Πόσες ώρες έχουν περάσει αμέτρητα παιδιά σε όλο τον κόσμο, συναρμολογώντας και αποσυναρμολογώντας τα πολύχρωμα τουβλάκια και δίνοντάς τους ό,τι σχήμα γεννά η παιδική φαντασία… Όσα χρόνια κι αν περάσουν, παραμένουν ένα αγαπημένο παιχνίδι για τους μικρούς, αλλά και για τους μεγάλους, που μπορούν και απολαμβάνουν λίγο χρόνο ηρεμίας παραπάνω όσο τα παιδιά απασχολούν τα χέρια, το μυαλό και την φαντασία τους με τα κάθε σχήματος, μεγέθους και χρώματος τουβλάκια.

Τα τουβλάκια Lego αποτελούν χωρίς αμφιβολία το πιο διάσημο προϊόν που εξάγει η πατρίδα τους, η Δανία. Μόνο το 2016, πουλήθηκαν πάνω από 75 δισεκατομμύρια πολύχρωμα πλαστικά τουβλάκια και η 85 ετών εταιρεία πίσω τους αποτελεί έναν από τους πιο γνωστούς κατασκευαστές παιχνιδιών παγκοσμίως.

Η ιστορία πίσω από τη δημιουργία των παιχνιδιών αυτών, όμως, δεν είναι τόσο απλή. Καταστροφικές πυρκαγιές, οικονομική κατάρρευση, θάνατος, αλλά και ένας δαιμόνιος και πολυμήχανος ξυλουργός έφεραν τη γέννηση ενός παιχνιδιού που αγαπούν τα παιδιά δεκαετίες ολόκληρες.

Η γέννηση των Lego

lego1

Μια φορά και έναν καιρό, στο Μπίλουντ της Δανίας υπήρχε ένα ξυλουργείο, όπου εργαζόταν ένας ξυλουργός, ο Ole Kirk Kristiansen. Ένας φιλόδοξος ξυλουργός, που από νεαρή ηλικία μετέτρεψε την αγάπη του να σκαλίζει και να παίζει με το ξύλο σε μια επιχείρηση. Το 1916 άνοιξε το δικό του ξυλουργείο, στο οποίο έφτιαχνε αρχικά έπιπλα, όπως σκάλες, σκαμπό και σιδερώστρες της εποχής.

Λίγα χρόνια αργότερα, και συγκεκριμένα το 1924, πάνω που σκεφτόταν να επεκτείνει την πετυχημένη επιχείρησή του, ο γιος του έβαλε κατά λάθος φωτιά σε έναν σωρό με ρινίσματα ξύλου, που εξαπλώθηκε τυλίγοντας στις φλόγες την επιχείρηση. Ολόκληρο το κτίριο καταστράφηκε, όπως επίσης και το σπίτι της οικογένειας.

Μπορεί άλλοι να εγκατέλειπαν μετά από μια τέτοια καταστροφή, όχι όμως ο Christiansen που είδε τη φωτιά ως μια ευκαιρία για να χτίσει ένα μεγαλύτερο εργαστήριο.

Οι τραγωδίες δεν σταμάτησαν, όμως, εκεί. Το 1929, ολόκληρος ο πλανήτης βυθίστηκε στην ύφεση, ενώ η σύζυγός του πέθανε το 1932. Κατεστραμμένος προσωπικά και οικονομικά, ο Christiansen απέλυσε πολλούς από τους ανθρώπους που εργάζονταν για εκείνον και αγωνιζόταν να τα βγάλει πέρα.

lego2

Εκείνο που δεν γνώριζε βέβαια τότε ήταν ότι αυτές οι συμφορές θα οδηγούσαν σε μια επιτυχία που ούτε ο ίδιος είχε τολμήσει να σκεφτεί. Δεδομένων των δύσκολων καιρών, ο Christiansen πήρε τη δύσκολη απόφαση να πάρει το ξύλο που διέθετε και να φτιάξει φτηνά αντικείμενα που μπορεί και να έβρισκαν αγοραστές. Ανάμεσά τους ήταν και κάποια φτηνά παιχνίδια.

Η κίνησή του αυτή δεν απέδωσε, στην αρχή τουλάχιστον… Ο Christiansen βρέθηκε για άλλη μια φορά χρεοκοπημένος, αλλά αρνήθηκε να σταματήσει να φτιάχνει παιχνίδια. Και ήταν αυτή του η αγάπη για την κατασκευή παιχνιδιών που θα έδινε μια νέα ώθηση στην επιχείρησή του. Μάλιστα, για να τονίσει την απόφασή του για αυτή τη μεταστροφή, ονόμασε την επιχείρηση «Leg Godt» που σημαίνει «Παίξε καλά». Και κάπως έτσι γεννήθηκε η Lego!

Μπορεί ο Christiansen να ήταν ένας πάρα πολύ καλός επιπλοποιός, αποδείχτηκε όμως πως ήταν και ένας ευφυέστατος κατασκευαστής παιχνιδιών. Αρνήθηκε να συμβιβάσει τις ιδέες του και σύντομα τα έξυπνα μοντέλα αυτοκινήτων και ζώων του και τα αξιολάτρευτα παιχνίδια με κορδονάκι που το τραβάς κέρδισαν την προσοχή του κόσμου και την αγάπη των παιδιών. Το χιτ του ήταν μια ξύλινη πάπια το ράμφος της οποίας άνοιγε και έκλεινε, ένα παιχνίδι συλλεκτικό σήμερα.

