Η μνήμη Ελλήνων Εβραίων της Θεσσαλονίκης που υπήρξαν βουλευτές και έπεσαν θύματα της ναζιστικής θηριωδίας τιμήθηκε, για πρώτη φορά, στη διάρκεια εκδήλωσης που οργάνωσαν οι Θεσσαλονικείς βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, στην αίθουσα συνεδριάσεων του Δημοτικού Συμβουλίου.

Πανελλαδικά 30 Έλληνες Εβραίοι βουλευτές εξοντώθηκαν από τους Ναζί. Στη Θεσσαλονίκη ήταν 8, εκ των οποίων οι δύο, που ήταν βουλευτές της Αριστεράς, εκτελέστηκαν και οι άλλοι έξι άφησαν την τελευταία τους πνοή στα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης.

«Η εκδήλωση αυτή θα έπρεπε να γίνει πολλά χρόνια νωρίτερα» τόνισε στην ομιλία του στην εκδήλωση ο Λέων Ναρ, συγγραφέας του βιβλίου με τίτλο «Οι Ισραηλίτες βουλευτές στο Ελληνικό Κοινοβούλιο (1915-1936)», που εκδόθηκε από το Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων και πρόσθεσε: «Είναι μια ακόμη απόδειξη ότι η πόλη τα τελευταία χρόνια αυξάνει τις εκδηλώσεις μνήμης και δείχνει ότι τιμά το παρελθόν της και ένα από τα πιο δυναμικά στοιχεία που την απάρτιζαν ήταν η Εβραϊκή κοινότητα της».

«Γίνεται με καθυστέρηση 70 χρόνων η εκδήλωση αυτή, αλλά από την άλλη μεριά, παρά την καθυστέρηση αυτή, νομίζω ότι ανοίγει ένα παράθυρο, ένα δρόμο καινούριο, διότι για πρώτη φορά η πόλη-και μάλιστα είναι συμβολικό το γεγονός ότι η εκδήλωση γίνεται στο χώρο του δημαρχείου-θα αντιμετωπίσει την ιστορία της», δήλωσε ο έτερος ομιλητής Δημοσθένης Δώδος, αντιπρόεδρος της Εταιρίας Διαφύλαξης Ιστορικών Αρχείων (ΕΔΙΑ) Κεντρικής-Δυτικής Μακεδονίας 1940-1974.

«Να ξαναδεί η πόλη αυτά που ήταν κρυμμένα και καταχωνιασμένα τόσα χρόνια και να ειπωθούν πράγματα που όσο μένουν στη σκιά αυτά τα συμβάντα που τραυμάτισαν τη Θεσσαλονίκη, τόσο κινδυνεύουμε και να τα ξαναδούμε και να έχουμε πρόσφορο έδαφος για ξενοφοβία και ρατσισμό. Οι δύο “αόρατοι” βουλευτές, οι οποίοι συμπτωματικά ήταν βουλευτές της Αριστεράς, αποκτούν πια όνομα. Μαζί με αυτούς, όμως, τιμούνται και όλοι οι βουλευτές της Θεσσαλονίκης, ανεξαρτήτως τοποθέτησης, τότε, από βασιλόφρονες έως αριστεροί, οι οποίοι βρέθηκαν στη δίνη των γεγονότων. Οι δύο βουλευτές, που προανέφερα, ο Καζές Μισέλ και ο Σουλάμ Δαυίδ, είναι οι μόνοι βουλευτές οι οποίοι έχουν εκτελεστεί. Κανένας άλλος Έλληνας που διετέλεσε βουλευτής από το 1915 μέχρι το 1936 δεν έχει εκτελεστεί από τις δυνάμεις Κατοχής», τόνισε ο κ. Δώδος.

«Είναι ιδιαίτερα σημαντικό ότι ύστερα από τόσα χρόνια σιωπής αναδεικνύεται το ζήτημα Ελλήνων Εβραίων βουλευτών μάλιστα δύο που εκτελέστηκαν τα χρόνια της Κατοχής. Γιατί με αυτόν τον τρόπο εμπλουτίζεται η συλλογική μνήμη, αντιμετωπίζουμε τα δύσκολα σημεία του παρελθόντος και νομίζω γίνεται πληρέστερη η ιστορική και πολιτική μας συνείδηση», επισήμανε στην ομιλία της η ιστορικός Μαρία Καβάλα.

