Πανάκριβο Στέμμα: Η περιουσία του Καρόλου και το κόστος της βασιλικής οικογένειας

Σε 1,8 δισεκατομμύρια στερλίνες, δηλαδή περίπου 2 δισεκατομμύρια ευρώ, εκτιμάται πως έχει ανέλθει η προσωπική περιουσία του βασιλιά Καρόλου της Βρετανίας. Στη χώρα έχουν προκληθεί αντιδράσεις για το κόστος της επικείμενης στέψης του, ενώ δημοσιογραφική έρευνα του Guardian αποκαλύπτει το μέγεθος του βασιλικού πλούτου, αλλά και το πόσο κοστίζει στους Βρετανούς η βασιλική οικογένεια.

Σύμφωνα με τον Guardian, η προσωπική περιουσία του βασιλιά αποκρύπτεται σε μεγάλο βαθμό, με το Παλάτι να ισχυρίζεται πως τα οικονομικά της βασιλικής οικογένειας «θα πρέπει να παραμείνουν ιδιωτικά, όπως συμβαίνει και με κάθε άλλο άτομο». Ωστόσο η δημοσιογραφική ομάδα που ανέλαβε την έρευνα κατάφερε για πρώτη φορά να κάνει μια πιο λεπτομερή καταγραφή των περιουσιακών στοιχείων του στέμματος, από τα ακίνητα και τις εξοχικές επαύλεις έως τα κοσμήματα, τους πίνακες, τα αυτοκίνητα, τους βασιλικούς ίππους ακόμη και τη συλλογή σπάνιων γραμματοσήμων.

Η περιουσία του 74χρονου Καρόλου αυξήθηκε σημαντικά όταν κληρονόμησε την περιουσία της μητέρας του, της βασίλισσας Ελισάβετ, επωφελούμενος και από τις εξαιρέσεις τις οποίες απολαμβάνει σχετικά με τη μη καταβολή φόρου κληρονομιάς. Εκπρόσωπος του Παλατιού, σχολιάζοντας την έρευνα «το κόστος του στέμματος», έκανε λόγο για ένα «δημιουργικό μείγμα εικασιών, αυθαίρετων συμπερασμάτων και ανακριβειών», αλλά αρνήθηκε να δώσει σαφείς απαντήσεις για τα στοιχεία που παρουσιάζονται.

Πόσο θα κοστίσει η στέψη – Αντιδράσεις για την κρατική χρηματοδότηση

Ο Κάρολος θα στεφθεί επίσημα βασιλιάς στις 6 Μαΐου. Το κόστος της στέψης εκτιμάται πως θα ανέλθει σε έως και 100 εκατ. στερλίνες, όταν ο λογαριασμός για τις στέψεις των προκατόχων του ήταν κατά πολύ χαμηλότερες (39,5 εκατ. στερλίνες για τον Γεώργιο Στ’ και 56,2 εκατ. στερλίνες για την Ελισάβετ Β’). Η γκρίνια για τον «λογαριασμό» είναι μεγάλη. Σύμφωνα με δημοσκόπηση του ινστιτούτου YouGov, το 51% δηλώνει πως η στέψη δεν θα πρέπει να χρηματοδοτηθεί από το κράτος έναντι του 32% που απαντάει θετικά στο σχετικό ερώτημα.

Πιο επικριτική στάση τηρούν οι νέοι της ηλικιακής ομάδας 18-24 ετών: διαφωνούν με την κρατική χρηματοδότηση σε ποσοστό 62%. Το ποσοστό αυτό πέφτει όσο αυξάνεται η ηλικία των ερωτηθέντων: είναι στο 55% στα άτομα ηλικίας 25-49 ετών, στο 46% στις ηλικίες 50-64 ετών και 44% στους άνω των 65 ετών. Επιπλέον το 64% απαντάει πως δεν ενδιαφέρεται ιδιαίτερα ή δεν ενδιαφέρεται καθόλου για την επικείμενη στέψη.

