Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ο εκτελεστικός βραχίονας της ΕΕ, επέβαλε βαρύ πρόστιμο στην Apple ύψους 1,8 δισ. ευρώ για κατάχρηση της δεσπόζουσας θέσης της στην αγορά διανομής εφαρμογών streaming (ροής) μουσικής.
Η έρευνα της Κομισιόν διαπίστωσε ότι η Apple απαγορεύει στους προγραμματιστές εφαρμογών μουσικής συνεχούς ροής να ενημερώνουν πλήρως τους χρήστες iOS σχετικά με εναλλακτικές και φθηνότερες συνδρομητικές μουσικές υπηρεσίες που διατίθενται εκτός της εφαρμογής και να παρέχουν οδηγίες σχετικά με τον τρόπο εγγραφής σε τέτοιες υπηρεσίες.
Συγκεκριμένα, οι σχετικές διατάξεις απαγορεύουν στους προγραμματιστές εφαρμογών:
- Να ενημερώνουν τους χρήστες iOS μέσα από τις εφαρμογές τους σχετικά με τις τιμές συνδρομητικών προσφορών που διατίθενται στο διαδίκτυο εκτός της εφαρμογής.
- Να ενημερώνουν τους χρήστες iOS μέσα από τις εφαρμογές τους σχετικά με τις διαφορές τιμών μεταξύ των συνδρομών εντός εφαρμογής που πωλούνται μέσω του μηχανισμού αγορών εντός εφαρμογής της Apple και όσων διατίθενται αλλού.
- Να συμπεριλαμβάνουν στις εφαρμογές τους συνδέσμους, μέσω των οποίων οι χρήστες iOS οδηγούνται στον ιστότοπο του φορέα ανάπτυξης της εφαρμογής, όπου είναι δυνατή η αγορά εναλλακτικών συνδρομών.
- Επίσης εμποδίζεται η επικοινωνία των προγραμματιστών εφαρμογών με νεοαποκτηθέντες χρήστες, π.χ. μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, προκειμένου να ενημερωθούν σχετικά με εναλλακτικές επιλογές τιμολόγησης, αφού δημιουργήσουν λογαριασμό.
Η σημερινή απόφαση καταλήγει στο συμπέρασμα ότι οι εν λόγω διατάξεις της Apple ισοδυναμούν με μη δίκαιους όρους συναλλαγής, κατά παράβαση του άρθρου 102 στοιχείο α) της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (στο εξής: ΣΛΕΕ).
Οι εν λόγω διατάξεις δεν είναι ούτε αναγκαίες ούτε αναλογικές για την προστασία των εμπορικών συμφερόντων της Apple όσον αφορά το App Store που είναι εγκατεστημένο σε έξυπνες κινητές συσκευές της Apple και επηρεάζουν αρνητικά τα συμφέροντα των χρηστών iOS, καθώς αυτοί δεν μπορούν να λάβουν τεκμηριωμένες και αποτελεσματικές αποφάσεις σχετικά με τον τόπο και τον τρόπο αγοράς συνδρομών συνεχούς ροής μουσικής για τη συσκευή τους.
Αυτό είναι το πρώτο αντιμονοπωλιακό πρόστιμο της Apple από τις Βρυξέλλες και συγκαταλέγεται μεταξύ των μεγαλύτερων που έχει επιβληθεί σε εταιρεία τεχνολογίας από την ΕΕ.
Η αντιπρόεδρος της Επιτροπής, αρμόδια για θέματα ανταγωνισμού, Μάργκρετ Βεστάγκερ, δήλωσε: «Για μια δεκαετία, η Apple έκανε κατάχρηση της δεσπόζουσας θέσης της στην αγορά για τη διανομή εφαρμογών ροής μουσικής μέσω του App Store. Το έκαναν περιορίζοντας τους προγραμματιστές στην ενημέρωση των καταναλωτών σχετικά με εναλλακτικές, φθηνότερες υπηρεσίες μουσικής, που διατίθενται εκτός του οικοσυστήματος της Apple. Αυτό είναι παράνομο, σύμφωνα με τους αντιμονοπωλιακούς κανόνες της ΕΕ, επομένως σήμερα επιβάλαμε πρόστιμο στην Apple άνω των 1,8 δισεκατομμυρίων ευρώ».