Ο πρόεδρος της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης Ντέϊβιντ Σαλτιέλ, που παρακολούθησε την εκδήλωση μας είπε ότι ο ίδιος έθεσε το θέμα των Ελλήνων Εβραίων βουλευτών που εξοντώθηκαν από τους Ναζί στον τότε πρόεδρο της Βουλής Φίλιππο Πετσάλνικο, ο οποίος ανέλαβε την πρωτοβουλία και ο Λέων Ναρ έγραψε το σχετικό βιβλίο που εξέδωσε το Ίδρυμα της Βουλής.

«Εδώ στη Θεσσαλονίκη ήμασταν το 20%. Έχουμε μια ιστορία, έχουμε παίξει κάποιο ρόλο. Είχαμε βουλευτές, πέραν των άλλων που λέμε (έμποροι, βιομήχανοι, άνθρωποι του λιμανιού). Έχουν περάσει 70 χρόνια, σε λίγο θα χάσουμε και την αρχή και το τέλος. Νομίζω ότι βρισκόμαστε στην αρχή του τέλους για να μιλήσουμε για αυτούς τους ανθρώπους, για το τι έκαναν, ποιος ήταν ο ρόλος τους. Και είμαι ιδιαίτερα ικανοποιημένος που γίνεται αυτή η εκδήλωση», επισήμανε ο κ. Σαλτιέλ.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν στην εκδήλωση οι οκτώ Έλληνες Εβραίοι της Θεσσαλονίκης που υπήρξαν βουλευτές και εξοντώθηκαν από τους Ναζί είναι οι εξής:

1) Αλλαλούφ Δανιήλ (1881-1943) Ασφαλιστής

Πολιτεύθηκε στις εκλογές του 1920 ως ανεξάρτητος, του 1928 με το Λαϊκό Κόμμα, εκλέχθηκε τις εκλογές του 1932 με το Λαϊκό Κόμμα στον «Εκλογικό Σύλλογο Ισραηλιτών Θεσσαλονίκης», του 1933 με το Λαϊκό Κόμμα στον «Εκλογικό Σύλλογο Ισραηλιτών Θεσσαλονίκης» και τέλος εκλέχθηκε στην Ε΄ Εθνοσυνέλευση του 1935 με τα «Συμπράττοντα Κυβερνητικά Κόμματα».

Εξοντώθηκε στο Auschwitz – Birkenau.

2) Βεντούρα Ζάκ (1901- 1943) Δημοσιογράφος

Ιδρυτικό μέλος του ΣΕΚΕ (1918) και της ΕΣΗΕΜ-Θ (1923). Υπεύθυνος έκδοσης της εφημερίδας «Αβάντι».

Εκλέχθηκε βουλευτής στις εκλογές του 1926 με τον συνδυασμό του «Ενιαίου Μετώπου εργατών, αγροτών, προσφύγων».

Εξοντώθηκε στο Auschwitz – Birkenau.

3) Καζές Μισέλ (1905 – 30/12/1942) Τυπογράφος

Εκλέχθηκε βουλευτής το 1932 με τον συνδυασμό του «Ενιαίου Μετώπου εργατών και αγροτών» . Ήταν υποψήφιος το 1933 στον«Εκλογικό Σύλλογο Ισραηλιτών Θεσσαλονίκης», καθώς και στις επαναληπτικές της 2/7/1933.

Στις εκλογές του 1935 ήταν υποψήφιος με τον συνδυασμό του «Παλλαϊκού Μετώπου Δημοκρατικών Ελευθεριών».

Η δικτατορία της 4ης Αυγούστου τον εκτόπισε στην Ανάφη, όπου παρέμεινε κρατούμενος μέχρι το 1942. Οι αρχές παρέδωσαν στις δυνάμεις κατοχής 45 εξόριστους «Αναφιώτες», οι οποίοι μεταφέρθηκαν στη Θεσσαλονίκη.