Οι αντιδράσεις, όπως σημειώνει το euronews, αυξάνονται καθώς η στέψη πραγματοποιείται σε μια περίοδο που ο πληθωρισμός στη Βρετανία έχει ξεπεράσει το 10% και η ακρίβεια έχει οδηγήσει σε απεργιακές κινητοποιήσεις σε πολλούς τομείς (υγεία, εκπαίδευση, μεταφορές). Αντιμοναρχικές οργανώσεις κατήγγειλαν το υψηλό κόστος της στέψης. «Είναι ένα χαστούκι στο πρόσωπο εκατομμυρίων ανθρώπων που υποφέρουν από την κρίση του κόστους διαβίωσης», είπε ο Γκρέιαμ Σμιθ της ομάδας Republic, που στις 6 Μαΐου σκοπεύει να διαδηλώσει ζητώντας την κατάργηση της μοναρχίας.

Δισεκατομμυριούχος Βασιλιάς χωρίς φόρο εισόδηματος

Όπως προαναφέρθηκε η περιουσία του Καρόλου εκτιμάται σε 1,8 δισεκατομμύρια στερλίνες, δηλαδή περίπου 2 δισεκατομμύρια ευρώ. Πρόκειται για ένα μέγεθος τρεις φορές μεγαλύτερο από αυτό που παρουσιάστηκε σε ένα πρόσφατο υπολογισμό από τους Sunday Times, που δεν περιελάμβανε πολλά από τα πιο πολύτιμα περιουσιακά του στοιχεία.

Μέρος του πλούτου του προέρχεται από τον μισθό που λαμβάνει για δεκαετίες λόγω των δημοσίων αξιωμάτων που κατέχει ο ίδιος και τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας ως εργαζόμενοι στο Παλάτι. Η δημόσια χρηματοδότηση για το 2022 ανήλθε σε 86 έως 127 εκατομμύρια στερλίνες, ωστόσο κανείς δεν γνωρίζει επίσημα πόσα λεφτά παίρνει μεμονωμένα κάθε μέλος της βρετανικής βασιλικής οικογένειας

Σημειώνεται επίσης πως η βασιλική οικογένεια της Βρετανίας δεν πληρώνει φόρο εισοδήματος, ενώ απαλλάσσονται και από το φόρο κληρονομιάς, πράγμα που σημαίνει ότι η περιουσία της Ελισάβετ πέρασε στον γιο της χωρίς καμία παρακράτηση από το κράτος.

Με τη βοήθεια ειδικών έγινε μια αποτίμηση και της υπόλοιπης περιουσίας του Καρόλου, δηλαδή των αντικειμένων αξίας που έχει στην κατοχή του, τις βασιλικές κατοικίες και τα οικόπεδα.

Τα κοσμήματα

Ο Guardian κατάφερε να εντοπίσει τουλάχιστον 90 κοσμήματα τεράστια αξίας που αποτελούσαν την προσωπική συλλογή της Βασίλισσας και πέρασαν στα χέρια του Καρόλου μετά το θάνατό της. Πρόκειται για διαμάντια, σμαράγδια, ρουμπίνια, κοσμήματα από ακουαμαρίνα, αμέθυστο και μαργαριτάρια. Η αξία 54 εξ αυτών, που σίγουρα ανήκουν στην προσωπική περιουσία του Καρόλου, εκτιμάται πως ανέρχεται σε 533 εκατομμύρια λίρες. Αξίζει να σημειωθεί πως όπως προκύπτει από ιστορικά αρχεία, ανεκτίμητοι θησαυροί που λεηλατήθηκαν από την Ινδία κατέληξαν στη βασιλική συλλογή. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνεται ένα θρυλικό ρουμπίνι και μια χρυσή ζώνη με 19 σμαράγδια που εμφανίστηκαν σε μια έκθεση γενεθλίων του τότε πρίγκιπα Καρόλου.