Από το ξύλο στο πλαστικό

lego3

Το 1942, κι ενώ η Δανία βρισκόταν υπό γερμανική κατοχή, άλλη μια φωτιά απείλησε το βιός του Christiansen όταν ολόκληρο το εργοστάσιό του καταστράφηκε και πάλι ολοκληρωτικά. Το καλό βέβαια ήταν ότι την εποχή εκείνη ήταν ήδη καταξιωμένος στον τομέα του με αποτέλεσμα όχι μόνο να επανέλθει γρήγορα αλλά να εξελίξει την επιχείρησή του. Με το τέλος του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου, πολλά παραδοσιακά υλικά που χρησιμοποιούνταν για την κατασκευή αγαθών δεν ήταν διαθέσιμα. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα, πολλοί κατασκευαστές να στραφούν στο πλαστικό ως μια φτηνή εναλλακτική.

Ανάμεσα στις διαδικασίες που χρησιμοποιήθηκαν ήταν η διεργασία χύτευσης με έγχυση, για την παραγωγή παντός είδους αντικειμένων από πλαστικό. Ελλείψει όμως υλικών, η δανική κυβέρνηση απαγόρευσε την εμπορική χρήση μέχρι το 1947. Παρά την απαγόρευση, ο Christiansen αγόρασε την πρώτη μηχανή έγχυσης για πλαστικές ύλες το 1946 και άρχισε να πειραματίζεται με εκείνη για την κατασκευή των παιχνιδιών του. Τον επόμενο χρόνο τού επιτράπηκε επιτέλους να τη χρησιμοποιήσει και μέχρι το 1949 η εταιρεία κατασκεύαζε ένα πλαστικό προϊόν που αποκλήθηκε «τούβλο αυτόματου δεσίματος».

Το τουβλάκι αυτό έμοιαζε πολύ με το σύγχρονο τουβλάκι Lego και, σύμφωνα με την εταιρεία, πήρε το όνομά του στα αγγλικά και όχι στα δανικά ως ένας φόρος τιμής στις συμμαχικές δυνάμεις που τερμάτισαν τη γερμανική κατοχή στη Δανία και έδωσαν ένα τέλος στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Η έμπνευση για το παιχνίδι προήλθε από ένα σετ τούβλων της βρετανικής εταιρείας Kiddicraft. Σύμφωνα με τη Lego, η Kiddicraft είπε στην εταιρεία ότι δεν υπήρχε πρόβλημα να χρησιμοποιήσει το σχέδιο, αλλά το 1981 αγόρασε και επίσημα τα δικαιώματα των τούβλων Kiddicraft από τους απογόνους του κατασκευαστή τους.

lego4

Ο Christensen και ο γιος του, Godtfred, βελτίωσαν το αρχικό σχέδιο και άρχισαν να πωλούν τα γνωστά τουβλάκια το 1949. Παρόλο που δεν ήταν τα πιο δημοφιλή παιχνίδια της Lego, με την πάροδο των ετών άρχισαν να αποκτούν ολοένα και μεγαλύτερη δημοφιλία.

Ο Ole Kirk πέθανε το 1952, πάνω στην ώρα που ο γιος του εξέλισσε το τούβλο αυτόματου δεσίματος, δημιουργώντας ένα σύστημα παιχνιδιού, που σχεδιάστηκε στη βάση ότι όλα τα τουβλάκια πρέπει να αλληλοσυνδέονται και να συναρμολογούνται, ενισχύοντας τη φαντασία των παιδιών αλλά και τις πωλήσεις της εταιρείας. Το σύστημα αυτό αποτέλεσε τη βάση των σημερινών Lego. Αυτό σημαίνει ότι κάθε τουβλάκι Lego που δημιουργήθηκε από το 1955 και έπειτα μπορεί να συνδεθεί με οποιοδήποτε άλλο.

Πέντε μόλις χρόνια αφότου εγκαινίασε το νέο αυτό σύστημα, η Lego βρέθηκε αντιμέτωπη με μία τρίτη καταστροφική πυρκαγιά. Όπως και η πρώτη, η φωτιά αυτή καθόρισε την πορεία της εταιρείας. Οι φλόγες κατέστρεψαν ό,τι ξύλινο διέθετε με αποτέλεσμα να αποφασίσει να εγκαταλείψει για πάντα το υλικό αυτό και να στραφεί αποκλειστικά στο πλαστικό.

Η άλλοτε άγνωστη πόλη του Ole Kirk, το Μπίλουντ, είναι σήμερα ένας τουριστικός προορισμός και η Lego έχει μετατραπεί σε έναν βιομηχανικό γίγαντα. Τίποτα δεν θα είχε συμβεί χωρίς αυτά τα ευφάνταστα τουβλάκια και -ίσως- χωρίς τις συμφορές που παραλίγο να καταστρέψουν, τουλάχιστον τρεις φορές, το όνειρο της δημιουργικής αυτής οικογένειας.