαρά Κιούση

Παράλληλα οι θεατές είχαν την δυνατότητα να επισκεφθούν τον αξιόλογο και πολύ ενδιαφέροντα εκθεσιακό – μουσειακό χώρο του εμβληματικού κτιρίου.

Υπήρξε η οικία Κλεάνθους που στέγασε το πρώτο Πανεπιστήμιο της Βαλκανικής Χερσονήσου. Εκεί τριγύρω έζησε και ο Α. Παπαδιαμάντης που οι ιστορίες του γίνονται καλό θέατρο που μας αφορά.

Στη Σκιάθο την εποχή της Τουρκοκρατίας, ο Καπετάν Πασάς με την αρμάδα του κατέπλευσε κάτω από το Παλαιόν Κάστρο, του οποίου προεστός ήταν ο Νικόλαος Κουμπής που τα είχε καλά με τους αγάδες. Ήταν άκληρος, η γυναίκα του η Σεραϊνώ μετά από δεκαπέντε χρόνια γάμου δεν του γέννησε κληρονόμο για τα άφθονα υλικά του και κείνος δεν ήθελε να αφήσει την περιουσία του σε ανίψια και καλόγερους να την ξεκοκαλίσουν.

Ο Κουμπής άντρας μελαψός και ρωμαλέος λιμπιζόταν την Λελούδα, μια νέα ροδόπλαστος, σεμνή και πεντάρφανη. Είχε κολλήσει ο νους του στη κοπέλα και ζήτησε εκδούλευση από τον Πασά ώστε να την κάνει γυναίκα του. Σχεδιάζει να την απαγάγει και δωροδοκώντας ένα παπά να την στεφανωθεί. Πράγμα που έγινε και από τότε όλο το χωριό μετονόμασε τον Κουμπή σε Καραχμέτη, από το όνομα του τούρκου ναυάρχου.

Η Σεραϊνώ δέχεται μεγαλόψυχα τη «νέα Κουμπίνα» και διατίθεται να αναθρέψει τους απογόνους της προστατεύοντάς την μάλιστα όταν χρειασθεί. «Είναι μια Άγια ψυχή που όταν πεθαίνει μετά από δώδεκα χρόνια περνά σε μια Αγιότητα. «Κατά την αποκομιδή των λειψάνων της εξήλθε ένα άρωμα μόσχου βασιλικού και ρόδου». Τα κόκαλά της είχαν ευωδιάσει.

Η Όλια Στεφανίδου με την μελετημένη σκηνοθεσία της ανέδειξε το πάθος, τον πόνο των ηρώων, την αποδοκιμασία για την απάνθρωπη και ανήθικη συμπεριφορά, τον θαυμασμό και «την αποθέωση» της αγάπης.

Οι δυο ερμηνευτές, Ιφιγένεια Γρίβα και Νίκος Χαλδαιάκης. αφηγούνται και παρουσιάζουν τα διαλογογικά μέρη της νουβέλας με σφρίγος υποκριτικό, εκφράσεις προσώπου που ανταποκρίνονται στο ήθος των προσώπων και ανάλογη κίνηση. Σκηνοθετικά ευρήματα (άπλωμα μπουγάδας, το ξύρισμα του Κουμπή, η προσωποποίηση των γυναικών με τα ανάλογα ενδύματα) ενσωματώνονται στη σκηνική πράξη αναπαριστώντας την καθημερινότητα.

Ωστόσο για τις σκέψεις και τα συναισθήματα της Σεραϊνώς, για την ψυχική και πνευματική της ζωή δεν έχουμε μια πλήρη εικόνα. «Η τελική κρίση της από τους συντοπίτες της και το κοινό είναι ανασκοπική, δηλαδή γίνεται από την προοπτική της μεταθανάτιας δικαίωσή της, του θαύματος και της αποκάλυψης της αγιότητάς της με την ευωδία που αναδίδει ο τάφος».

Στο «αγιολογικό» του αυτό διήγημα ο Παπαδιαμάντης καταδικάζει την ταχτική και τις πράξεις του Καραχμέτη. Την υποταγή του και την ντροπιαστική του συνεργασία με τους Τούρκους που εξυπηρετεί τα συμφέροντά του και την νομιμοποίηση ενός δεύτερου γάμου, ενώ υφίσταται ο πρώτος.

Ο Καραχμέτης που από καιρό έχει χάσει την εκτίμηση του κόσμου, είναι εγωιστής, θρησκόληπτος, τρέμει την θεία τιμωρία του μοιχού. Είναι το αντρικό πρότυπο της εποχής που σε περίπτωση ατεκνίας ή θηλυγονίας, «κατ οίκον είχε διαφόρους πειρασμούς» επέβαλε τον δικό του νόμο.

Με τας ευχάς βεβαίως της εκκλησίας που συγκατατίθεται επί δωροδοκία στο δόλο και στην εκμετάλλευση αθώων γυναικών. Η Σεραϊνώ στωική και μεγαλόψυχη αγαπά τον συνάνθρωπό της καθ’ ολοκληρίαν. Έχει ηθική υπόσταση, καλοσύνη, αξιοπρέπεια και βαθιά θρησκευτικότητα που την καθαγιάζει. Την εκταφή των οστών ο Καραχμέτης την ανέθεσε στο γνωστό μας Καραγκιόζη μια που ο Παπαδιαμάντης έδειχνε ενδιαφέρον για το θέατρο σκιών. Μες στην ανεργία ο δημοφιλής μας λαϊκός ήρωας έγινε και νεκροθάφτης. Με όλο το χιούμορ που τον διακρίνει κατατροπώνει τον καθένα που σπεύδει να επωφεληθεί τα ιερά οστά, για δικό του όφελος.

Η όμορφη παράσταση συγκινεί και ψυχαγωγεί με την πλούσια Παπαδιαμαντική γλώσσα προσφέροντας γέλιο. Ταυτόχρονα αποτελεί μια διαμαρτυρία για την ενδοοικογενειακή βία και την αντρική εξουσία.