Τα ακίνητα

Ο βασιλιάς Κάρολος χρησιμοποιεί πολλά παλάτια, κάστρα και επαύλεις, ωστόσο τα περισσότερα από αυτά τα ακίνητα δεν του ανήκουν. Τα παλάτια του Μπάκιγχαμ και του Κένσινγκτον, για παράδειγμα, ανήκουν σε όποιον φοράει το στέμμα. Όμως Κάρολος κληρονόμησε από την Ελισάβετ δύο μεγάλα ακίνητα, που είναι και από τα μεγαλύτερης αξίας περιουσιακά στοιχεία του. Στην ιδιωτική του περιουσία περιήλθαν τα βασιλικά ακίνητα στο Μπαλμόραλ της Σκωτίας και στο Σάντριγχαμ του Νόρφολκ στην ανατολική Αγγλία. Η συνολική αξία των ακινήτων και των οικοπέδων σε Αγγλία και Σκωτία υπολογίζεται σε 330 εκ. λίρες.

Για πολλά βασιλικά ακίνητα, λόγω του υψηλού κόστους συντήρησης, έχει αποφασιστεί η εμπορική εκμετάλλευσή τους, γεγονός που αποφέρει επιπλέον έσοδα. Το λεγόμενο «Δουκάτο του Λάνκαστερ», που περιλαμβάνει ακίνητα ανά το Ηνωμένο Βασίλειο αξίας 653 εκ. λιρών για τα οποία υπάρχει μακροχρόνια διαμάχη αν ανήκουν στη βασιλική οικογένεια ή στο βρετανικό έθνος, αποδίδει στον βασιλιά περίπου 20 εκ. λίρες το χρόνο.

Τα αυτοκίνητα

Επίσης η βασιλική οικογένεια έχει έναν στόλο από πολυτελή αυτοκίνητα, Rolls-Royce, Bentley και Aston Martin. Όπως σημειώνει ο Guardian είναι αρκετά δύσκολο να γίνει διαχωρισμός ποια από αυτά αποτελούν ιδιωτική περιουσία, καθώς ακόμα και αυτά που χαρακτηρίζονται ως «κρατικά» (σ.σ. βρίσκονται στην κατοχή του εκάστοτε μονάρχη για λογαριασμό του έθνους) αξιοποιούνται πολλές φορές για ιδιωτική χρήση. Συνολικά έχουν εντοπιστεί τουλάχιστον 23 οχήματα. Ένας συντηρητικός υπολογισμός, βασισμένος σε εκτιμήσεις ειδικών, για τα αυτοκίνητα που μπορούν με ασφάλεια να θεωρηθούν ως ιδιωτική περιουσία, αναφέρει πως η αξία τους ανέρχεται σε τουλάχιστον 6,3 εκ. λίρες.

Τα άλογα

Ο Κάρολος είναι επίσης ιδιοκτήτης πολλών ιπποδρομιακών αλόγων. Η Βασίλισσα είχε καταβάλλει τεράστια ποσά για την επίτευξη ενός στόχου: «Να έχει το πιο γρήγορο άλογο από όλους τους άλλους». Έτσι ο νέος βασιλιάς κληρονόμησε περίπου 70 καθαρόαιμα άλογα, η συνολική αξία των οποίων ανέρχεται σε 27 εκατομμύρια λίρες. Ο Κάρολος φαίνεται πως δεν συμμερίζεται το «όραμα» της μητέρας του και ήδη έχει αρχίσει να πουλάει κάποια από τα άλογα. Συνολικά από το θάνατο της Ελισάβετ φέρεται να έχει εισπράξει 2,3 εκατομμύρια λίρες από την πώληση αλόγων σε δημοπρασίες.

Τα γραμματόσημα

Επιπλέον, ο Κάρολος είναι πλέον ο κάτοχος της θεωρούμενης καλύτερης φιλοτελικής συλλογής στον κόσμο με σπάνια γραμματόσημα. Κάποια αποκτήθηκαν από τον προπάππου του, Γεώργιο Ε’, από τα βρετανικά ταχυδρομεία και τις αποικίες και άλλα έχουν προσφερθεί ως δώρο από ξένες κυβερνήσεις. Ειδικοί, στους οποίους απευθύνθηκε ο Guardian, εκτιμούν την αξία της συλλογής σε τουλάχιστον 100 εκατ. λίρες.  

