Από άκρη σε άκρη της Ελλάδας θα συναντήσεις πανέμορφα κάστρα να στέκουν αγέρωχα, κουβαλώντας πίσω από τα σωσμένα τείχη τους, ιστορίες και θρύλους του ένδοξου παρελθόντος τους. Η χώρα μας, άλλωστε, είναι από τις λίγες στον κόσμο που διαθέτει τόσα πολλά κάστρα, αρκετά εκ των οποίων είναι καλά διατηρημένα – κάποια κατοικούνται μέχρι και σήμερα – συγκεντρώνοντας πλήθος επισκεπτών.
Μια ματιά, εξάλλου, στο παρελθόν της Ελλάδας, θα καταλάβεις γιατί υπάρχουν σε όλα τα μήκη και πλάτη της επικράτειας τόσα πολλά κάστρα ή φρούρια που είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με την ιστορία της. Χτισμένα σε κορυφές λόφων ή δίπλα στη θάλασσα, μικρά ή μεγάλα, ερείπια ή όχι, στέκουν αγέρωχα κι επιβλητικά μέσα στους αιώνες και σίγουρα μια επίσκεψη σε αυτά, είναι ένα ταξίδι στον χρόνο και την ένδοξη ιστορία του τόπου.
Παλαμήδι – Ναύπλιο
Χτισμένο ανατολικά της πόλης του Ναυπλίου, σε έναν λόφο ύψους 216 μέτρων, το φρούριο του Παλαμηδίου είναι από τα πιο δημοφιλή κάστρα της χώρας. Πήρε το όνομά του από τον ήρωα του Τρωικού Πολέμου Παλαμήδη, γιο του Ναυπλίου, ενώ η ανέγερσή του άρχισε το 1687 από τους Ενετούς, μετά από μια μάχη με τους Οθωμανούς για την κατάληψη του λόφου.
Το Παλαμήδι είναι – και λογικό – συνδεδεμένο με μία από τις πιο μαύρες σελίδες της ιστορίας μας, καθώς εκεί φυλακίστηκε το 1834 για 11 μήνες ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, κατηγορούμενος για εσχάτη προδοσία. Ο χώρος αποτελεί σήμερα πόλο έλξης πολλών επισκεπτών, οι οποίοι σπεύδουν να δουν το μπουντρούμι μέσα στον βράχο που λέγεται ότι έμεινε ο «Γέρος του Μοριά». Επίσης, υπάρχει κι ένας θρύλος γύρω από τα διάσημα 999 σκαλοπάτια του Παλαμηδίου, αφού σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση, το άλογο του Κολοκοτρώνη έσπασε το χιλιοστό σκαλοπάτι.
Το Κάστρο της Κυπαρισσίας
Δεν είναι από τα πιο δημοφιλή, όμως, όσοι βρεθούν στην περιοχή και το επισκέπτονται, μένουν εντυπωσιασμένοι από την εκπληκτική του θέα προς το Ιόνιο. Είναι χτισμένο στην κορυφή ενός μικρού λόφου πάνω ακριβώς από την Κυπαρισσία, στα θεμέλια ενός παλαιότερου βυζαντινού κτιρίου. Και χωρίς αμφιβολία, αποτελεί το «στολίδι» της πόλης.
Ονομάζεται, επίσης, «Κάστρο των Γιγάντων» κι αυτό διότι ο μύθος θέλει να χτίστηκε από γίγαντες, μιας και οι πέτρες από τις οποίες χτίστηκε άγγιζαν σε μήκος ακόμη και τα 4 μέτρα και πλάτος το 1,5 μέτρο. Το σίγουρο είναι πως πρόκειται για ένα ιστορικό και σημαντικό κάστρο, όπου στο πέρασμα των αιώνων άφησαν σε αυτό το στίγμα τους όλοι οι κατακτητές που πέρασαν από εδώ, Τούρκοι και Ενετοί, ενώ δεν ήταν λίγες οι καταστροφές και οι ανακατασκευές που υπέστη.
Το Κάστρο της Μεθώνης
Πρόκειται για ένα από τα πιο γνωστά κάστρα της χώρας. Είναι χτισμένο στη χερσόνησο του Αγίου Νικολάου, βρέχεται από θάλασσα στις τρεις πλευρές του και με μια τεχνητή πέτρινη γέφυρα συνδέεται με το μικρό φρούριο Μπούρτζι. Κατά τον Μεσαίωνα, αποτελούσε σταθμό για το ταξίδι των προσκυνητών προς τους Αγίους Τόπους.
