Ο χάρτης των ευρωπαίων μεταναστών εντός της Ε.Ε.

Σημαντικές διαφορές, σε σχέση με το πώς αντιλαμβάνονται την ιδιότητα του Ευρωπαίου πολίτη, την ενσωμάτωση τους στις χώρες υποδοχής και κατοικίας και τη συμμετοχή τους στα κοινά, παρουσιάζουν Ευρωπαίοι μετανάστες, που διαμένουν σε χώρες – μέλη της Ε.Ε. , ανάλογα με τη χώρα καταγωγής τους, την ηλικία, τις επιδιώξεις τους και τους λόγους της μετανάστευσης τους.

Αυτό ήταν το γενικό συμπέρασμα μελέτης, που εκπονήθηκε με την συγχρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Πρόγραμμα Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, Γενική Διεύθυνση Εσωτερικών Υποθέσεων, ερευνητικό πρόγραμμα MOVEACΤ). Η έρευνα παρουσιάστηκε σε εκδήλωση του ΕΛΙΑΜΕΠ, σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας και την ΜΚΟ «Συμβίωση» με θέμα: «Είμαστε όλοι Ευρωπαίοι Πολίτες πια!» – Μετανάστευση εντός της ΕΕ και Ευρωπαϊκή Κρίση.

Τα ευρήματα αφορούσαν Βρετανούς, Γερμανούς, Πολωνούς και Ρουμάνους πολίτες, που ζουν στην Γαλλία, Ελλάδα, Ιταλία και Ισπανία. «Επιλέχθηκαν οι συγκεκριμένες κατηγορίες εθνικοτήτων, δύο από τις παλιές και δύο από τις καινούργιες χώρες – μέλη της Ε.Ε., ως μετανάστες, και τέσσερα κράτη της Ε.Ε. ως χώρες υποδοχής, καθώς η μετανάστευση προς τις νότιες και δυτικές χώρες της Ευρώπης σχετίζεται και με άλλους λόγους εκτός των οικονομικών, όπως ποιότητας ζωής, προσωπικούς, κ.α.» τόνισε η υπεύθυνη ερευνήτρια του προγράμματος εκ μέρους του ΕΛΙΑΜΕΠ, ‘Αννα Τριανταφυλλίδου.

Στο πλαίσιο του προγράμματος MOVEACT εξετάστηκαν οι εμπειρίες και οι απόψεις Ευρωπαίων πολιτών που μετακινήθηκαν εντός της ΕΕ , τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν αλλά και τις ευκαιρίες που τους προσφέρονται, με άξονες, αν είναι ενταγμένοι στις κοινότητες όπου έχουν εγκατασταθεί, αν συμμετέχουν στην κοινωνική και πολιτική ζωή, αν ενστερνίζονται την ιδέα της ενωμένης Ευρώπης, αν αισθάνονται «Ευρωπαίοι πολίτες», ή απλά «μετανάστες» που κάνουν χρήση του δικαιώματος της ελεύθερης μετακίνησης και εγκατάστασης στην Ε.Ε.

Περισσότεροι από τους μισούς ερωτώμενους δεν ταυτίζουν την Ευρώπη με την Ε.Ε., τέσσερις στους δέκα έχουν ελλιπή γνώση των δικαιωμάτων τους, ως πολίτες της Ε.Ε, ενώ καλύτερα ενημερωμένοι είναι οι πανεπιστημιακής μόρφωσης, όπως και εκείνοι που μετανάστευσαν πριν από το 1989 (που δεν υπήρχε η ιδιότητα του Ευρωπαίου πολίτη) με τους Γερμανούς να είναι πιο ενήμεροι από τις άλλες εθνικότητες.

Οι ενδοευρωπαίοι μετανάστες ενδιαφέρονται περισσότερο για την πολιτική ζωή στη χώρα της κατοικίας τους και λιγότερο στη χώρα καταγωγής τους, με τους Γερμανούς να ενδιαφέρονται περισσότερο για την πολιτική γενικώς και τους Ρουμάνους λιγότερο. Η έλλειψη εμπιστοσύνης στους πολιτικούς θεσμούς είναι μεγαλύτερη στις νεώτερες γενιές. Οι Βρετανοί και οι Γερμανοί ενημερώνονται περισσότερο από τα ΜΜΕ της χώρας καταγωγής τους, ενώ οι Πολωνοί και οι Ρουμάνοι πολύ λιγότερο.

Επίσης, οι μισοί από τους ερωτηθέντες μετανάστες των συγκεκριμένων εθνικοτήτων δε συμμετείχαν σε καμιά εκλογική διαδικασία τα τελευταία χρόνια, ενώ γενικά η συμμετοχή όσων άσκησαν τα εκλογικά δικαιώματα τους ήταν υψηλότερη σε τοπικές εκλογές. Ακόμα, η συμμετοχή στις ευρωεκλογές του 2009 ήταν υψηλότερη για τους Γερμανούς μετανάστες (45%), χαμηλότερη για τους Βρετανούς (24%) και ακόμη μικρότερη για τους Ρουμάνους (19%) και 21% για τους Πολωνούς. Μόνο οι Γερμανοί μετανάστες ψήφισαν σε μεγαλύτερο ποσοστό στις Ευρωεκλογές από ότι οι συμπατριώτες τους στη Γερμανία (43%), ενώ οι υπόλοιποι μετανάστες συμμετείχαν σε μικρότερο ποσοστό από ότι οι συμπατριώτες τους στις χώρες καταγωγής τους (Βρετανία 36%, Ρουμανία 28%, Πολωνία 24%).

Η έρευνα πραγματοποιήθηκε μεταξύ Νοεμβρίου 2011 και Μαρτίου 2012, περιλαμβάνοντας 2000 τηλεφωνικές συνεντεύξεις (125 ανά εθνικότητα ανά χώρα), μέσω διαδικτύου με καταγραφή οργανώσεων (194 στις 4 χώρες) και 48 ποιοτικές συνεντεύξεις με πολιτικά ενεργούς μετανάστες.

«Οι συνταξιούχοι μετακινούνται συνηθέστερα από Βορρά προς Νότο, ενώ αντιθέτως νεώτερα άτομα με υψηλή εξειδίκευση από το Νότο προς το Βορρά. Η κινητικότητα και ο βαθμός ένταξης των μεταναστών δεν είναι ο ίδιος, για όλους. Ενώ, οι χειρώνακτες οικονομικοί μετανάστες δυσκολεύονται περισσότερο, οι έχοντες υψηλή εξειδίκευση, ειδικές δεξιότητες, κατά κύριο λόγο γλωσσομαθείς, εντάσσονται στη χώρα υποδοχής σε καλύτερο κοινωνικό περιβάλλον και επομένως πολύ ευκολότερα», υπογράμμισε ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, Λόης Λαμπριανίδης.