Οι πίνακες και τα δώρα

O Guardian επισημαίνει ακόμη πως είναι «θολή» η διάκριση μεταξύ των δώρων που δίνονται στη βασιλική οικογένεια στο πλαίσιο των επίσημων καθηκόντων και των «προσωπικών δώρων». Θεωρητικά απαγορεύεται τα επίσημα δώρα να περνούν στην ιδιωτική περιουσία, ωστόσο ο επίσημος διαχωρισμός έγινε μόλις το 1995 και πολλά από τα δώρα που είχαν προσφερθεί τα προηγούμενα χρόνια είχαν συμπεριληφθεί στην προσωπική περιουσία.

Στη βασιλική περιουσία περιλαμβάνονται και πολλά έργα τέχνης μεγάλης αξίας, σπουδαίων ζωγράφων (Νταλί, Μονέ, Φρόυντ, Σαγκάλ, Λόουρι κ.α). Κάποια από αυτά έχουν προσφερθεί ως δώρα σε μέλη της βασιλικής οικογένειας κατά τα ταξίδια τους στο εξωτερικό. Ωστόσο στη συνέχεια βρέθηκαν στις ιδιωτικές συλλογές τους. Επιπλέον πολλά μέλη της βασιλικής οικογένειας στο παρελθόν ήταν μανιώδεις συλλέκτες έργων τέχνης, αγοράζοντας πολλά από αυτά σε τιμές ευκαιρίας. Είναι ενδεικτικό το παράδειγμα ενός έργου του Μονέ το οποίο είχε αγοραστεί στο Παρίσι λίγο μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο για 2.000 λίρες. Σήμερα η αξία του εκτιμάται σε 20 εκατομμύρια λίρες.

Τρεις εκτιμητές τέχνης υπολόγισαν στο πλαίσιο της έρευνας του Guardian την αξία 60 πινάκων από τους συνολικά 400 που έχουν εκτεθεί σε βασιλικές συλλογές: Η συνολική τους αξία ανέρχεται σε τουλάχιστον 24 εκ. λίρες. Όπως σημειώνει η βρετανική εφημερίδα πρόκειται μόλις για ένα μικρό μέρος, καθώς το σύνολο των έργων τέχνης που φέρεται να έχει στην κατοχή της η βασιλική οικογένεια είναι πολύ μεγαλύτερο. Επιπλέον το γεγονός πως οι πίνακες βρίσκονται στην κατοχή βασιλικών μελών αυξάνει δραματικά την τιμή πώλησής τους σε μια δημοπρασία.

Μετοχές και επενδύσεις

Καμία πτυχή του πλούτου της βασιλικής οικογένειας δεν είναι πιο μυστική από τις μετοχές που έχει στην κατοχή της και τις εν γένει επενδύσεις της. Το 1993, δημοσιογράφοι στους Times έψαξαν τα μητρώα μετοχών των εταιρειών του δείκτη FTSE 100 για να βρουν τις πιθανές βασιλικές συμμετοχές. Από την έρευνα είχε προκύψει πως περίπου 43 εκατομμύρια λίρες ήταν βασιλικές επενδύσεις. Εάν αυτά τα κεφάλαια παρέμεναν επενδυμένα σε εταιρείες του FTSE 100 θα άξιζαν σήμερα 118 εκ. λίρες. Για δεκαετίες, γράφει ο Guardian, οι βασιλικές επενδύσεις κρύβονταν από ένα πλέγμα εταιρειών κέλυφος ώστε να παραμείνει στο σκοτάδι ο ιδιωτικός πλούτος της Βασίλισσας και των υπόλοιπων μελών της βασιλικής οικογένειας. Υπάρχουν ωστόσο κάποιες ενδείξεις για το μέγεθος της εν λόγω περιουσίας, η οποία πιστεύεται πως ανέρχεται σε 142 εκ. λίρες.