«Miss Julie» στην Πειραιώς 260

Παρουσίαση θεατρικών παραστάσεων στο newsbeast.gr

15·06·2015 17:46

Το Baxter Theatre Center στο Πανεπιστήμιο του Κέιπ Τάουν από την ίδρυσή του το 1977, φιλοξενεί στην σκηνή του όλα τα είδη των τεχνών, δημιουργώντας μια μοναδική νοτιοαφρικανική θεατρική παράδοση. Η Yael Farber διασκευάζει και σκηνοθετεί τη «Δεσποινίδα Τζούλια» του Α. Στρίντμπεργκ, μεταφέροντάς την από τη Σουηδία στη Νότιο Αφρική, στα τραγικά χρόνια του Απαρτχάιντ. Οι ήρωες της είναι «θύματα των διηγήσεων μέσα στις οποίες ανατράφηκαν».

Γράφει η Χαρά Κιούση

Στην παραδοσιακή γιορτή του θερινού ηλιοστασίου – το μόνο βράδυ που οι υπηρέτες θα συνυπάρξουν και θα πιουν με τους αφέντες – στη «φάρμα των δακρύων» η μεγαλοαστή μοναχοκόρη του κόμη συμμετέχει στο γλέντι.

Καθώς ο πατέρας της λείπει σε ταξίδι η Τζούλια προκαλεί ερωτικά το μαύρο υπηρέτη Τζον και σμίγει μαζί του. Γνωρίζοντας τις συνέπειες καταστρώνουν ένα σχέδιο διαφυγής, το οποίο όμως μένει απραγματοποίητο και η Τζούλια βάζει τέλος στη ζωή της.

Στο έργο της Yael Farber η Κριστίν, αρραβωνιαστικιά του Τζον, αντικαθίσταται με το πρόσωπο της νέγρας μάνας. Εδώ αποκτά ιδιαίτερη βαρύτητα καθώς είναι η γυναίκα – μάνα που ανάθρεψε το φυσικό της παιδί, αλλά και την ορφανή από παιδούλα Τζούλια. Ταυτόχρονα εκπροσωπεί τη γενιά που έφερε την αλλαγή στην Νότια Αφρική, ριζωμένη σε παραδοσιακές αρχές και αξίες, οι οποίες καθιστούν υπόλογο τον Τζον προς την μητέρα του.

Η έξοχη παράσταση της Baxter Theatre Center, με το Νοτιοαφρικανικό, διαβατήριο της λευκής Τζούλια, μιλά για «τις επανορθώσεις και τις διεκδικήσεις όσων χάθηκαν στα χρόνια του Απαρτχάιντ και πόσο δύσκολο είναι να αγαπάς μια πατρίδα με τραύματα».

Η Τζούλια και ο Τζον μεγάλωσαν στο ίδιο σπίτι. Εκείνη είναι κακομαθημένη κόρη του πλούσιου γαιοκτήμονα, εκείνος ο κάφρος δούλος που γυαλίζει τις μπότες του αφέντη και κάνει όνειρα για την ελευθερία, δεμένος όμως με αίσθημα ευθύνης με την φυλή και τους προγόνους

Ανάμεσα σ’ αυτόν και τη μητέρα του Κατρίν κυκλοφορεί το φάντασμα της γιαγιάς του στοιχειώνοντας κάθε απόπειρα διαφυγής. Το σπίτι είναι χτισμένο πάνω σ’ ένα παλιό νεκροταφείο και κάθε δέντρο τρέφεται από ρίζες ζωντανές και από τα κόκαλα των νεκρών. Είναι ένας τόπος λοιπόν που δεν «χωράν ευαισθησίες και η αγάπη δεν έχει θέση». Επιβάλλεται μονάχα υπομονή και στωικότητα γνωρίσματα που διαθέτει απλόχερα η μάνα Κριστίν – την υποδύεται Δωρικά η Ζολέκα Χελέζι που από καιρό δεν έχει «δακτυλικά αποτυπώματα»και το μόνο που έχει σε αντάλλαγμα της γης που απώλεσε, είναι η Βίβλος.

Με το που μπαίνει ο θεατής στην αίθουσα τον τυλίγει η απειλή και ο επερχόμενος θάνατος. Το λιτό και χαρακτηριστικό σκηνικό μιας κουζίνας με τις αραδιασμένες γαλότσες και τις καλογυαλισμένες μπότες, η πρωτότυπη μουσική με τον ιδιαίτερο τόνο και χρώμα που ακούγεται διαρκώς από βαθιά και το νέγρικο τραγούδι, προϊδεάζουν για το «αδυσώπητο παιχνίδι θύτη και θύματος, εξουσίας και σαγήνης» που τόσο τελετουργικά σ’ ένα παράφορο ερωτικό σμίξιμο έδωσαν επί σκηνής η λευκή Τζούλια και ο μαύρος Ζαν, με τις εξαιρετικές τους ερμηνείες.

Η Hilda Crouje και ο Bougile Mautsai με έξοχες κινήσεις – χορογραφίες εκφράζουν με θέρμη τον παγανιστικό οίστρο. Η ερμηνεία τους, ενισχυμένη από την υπερατομική παρουσία εν είδει χορού των δυο μαύρων γυναικών, είναι πόνημα πολιτικής και συναισθηματικής σκέψης. Μετέδωσε τραγική πνοή μέσα από ένα «τελετουργικό αλληλοσπαραγμό». Η αβυσσαλέα απόσταση ανάμεσα σε δυο κοινωνικές τάξεις, δυο φύλλα, δυο ψυχισμούς και ο ρατσισμός προξενούν ένα χορό θανάτου.

Σ’ ένα κόσμο ρατσιστικό όπου ο αφέντης δεν επιτρέπει «ούτε η σκύλα του να ζευγαρώσει με σκύλο νέγρου», η σκηνοθέτης πιστεύει και εκφράζει σκηνοθετικά πως «τα κοινωνικά τραύματα θα ξεπεραστούν, μόνο αν τα αντιμετωπίσουμε ευθέως».

Η παράσταση ήταν εξαιρετική, η πιο ρωμαλέα «Δεσποινίς Τζούλια» που έχουμε δει.