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, όπως αναφέρει η ιστοσελίδα CNBC, ξεκίνησε έρευνα για την Apple κατόπιν καταγγελίας της Spotify το 2019. Τον Ιούνιο του 2020 η Κομισιόν ξεκίνησε επίσημη διαδικασία σχετικά με τους κανόνες της Apple για τους προγραμματιστές εφαρμογών σχετικά με τη διανομή εφαρμογών μέσω του App Store.
Η έρευνα επικεντρώθηκε κυρίως στους συμβατικούς περιορισμούς που επέβαλλε η Apple στους προγραμματιστές εφαρμογών, οι οποίοι τους εμποδίζουν να ενημερώνουν τους χρήστες iPhone και iPad για εναλλακτικές υπηρεσίες συνδρομής μουσικής σε χαμηλότερες τιμές εκτός του App Store.
Η πρακτική αυτή της Apple διήρκεσε σχεδόν 10 χρόνια, σύμφωνα με την Επιτροπή, και «ενδέχεται να οδήγησε πολλούς χρήστες του iOS να πληρώνουν σημαντικά υψηλότερες τιμές για συνδρομές streaming μουσικής λόγω της υψηλής προμήθειας που επέβαλλε η Apple στους προγραμματιστές και μετακυλίεται στους καταναλωτές με τη μορφή υψηλότερων τιμών συνδρομής για την ίδια υπηρεσία στο App Store της Apple».
Επιπλέον, οι πρακτικές της Apple κατά της σωστής καθοδήγησης οδήγησαν σε μη χρηματική ζημία με τη μορφή υποβαθμισμένης εμπειρίας του χρήστη: οι χρήστες του iOS είτε έπρεπε να εμπλακούν σε μια δυσκίνητη αναζήτηση πριν βρουν σχετικές προσφορές εκτός της εφαρμογής είτε δεν εγγράφηκαν ποτέ σε καμία υπηρεσία, επειδή δεν βρήκαν μόνοι τους τη σωστή, όπως αναφέρει η Κομισιόν.
Κατά τον καθορισμό του ύψους του προστίμου, η Επιτροπή έλαβε υπόψη τη διάρκεια και τη σοβαρότητα της παράβασης, καθώς και τον συνολικό κύκλο εργασιών και την κεφαλαιοποίηση της Apple. Έλαβε, επίσης, υπόψη ότι η εταιρεία υπέβαλε εσφαλμένες πληροφορίες στο πλαίσιο της διοικητικής διαδικασίας.
Ταυτόχρονα, η Κομισιόν αποφάσισε να προσθέσει στο βασικό ποσό του προστίμου ένα επιπλέον εφάπαξ ποσό 1,8 δισ. ευρώ, για να διασφαλίσει ότι το συνολικό πρόστιμο που επιβλήθηκε στην Apple είναι επαρκώς αποτρεπτικό.
Το πρόστιμο θα εντείνει τις εντάσεις μεταξύ των Big Tech και των Βρυξελλών σε μια εποχή που η ΕΕ αυξάνει τον έλεγχο των εν λόγω εταιρειών, σύμφωνα με το ρεπορτάζ του CNBC.
Πέρυσι, η Κομισιόν χαρακτήρισε την Apple μεταξύ άλλων εταιρειών τεχνολογίας, όπως η Microsoft και Meta, ως «gatekeepers» (θεματοφύλακες) στο πλαίσιο ενός κανονισμού-ορόσημο, που ονομάζεται Digital Markets Act, ο οποίος τέθηκε σε γενικές γραμμές σε ισχύ πέρυσι.
