Η Ιστορία είναι γεμάτη από περίεργα και ανατρεπτικά σχέδια για κολοσσιαία οικοδομήματα που δυστυχώς δεν χτίστηκαν ποτέ.
Αν και είναι αλήθεια πως πολλά από τα απραγματοποίητα αυτά αρχιτεκτονικά σχέδια δεν θα έκαναν τον κόσμο καλύτερο, απλά πιο φαντασμαγορικό.
Γιατί πλάι στους καινοτόμους σχεδιασμούς με την αναντίρρητη πρακτική εφαρμογή φιγουράρουν δεκάδες πλάνα που θα κατέστρεφαν φυσικά μνημεία, θα ισοπέδωναν ιστορικές συνοικίες και θα έκαναν την απτή πραγματικότητα πολύ πιο ζοφερή…
Ιδιόρρυθμοι σχεδιασμοί δηλαδή σαν…
Η κατεδάφιση όλης της Γλασκόβης!
Ως η μεγαλύτερη πόλη της Σκοτίας, η πολύβουη Γλασκόβη παραμένει ένα από τα ιδανικότερα μέρη του πλανήτη για να έρθει κάποιος σε επαφή με τη βικτοριανή αρχιτεκτονική. Αν βέβαια ήταν στο χέρι των πολεοδόμων εκεί στα μέσα του 20ού αιώνα, κανένα από τα διαμαντάκια αυτά δεν θα έστεκαν σήμερα στη θέση τους, καθώς είτε το πιστεύετε είτε όχι, το 1945 οι δημοτικές αρχές δημοσίευσαν μια μελέτη για την ισοπέδωση όλης της ιστορικής πόλης!
Αν πετύχαινε τον σκοπό της η σχετική έκθεση, τότε η γραφική Γλασκόβη θα ήταν σήμερα τρομακτικά διαφορετική, μια σωστή τσιμεντούπολη: οι Αρχές ήθελαν να κατεδαφίσουν όλο το ιστορικό κέντρο, παρασύροντας τα αναρίθμητα βικτοριανά κτίρια, τα δημόσια οικοδομήματα, ακόμα και το πανέμορφο οίκημα της Σχολής Καλών Τεχνών, κι αυτό για να ανεγείρουν στη θέση τους ένα τεράστιο μπλοκ από τσιμεντένια κουτιά σοβιετικού τύπου (σε ρυθμό σοσιαλιστικού ρεαλισμού!), περικυκλωμένα από έναν τεράστιο αυτοκινητόδρομο.
Και βέβαια δεν μιλάμε για ακραίο σχέδιο που μπήκε στα συρτάρια, αλλά για έργο πνοής που το 1947 πήρε το επίσημο πράσινο φως! Και γιατί δεν κατεδαφίστηκε τελικά η Γλασκόβη; Γιατί η Βρετανία ήταν στα πρόθυρα της χρεοκοπίας μετά τον πανάκριβο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και το ανατρεπτικό σχέδιο θεωρήθηκε μη υλοποιήσιμο λόγω του τεράστιου κόστους του. Δύο χρόνια αργότερα το σχέδιο απορρίφθηκε, αν και πρόλαβαν να γκρεμίσουν αρκετά κτίρια του κέντρου και να τα αντικαταστήσουν με τσιμεντένια τερατουργήματα…
Τα αρχιτεκτονικά εγκλήματα του Λονδίνου
Η πολύπαθη βρετανική πρωτεύουσα γλίτωσε από πολλά στους αιώνες της ζωής της, με κάποια από αυτά να μοιάζουν με ταινία καταστροφής! Όπως η μακάβρια πυραμιδική νεκρόπολη των 94 ορόφων που θα έφερνε τον θάνατο σε πρώτο πλάνο στο κέντρο της πόλης, με τις ατέλειωτες κατακόμβες της να μπορούν να φιλοξενήσουν 5 εκατομμύρια σορούς! Και στο Λονδίνο του 19ου αιώνα, το ακραίο αυτό σχέδιο λίγο έλειψε να γίνει πραγματικότητα.