Η καστροπολιτεία καταλαμβάνει μια έκταση 93 στρεμμάτων και το Μπούρτζι συναντάται σε μια μικρή νησίδα νότια του κάστρου. Ο επισκέπτης στο εσωτερικό του μπορεί να παρατηρήσει ερείπια τόσο από τα σπίτια των βενετσιάνων αρχόντων, όσο και από την περίοδο της ακμής του κάστρου.
Μάλιστα, στο Κάστρο της Μεθώνης την Καθαρά Δευτέρα αναβιώνει το έθιμο «του Κουτρούλη ο γάμος» συγκεντρώνοντας πλήθος κόσμου.
Το Κάστρο της Κορώνης
Στην ίδια περιοχή βρίσκεται και το άλλο διάσημο κάστρο, αυτό της Κορώνης, το οποίο κατοικείται μέχρι σήμερα. Υπήρξε ένα από τα καλύτερα οχυρωμένα και ισχυρότερα της Πελοποννήσου. Μέσα στο κάστρο και πάνω στα ερείπια αρχαίου ναού αφιερωμένου στον Απόλλωνα και μιας παλαιοχριστιανικής βασιλικής, κτίστηκε ο βυζαντινός ναός της Αγίας Σοφίας από τους Ενετούς τον 13ο αιώνα και ενισχύθηκε από τους Οθωμανούς τον 16ο αιώνα.
Μαζί με το «δίδυμο αδελφάκι», εκείνο της Μεθώνης αποτελούσαν «Τα μάτια της Βενετίας» στη Μεσόγειο, καθώς από τον 13ο μέχρι τον 17ο αιώνα ήταν λιμάνια – «κλειδιά» για το εμπόριο από και προς την Ανατολή.
Φραγκοκάστελο – Χανιά
Περίπου 80 χιλιόμετρα από τα Χανιά, κοντά στη Χώρα Σφακίων βρίσκεται ο παραθαλάσσιος οικισμός του Φραγκοκάστελου με το διάσημο ενετικό του κάστρο που έχει ταυτιστεί με τους Δροσουλίτες.
Πρόκειται, σύμφωνα με τον θρύλο, για τα φαντάσματα των πολεμιστών του Χατζή Μιχάλη Νταλιάνη, οι οποίοι έχασαν τη ζωή τους στην άνιση μάχη με τους Τούρκους το 1828 και έμειναν άθαφτοι ώσπου να τους σκεπάσει η άμμος που έφερε ο αέρας. Κι εμφανίζονται ως σκιές στα τείχη του κάστρου κάθε τέλη Μαΐου με αρχές Ιουνίου, τα χαράματα.
Ακροκόρινθος – Αρχαία Κόρινθος
Πρόκειται για το μεγαλύτερο κάστρο της Ελλάδας, ο «επιβλέπων οφθαλμός της Πελοποννήσου», όπως το αποκαλούν. το 1821. Ριζωμένη σε έναν βραχώδη λόφο στα 574μ., από τον 6ο π.Χ. αι. έως το 1821, η Ακροκόρινθος υπήρξε η παλαιότερη οχυρωμένη Ακρόπολη της αρχαίας και μεσαιωνικής Κορίνθου, ελέγχοντας τη μοναδική είσοδο από την ηπειρωτική Ελλάδα προς την Πελοπόννησο και την κίνηση μεταξύ Κορινθιακού και Σαρωνικού Κόλπου.
Κάστρο Ιωαννίνων – Ίτς Καλέ
Αποτελεί σημείο αναφοράς για την πόλη και αναπόσπαστο κομμάτι της ιστορίας της, ενώ είναι το αρχαιότερο βυζαντινό κάστρο σε ολόκληρη τη χώρα το οποίο κατοικείται μέχρι και σήμερα. Τα σχεδόν έρημα λιθόστρωτα σοκάκια και τα χαρακτηριστικά κτίρια αλλά και σπίτια με τα χρωματιστά παραθυρόφυλλα ενισχύουν την μυστηριακή ατμόσφαιρα, την ώρα που μια επίσκεψη στα άκρως ενδιαφέροντα μουσεία της καστροπολιτείας συστήνει τους επισκέπτες τόσο την ιστορία, όσο και τις τέχνες της περιοχής.
Μέσα στο κάστρο των Ιωαννίνων θα συναντήσετε το Βυζαντινό Μουσείο και το Μουσείο Αργυροτεχνίας στη βορειοανατολική ακρόπολη με το Ιτς Καλέ, καθώς και το Δημοτικό Εθνογραφικό Μουσείο Ιωαννίνων στο τζαμί του Ασλάν Πασά. Από τα σημεία αναφοράς, επίσης, το Φετιχέ Τζαμί και ο τάφος του Αλή Πασά στη βορειοδυτική ακρόπολη του Ιτς Καλέ.