Συγκεκριμένα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε τον Σεπτέμβριο του 2023 ότι έξι ψηφιακοί κολοσσοί, η Alphabet, η Amazon, η Apple, η Meta, η Microsoft και η ByteDance, θα υπόκεινται σε αυστηρότερους νέους κανόνες στην ΕΕ βάσει της «Πράξης για τις Ψηφιακές Αγορές» (Digital Market Act).
Συνολικά, η Επιτροπή όρισε 22 βασικές υπηρεσίες πλατφόρμας, που παρέχονται από αυτούς τους έξι «θεματοφύλακες». Τέσσερα κοινωνικά δίκτυα (TikTok, Instagram, Facebook, LinkedIn), δύο instant messenger (WhatsApp και Messenger), τρία λειτουργικά συστήματα (Android, iOS, Windows), μία μηχανή αναζήτησης (Google), δύο προγράμματα περιήγησης (Chrome, Safari), έξι υπηρεσίες διαμεσολάβησης (Google Maps, Google Play, Google Shopping, Amazon Marketplace, App Store και Meta Marketplace), τον ιστότοπο κοινής χρήσης βίντεο (Youtube) καθώς και τις διαφημιστικές υπηρεσίες της Google, της Amazon και της Meta.
Ο Επίτροπος Εσωτερικής Αγοράς, Τιερί Μπρετόν, δήλωσε ότι η πράξη για τις ψηφιακές αγορές θα ανοίξει τις πύλες του διαδικτύου, δίνοντας περισσότερες επιλογές στους καταναλωτές και λιγότερα εμπόδια για τους μικρότερους ανταγωνιστές. «Θέτουμε επιτέλους όρια στην οικονομική ισχύ 6 πυλωρών, παρέχοντας περισσότερες επιλογές στους καταναλωτές και δημιουργώντας νέες ευκαιρίες για μικρότερες καινοτόμες εταιρείες τεχνολογίας, χάρη στη διαλειτουργικότητα, τη φορητότητα των δεδομένων σε πραγματικό χρόνο και τη δικαιοσύνη. Ήρθε η ώρα να θέσει η Ευρώπη εκ των προτέρων τους κανόνες του παιχνιδιού, ώστε να διασφαλιστεί ο δίκαιος και ανοικτός χαρακτήρας των ψηφιακών αγορών».
Σύμφωνα με τους αντιμονοπωλιακούς κανόνες της ΕΕ, οι εταιρείες που κατέχουν δεσπόζουσα θέση έχουν ιδιαίτερη ευθύνη να μην κάνουν κατάχρηση της ισχυρής τους θέσης στην αγορά, περιορίζοντας τον ανταγωνισμό, είτε στην αγορά όπου κατέχουν δεσπόζουσα θέση είτε σε χωριστές αγορές.
Τα πρόστιμα που επιβάλλονται σε εταιρείες που παραβιάζουν τους αντιμονοπωλιακούς κανόνες της ΕΕ καταβάλλονται στον γενικό προϋπολογισμό της ΕΕ. Τα έσοδα αυτά δεν προορίζονται για συγκεκριμένες δαπάνες, αλλά οι συνεισφορές των κρατών μελών στον προϋπολογισμό της ΕΕ για το επόμενο έτος μειώνονται ανάλογα.
Συνεπώς, τα πρόστιμα συμβάλλουν στη χρηματοδότηση της ΕΕ και στη μείωση της επιβάρυνσης για τους φορολογούμενους.
Η Apple καταργεί λειτουργία των iPhone στην Ευρώπη
Σημαντικές αλλαγές βρίσκονται ήδη στον ορίζοντα για τα iPhone, αφού το iOS 17.4 θα έρθει να φέρει τα πάνω κάτω στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η αμερικανική εταιρία θα αναγκαστεί να ανοίξει το οικοσύστημά της για τους κατόχους iPhone στην Ευρώπη, όπως επιβάλλει το νέο DMA νομοσχέδιο.