Η Πυραμίδα του Θανάτου, που προτάθηκε από τον Τόμας Γουίλσον, θα κάλυπτε 7 τετραγωνικά χιλιόμετρα και θα κατασπάραζε ένα πολύ καλό κομμάτι της πόλης. Το «τεράστιο πάρκινγκ για τους νεκρούς», όπως το ήθελε ανατριχιαστικά ο δημιουργός του, απορρίφθηκε τελικά όχι για τη μαύρη αισθητική και τη μακάβρια λειτουργία του, αλλά υπό τους φόβους ότι η τεράστια κατασκευή θα ισοπέδωνε ολόκληρους λόφους κάτω από το βάρος της!
Σειρά είχε μετά το σχέδιο που θα μετέτρεπε το Λονδίνο σε έναν τεράστιο αυτοκινητόδρομο. Οι Περιφερειακοί του Λονδίνου, όπως ονομάστηκαν, ήταν ένα σχέδιο της δημοτικής αρχής στη δεκαετία του 1960 που περιλάμβανε ένα εκτεταμένο και πυκνό δίκτυο 4 αυτοκινητόδρομων που θα συνδέονταν στο κέντρο της πόλης. Οι δρόμοι θα έπνιγαν βέβαια το κέντρο και τεράστιες περιοχές θα έπρεπε να κατεδαφιστούν, παρόλα αυτά βέβαια το 1973 το σχέδιο πήρε το πράσινο φως. Είπαμε όμως, η βρετανική οικονομία παρέδερνε και το πλάνο εγκαταλείφθηκε λόγω του κόστους του.
Τρίτο και τελευταίο ήταν το σχέδιο που έψαχνε να γκρεμίσει όλο το κέντρο του Λονδίνου, λες και η δημοτική αρχή μισούσε την πόλη! Ο σχεδιασμός θα ισοπέδωνε τα 3/4 του Piccadilly Circus και όλο το Soho, κι αυτό για να μετριαστεί το κυκλοφοριακό πρόβλημα. Εκατοντάδες ιστορικά σοκάκια και σπουδαία δείγματα αρχιτεκτονικής ήταν έτοιμα να πέσουν το 1954 στο βωμό του εκσυγχρονισμού, κι αυτό για να στηθούν στη θέση τους κολοσσιαίοι πύργοι αλλά και υπόγειο δίκτυο δρόμων. Με την Αγγλία στο κατώφλι της πτώχευσης, όλα έμειναν ευτυχώς στα χαρτιά…
Το Κολοσσαίο της Σκοτίας
Ήταν το 1896 όταν ο βαθύπλουτος σκοτσέζος επιχειρηματίας Τζον Στιούαρτ ΜακΚέιγκ αποφάσισε να κάνει κάτι για την πόλη του, το Ομπάν, μια μικρή κοινότητα στη δυτική ακτή της χώρας. Δεν μιλάμε βέβαια για έργα πνοής και υποδομές, αλλά για πραγματικό αντίγραφο του Κολοσσαίου της Ρώμης!
Ο Πύργος ΜακΚέιγκ, όπως είναι γνωστός, φιλοξενούσε ό,τι πιο τρελό και ανεφάρμοστο. Ο ίδιος ο ΜακΚέιγκ σχεδίασε το κτίριο και διάλεξε προσεκτικά την τοποθεσία πάνω σε έναν λόφο, ώστε να επιβλέπει το οικοδόμημα τον μικρό κόλπο. Ο σκοπός ήταν το τερατούργημα να φαίνεται από παντού, και το αποκαλούμε «τερατούργημα» καθώς δεν επρόκειτο για ένα κτίριο κοινής ωφέλειας, αλλά για προσωπικό καταφύγιο του ΜακΚέιγκ!
