Η Ουκρανία, αντιμέτωπη με τη μεγάλη διαφθορά που την κατατρώει, δέχεται πρωτοφανείς πιέσεις από τους δυτικούς συμμάχους της προκειμένου να εντείνει τις προσπάθειες για την καταπολέμηση της μάστιγας αυτής ώστε να συνεχίσει να έχει την υποστήριξή τους, η οποία είναι απαραίτητη για να αποφευχθεί ένα νέο πολιτικό και οικονομικό χάος στη χώρα.
Ενώ οι φιλοδυτικές αρχές στο Κίεβο δηλώνουν πως κάνουν ό,τι είναι δυνατόν για να τηρήσουν τις δεσμεύσεις τους, την Τετάρτη έλαβαν μια ασυνήθιστα αυστηρή προειδοποίηση από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), τον κύριο χρηματοδότη τους. Η γενική διευθύντρια Κριστίν Λαγκάρντ προειδοποίησε ότι θα σταματήσει τη βοήθεια του ΔΝΤ καθώς δεν καταβάλλονται «νέες, σημαντικές προσπάθειες» από το Κίεβο για μεταρρυθμίσεις και την καταπολέμηση της διαφθοράς.
Αμέσως, το ουκρανικό νόμισμα έκανε «βουτιά» και οι επενδυτές απομακρύνθηκαν από το ουκρανικό δημόσιο χρέος.
Στον απόηχο της εξέλιξης αυτής, ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν εξέφρασε ανησυχία. Σε τηλεφωνική συνομιλία την Πέμπτη με τον πρόεδρο της Ουκρανίας Πέτρο Ποροσένκο, ο Μπάιντεν κάλεσε τον κυβερνητικό συνασπισμό να αποκαταστήσει γρήγορα την ενότητά του για να προωθήσει τις μεταρρυθμίσεις που απαιτούνται από το ΔΝΤ, του οποίου η στήριξη είναι ζωτικής σημασίας για την Ουκρανία. Η χώρα μαστίζεται από μια εξαιρετικά σοβαρή οικονομική κρίση και μια αιματηρή ένοπλη σύγκρουση με τους φιλορώσους αυτονομιστές στις ανατολικές της επαρχίες.
Την Παρασκευή, η Ευρωπαϊκή Ένωση κάλεσε «τις ουκρανικές αρχές και όλα τα πολιτικά κόμματα να ενωθούν για να διασφαλιστεί ότι οι μεταρρυθμίσεις θα συνεχιστούν».
Εάν οι σύμμαχοι του Κιέβου χάνουν την υπομονή τους, αυτό οφείλεται στις ουκρανικές αρχές που καθυστερούν να εφαρμόσουν τις δεσμεύσεις τους, σχεδόν δύο χρόνια αφότου αντικατέστησαν μια φιλορωσική κυβέρνηση μετά τη φιλοευρωπαϊκή εξέγερση στην πλατεία Μαϊντάν.
Η κυβέρνηση του Κιέβου απέσπασε μια σχετική ηρεμία στις ανατολικές περιοχές, επαναδιαπραγματεύτηκε το εξωτερικό χρέος της χώρας και σταθεροποίησε την οικονομία της, η οποία παρουσιάζει καρπούς ανάκαμψης ύστερα από δύο χρόνια μαρασμού.
Η κυβέρνηση άρχισε όπως όπως μερικές μεταρρυθμίσεις, ωστόσο σε πολύ περιορισμένη κλίμακα, ώστε να θεωρούνται ανεπαρκείς τόσο στο εσωτερικό της χώρας όσο και στο εξωτερικό. Πάνω απ’ όλα, η διαφθορά παραμένει.
Η κατάσταση εξερράγη στις αρχές Φεβρουαρίου όταν παραιτήθηκε ο υπουργός Οικονομίας Αϊβάρας Αμπρομαβίσιους, ένα σεβαστό πρόσωπο στους επιχειρηματικούς κύκλους και τις δυτικές κυβερνήσεις. Ο παραιτηθείς υπουργός κατηγόρησε στενό συνεργάτη του προέδρου Ποροσένκο ότι εμποδίζει τις μεταρρυθμίσεις και προσπαθεί να επιβάλει πρόσωπα “αμφιβόλου επιρροής” στην ομάδα του.
Τα βλέμματα στράφηκαν αμέσως στον Πέτρο Ποροσένκο και τον Αρσένι Γιατσενιούκ, καθώς επικριτές τους λένε ότι πρόεδρος και πρωθυπουργός υπερασπίζονται τα ιδιωτικά συμφέροντα «προσώπων που τους επηρεάζουν χωρίς να έχουν κανένα θεσμικό ρόλο», ενώ επισημαίνουν ότι οι μεταξύ τους διαφορές το μόνο που έκαναν είναι να επιδεινώσουν τα υπάρχοντα προβλήματα.
Οι διαβεβαιώσεις της ουκρανικής κυβέρνησης για ενότητα στους κόλπους της και για συνέχιση των μεταρρυθμίσεων δεν φαίνεται πλέον να πείθουν πολλούς.
«Κανείς δεν θα ακούει πλέον τα παραμύθια τους», γράφει στο Facebook ο νεαρός Σεργκούι Λετσένκο, φιλοδυτικός βουλευτής.