Εκτελέστηκε μαζί με άλλους 27 «Αναφιώτες», στις 30 Δεκεμβρίου 1942, στο διαβόητο Κόκκινο σπίτι του συνοικισμού Δόξας, ως αντίποινα για σαμποτάζ στον σιδηροδρομικό σταθμό Γουμένισσας. Οι υπόλοιποι «Αναφιώτες» εκτελέστηκαν την 1η Μαρτίου 1943.

4) Γκατένιο Λεόν (1863; – 1943)

Εκλέχθηκε βουλευτής στις εκλογές της 6/12/1915 με τον«Κυβερνητικό Συνδυασμό». Πολιτεύτηκε στις εκλογές του 1935 με την «Ένωσιν Βασιλοφρόνων».

Εξοντώθηκε στο Auschwitz – Birkenau.

5) Μπενσαντζή Μιντές (1881 – 1943) Δημοσιογράφος, εκδότης εφημερίδας

Εκλέχθηκε στις εκλογές του 1926 με την «Εβραϊκή Πολιτική Ένωσιν», στις εκλογές του 1928 με τον «Συνδυασμό Ανεξαρτήτων» στον «Εκλογικό Σύλλογο Ισραηλιτών Θεσσαλονίκης» και πολιτεύθηκε στις εκλογές του 1932 ως Ανεξάρτητος στον «Εκλογικό Σύλλογο Ισραηλιτών Θεσσαλονίκης».

Εξοντώθηκε στο Auschwitz – Birkenau.

6) Σιακκή Ισαάκ (1880 – 1943) Έμπορος

Εκλέχθηκε στις εκλογές του 1920 με το Λαϊκό Κόμμα, το 1926 με την «Εβραϊκήν Πολιτικήν Ένωσιν», ήταν υποψήφιος του Λαϊκού Κόμματος στον «Εκλογικό Σύλλογο Ισραηλιτών Θεσσαλονίκης» στις εκλογές του 1928, εκλέχθηκε γερουσιαστής του «Λαϊκού Κόμματος» στον «Εκλογικό Σύλλογο Ισραηλιτών Θεσσαλονίκης» στις γερουσιαστικές εκλογές του 1932,πολιτεύθηκε ως μεμονωμένος υποψήφιος στις βουλευτικές εκλογές του 1935 και στις εκλογές του 1936 πολιτεύθηκε με τη «Γενικήν Λαϊκήν Ριζοσπαστικήν Ένωσιν».

Εξοντώθηκε στο Auschwitz – Birkenau.

7) Σουλάμ Δαυίδ (1880; – 14/2/1942) Επαγγελματίας

Εκλέχθηκε στις εκλογές του 1926 με τον συνδυασμό του «Ενιαίου Μετώπου εργατών, αγροτών, προσφύγων».

Εκτελέστηκε, σε άγνωστο μέρος, στις 14 Φεβρουαρίου 1942, μαζί με άλλα 9 άτομα, ως αντίποινα για υλικές ζημιές σε αυτοκίνητα του γερμανικού στρατού. Με την ίδια αιτιολογία είχαν εκτελεστεί στις 7 Φεβρουαρίου άλλα 10 άτομα.

8) Τσενίο Αλβέρτος (1898 -1/5/1943) Έμπορος

Εκλέχθηκε στις εκλογές του 1936 με τη «Γενικήν Λαϊκήν Ριζοσπαστικήν Ένωσιν».

Ήταν ο τελευταίος Εβραίος βουλευτής της εκλογικής περιφέρειας Θεσσαλονίκης.

Εξοντώθηκε στο Auschwitz – Birkenau.

Στην εκδήλωση παραβρέθηκαν ο υφυπουργός Εξωτερικών Γιάννης Αμανατίδης, ο αντιπρόεδρος της Βουλής Τάσος Κουράκης, οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ Τριαντάφυλλος Μηταφίδης, Αλέξανδρος Τριανταφυλλίδης, ο ευρωβουλευτής Κώστας Χρυσόγονος και ο βουλευτής των ΑΝΕΛ Κώστας Ζουράρις.