Μεγάλος εγωμανής, ο ΜακΚέιγκ σκόπευε να πλαισιώσει το Κολοσσαίο του με αμέτρητα δικά του αγάλματα και των μελών της οικογένειάς του, κρατώντας το οίκημα προσβάσιμο μόνο για τη φαμίλια ΜακΚέιγκ! Αυτό θα ήταν ένα από τα μεγαλύτερα και πιο λαμπρά έργα ματαιοδοξίας που θα έβλεπε ο κόσμος. Όταν πέθανε ο ΜακΚέιγκ το 1902, άφησε σε σημερινές αξίες κάπου 6 εκατ. λίρες για την ολοκλήρωση του πύργου του, αν και η αδερφή του παρακάλεσε τον δικαστή να μη σεβαστεί τη διαθήκη του για το καλό του Ομπάν! Και βέβαια άλλο που δεν ήθελε ο δικαστής, αφήνοντας το ανοσιούργημα να στέκει στους αιώνες ημιτελές…
Η κατεδάφιση όλης της Δυτικής Ακτής του Μανχάταν
Ήταν το 1946 όταν δημοσιεύτηκε η πρόθεση της δημοτικής αρχής να γκρεμίσει ολόκληρη τη Δυτική Ακτή του Μανχάταν για να χτίσει στη θέση της ένα κολοσσιαίων διαστάσεων αεροδρόμιο! Ο Τερματικός «Ποταμός Χάντσον», όπως θα ήταν το όνομα του, ήταν το πνευματικό παιδί του κροίσου της κτηματομεσιτικής Γουίλιαμ Ζέκεντορφ, στον οποίο οφείλεται ένα σεβαστό μέρος του αστικού τοπίου της Νέας Υόρκης. Με άλλα λόγια, δεν ήταν απλώς ένας τρελός με ένα όνειρο, αλλά ένας τρελός με ένα όνειρο και όλα τα μέσα για να το πραγματοποιήσει!
Το αεροδρόμιο θα κάλυπτε 144 οικοδομικά τετράγωνα και θα ξεπερνούσε ακόμα και το Σέντραλ Παρκ, έχοντας τη δυνατότητα να εξυπηρετεί στη δεκαετία του 1950 τόσα αεροπλάνα την ώρα όσα μπορεί σήμερα το Αεροδρόμιο JFK! Πολλά περιοδικά και εφημερίδες έβαλαν σκοπό να πείσουν τους Νεοϋορκέζους ότι το αεροδρόμιο θα γινόταν κάποια στιγμή αναγκαιότητα, αν και μάταια.
Τελικά το σχέδιο εγκαταλείφθηκε, αν και όχι λόγω της λαϊκής κατακραυγής. Ήταν το υπέρογκο κόστος του και η κατάφωρη τρέλα του σχεδίου που το έβαλαν στο χρονοντούλαπο της Ιστορίας. Αν και αυτό δεν θα ήταν το τέλος του ονείρου του Ζέκεντορφ, ο οποίος σκόπευε τώρα να φτιάξει μια ιδιωτική πόλη στον τόπο που βρίσκεται σήμερα η έδρα του ΟΗΕ!
Ο σιδηρόδρομος που θα περνούσε μέσα από το Στόουνχεντζ
Το κολοσσιαίο μεγαλιθικό μνημείο της Βρετανίας παραμένει ένα από τα σύμβολα της ανθρώπινης προϊστορίας και χρονολογείται περί το 3000-2000 π.Χ., παραμένοντας τόσο μεγαλοπρεπές όσο οι αιγυπτιακές Πυραμίδες ή το Μάτσου Πίτσου. Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO, το μεγαλεπήβολο Στόουνχεντζ με την αναντίρρητη επιστημονική αξία δεν λογιζόταν βέβαια κάτι φοβερό στη βικτοριανή Αγγλία του 19ου αιώνα, όταν ήταν απλώς κάτι αρχαίες πέτρες που δεν θα στέκονταν εμπόδιο στην ανάπτυξη!
Η χειρότερη απόπειρα εναντίον του έλαβε χώρα το 1886, όταν ο Νοτιοδυτικός Σιδηρόδρομος του Λονδίνου θέλησε να περάσει τη νέα του γραμμή μέσα ακριβώς από το Στόουνχεντζ. Κανείς δεν ξέρει γιατί ο σχεδιασμός δεν άφηνε το μνημείο στην ησυχία του και είχε βαλθεί να περάσει από το κέντρο του, καταστρέφοντας ένα καλό τμήμα του και, σύμφωνα με τους ειδικούς, το παλιότερο μάλιστα κομμάτι του με τη σπουδαιότερη επιστημονική αξία. Παρά το γεγονός ότι το σχέδιο απορρίφθηκε τελικά, 10 χρόνια αργότερα μια νέα προτεινόμενη γραμμή ήθελε κι αυτή να καταστρέψει μέρος του νεολιθικού μνημείου…