«Δεν γίνονται μεταρρυθμίσεις, δεν υπάρχει βοήθεια» ήταν ο τίτλος του κυρίου άρθρου στην αγγλόφωνη ουκρανική εφημερίδα Kyiv Post την περασμένη εβδομάδα, που καλούσε τη Δύση να μη δώσει τίποτα στο Κίεβο «μέχρι οι Ουκρανοί ηγέτες να ενεργήσουν προς το εθνικό συμφέρον».
Η διακοπή της δυτικής βοήθειας θα στοιχίσει ακριβά στη χώρα, προειδοποιούν οι αναλυτές.
Το πάγωμα των δανείων του ΔΝΤ θα μπλοκάρει κατά συνέπεια όλο το διεθνές πρόγραμμα για την Ουκρανία, συνολικού ύψους 10 δισεκ. δολαρίων μόνο για φέτος, αναφέρει η VoxUkraine, ένωση οικονομικών εμπειρογνωμόνων, η οποία χαρακτήρισε «ντροπή» για την κυβέρνηση την προειδοποίηση της Λαγκάρντ.
Καταστροφικές συνέπειες
Οι συνέπειες θα είναι πολλές: νέα υποτίμηση του νομίσματος, το οποίο έχει ήδη χάσει τα δύο τρίτα της αξίας του έναντι του δολαρίου σε δύο χρόνια λόγω του διογκούμενου πληθωρισμού (43,3% το 2015), πτώση της οικονομικής δραστηριότητας, φυγή ξένων επενδύσεων …
Πιθανές εναλλακτικές λύσεις αν δεν υπάρξει στήριξη του ΔΝΤ δεν εξετάζονται καν γιατί είναι όλες καταστροφικές, δήλωσε ο Ανατόλι Oκτισιούκ, του Διεθνούς Κέντρου Πολιτικών Μελετών στο Κίεβο.
Η αδράνεια της εξουσίας επίσης μπορεί να οδηγήσει σε πρόωρες εκλογές, βουλευτικές ακόμη και προεδρικές, ενισχύοντας περαιτέρω το αδιέξοδο στη χώρα, προειδοποιούν σε κοινή δήλωσή τους 20 διακεκριμένοι πολιτικοί εμπειρογνώμονες.
Οι Δυτικοί θα έβλεπαν με καλό μάτι μια κυβέρνηση τεχνοκρατών, αλλά οι ουκρανοί ηγέτες εμφανίζονται διχασμένοι σχετικά με αυτό. Ο Ποροσένκο τόνισε την ανάγκη τόνωσης της κυβέρνησης Γιατσενιούκ, η οποία με τη σειρά της απειλεί να παραιτηθεί σε περίπτωση ανασχηματισμού.
Ωστόσο η κυβέρνηση κινδυνεύει να αντιμετωπίσει νέα προβλήματα τις επόμενες ημέρες, καθώς την Τρίτη θα παρουσιάσει στο κοινοβούλιο την ετήσια έκθεσή της.
Οι κυρώσεις σε βάρος της Μόσχας πρέπει να συνεχιστούν
Χθες στη Διάσκεψη του Μονάχου για την Ασφάλεια ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Τζον Κέρι μίλησε για την ουκρανική κρίση και τις κυρώσεις που έχουν επιβληθεί στη Ρωσία για το ρόλο της σε αυτή.
«Οι Ουκρανοί έχουν πολλή δουλειά να κάνουν», τόνισε ο επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας καλώντας τους αρμόδιους πολιτικούς να «επιδείξουν την ενότητα, την ακεραιότητα και το θάρρος που οι Ουκρανοί πολίτες περιμένουν από αυτούς».
Όσον αφορά τις κυρώσεις, ο Κέρι δήλωσε ότι «πρέπει να συνεχιστούν όσο χρόνο είναι απαραίτητο. Είμαι πεπεισμένος για το γεγονός ότι η Ευρώπη και οι ΗΠΑ θα συνεχίζουν να είναι ενωμένες, ταυτόχρονα για τη διατήρηση των κυρώσεων για όσο χρόνο κρίνεται απαραίτητο και για τη χορήγηση της απαραίτητης βοήθειας στην Ουκρανία. Η επιλογή για τη Ρωσία είναι απλή: πλήρη εφαρμογή της συμφωνίας του Μινσκ (για τη διευθέτηση της ουκρανικής κρίσης) ή συνέχιση των κυρώσεων» που την πλήττουν οικονομικά.
«Ο δρόμος για την άρση των κυρώσεων είναι ανοικτός», είπε ο Κέρι καλώντας τη Μόσχα να αποσύρει «τα όπλα και τα στρατεύματά της από το Ντονμπάς», να υποστηρίξει τη διεξαγωγή «ελεύθερων εκλογών» σε αυτό το έδαφος σύμφωνα με την ουκρανική νομοθεσία και να επιτρέψει στο Κίεβο να ελέγχει επίσης τα κοινά τους σύνορα.
Η Ουκρανία καθυστερεί επίσης να εφαρμόσει μια μεταρρύθμιση για τη χορήγηση μεγαλύτερης αυτονομίας στις ανατολικές περιοχές στο πλαίσιο της συμφωνίας του Μινσκ.