Για παράδειγμα, θα πρέπει να επιτρέψει στο iOS και App Stores τρίτων, καθώς και το sideloading εφαρμογών. Αυτές οι αλλαγές θα φέρουν το λειτουργικό σύστημα της Apple πιο κοντά στη φιλοσοφία του Android, αφού για πρώτη φορά στην ιστορία θα μπορεί κάποιος με επίσημο τρόπο να κατεβάζει εφαρμογές, που φιλοξενούνται εκτός του επίσημου App Store στο iPhone του.
Ωστόσο, με αφορμή τη νέα νομοθεσία, η Apple ανακοίνωσε και διάφορα μέτρα, που βρήκαν αντίθετες εταιρίες όπως το Spotify, την Epic Games και τη Microsoft. Για παράδειγμα, η Apple θα επιτρέψει στους developers να χρησιμοποιήσουν 3rd party app stores, αλλά θα πρέπει να πληρώνουν 0,50 ευρώ για κάθε εγκατάσταση της εφαρμογής τους ετησίως, μετά τα 1 εκατομμύριο downloads!
Τώρα, η Apple προέβη σε μια ακόμη ανακοίνωση, που μάλλον είναι αντίθετη από αυτό που ευελπιστούσε να επιφέρει το DMA της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ειδικότερα, τα iPhone στην Ευρώπη θα σταματήσουν να υποστηρίζουν τα PWAs (Progressive Web Apps). Πρόκειται για τις διαδικτυακές εφαρμογές που μπορούσε να προσθέσει κάποιος στην αρχική σελίδα του iPhone του, όταν επισκεπτόταν διάφορες ιστοσελίδες, που διέθεταν progressive web app.
Τα συγκεκριμένα apps χρησιμοποιούσαν τη rending μηχανή του Safari και λειτουργούσαν θεωρητικά ως ιστοσελίδες, που είχαν, όμως, τη δυνατότητα να χειριστούν native λειτουργίες του iPhone, στέλνοντας, για παράδειγμα, ειδοποιήσεις, δείχνοντας badges στο μενού, έχοντας δικό τους αποθηκευτικό χώρο κοκ. Ένα από τα δημοφιλέστερα Web Apps ήταν αυτό του Facebook Gaming, με την υπηρεσία να προσπαθεί με αυτόν τον τρόπο να παρακάμψει τα τσουχτερά τέλη της Apple.
Τώρα, η Apple ξεκαθάρισε πως τα PWAs θα καταργηθούν πλήρως στην Ευρώπη. Με το iOS 17.4, όταν κάποιος θα προσπαθεί να εγκαταστήσει ένα PWA στο iPhone του, απλά θα δημιουργείται μια συντόμευση στην αρχική οθόνη και η όποια ιστοσελίδα θα ανοίγει συμβατικά στο Safari.
Η Apple ρίχνει το μπαλάκι στην ΕΕ για αυτή της την απόφαση, τονίζοντας ότι στο παρελθόν τα Web Apps χρησιμοποιούσαν την τεχνολογία του WebKit του Safari και έτσι η εταιρία μπορούσε να εγγυηθεί πως θα είχαν αντίστοιχη απόδοση και ασφάλεια με τις κανονικές native εφαρμογές του iOS. Ωστόσο, μιας και η EE θα υποχρεώσει την Apple να υποστηρίζει και εναλλακτικά browser engines, η εταιρία ισχυρίζεται πως ανοίγει το παράθυρο, έτσι ώστε «κακόβουλες εφαρμογές να μπορούν να διαβάσουν δεδομένα από άλλα web apps και να εκμεταλλευτούν κενά, για να αποκτήσουν πρόσβαση στην κάμερα, το μικρόφωνο ή την τοποθεσία του χρήστη χωρίς να δώσει συγκατάθεση». Για το λόγο αυτό, η Apple αποφάσισε να σταματήσει να τα υποστηρίζει εντελώς.
