Η χώρα-θαύμα της Ευρώπης που δε χρωστάει πουθενά

Κάπου σε μια μικρή γωνία των ανατολικών συνόρων της Ευρώπης υπάρχει μια χώρα που μπορεί να υπερηφανευτεί πως είναι το αντίθετο της Ελλάδας σε πολλά επίπεδα… Η Ελλάδα ετοιμάζεται να εφαρμόσει το τρίτο μνημόνιο και έχει ένα χρέος που έχει εκτιναχθεί στο 180%, ενώ η Εσθονία ζει τις ήσυχες δικές της ημέρες, χωρίς χρέη, αφού προτιμάει να μην δανείζεται και με ένα τεχνολογικό θαύμα να είναι σε εξέλιξη… Μία σχετικά φρέσκια χώρα που εδώ και λίγα χρόνια βρίσκεται στην οικογένεια του ευρώ, συνεχίζει να εκπλήσσει με υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, ελάχιστα χρέη και χαμηλούς μισθούς. Ο δρόμος που ακολουθεί είναι ένας και βασίζεται σε μια λογική. Δεν παίρνει δάνεια και στηρίζεται στις δικές της δυνάμεις.

Η χώρα που δεν παίρνει δάνεια

Το χρέος της κινείται στο 10% του ΑΕΠ και είναι το χαμηλότερο που μπορεί να συναντήσει κανείς εντός Ευρωζώνης και σαφώς δεν έχει καμία σχέση με το ελληνικό χρέος. Η κυβέρνηση της χώρας δεν επιθυμεί να έχει καμία σχέση με τις αγορές. Δεν εκδίδει ομόλογα, δεν λειτουργεί με τους όρους της σύγχρονης οικονομίας και σαφώς δεν δανείζεται χρήματα. Τελευταία φορά που η χώρα εξέδωσε ομόλογα ήταν πίσω στο χρόνο, το 2002, και αν αποφάσιζε σήμερα και έμπαινε στις αγορές θα μπορούσε να δανειστεί πραγματικά «φτηνό χρήμα». Ωστόσο κάτι τέτοιο αφήνει αδιάφορους τους Εσθονούς. Η κυβέρνηση προτιμάει να δανείζεται από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων παρά από τις αγορές. Μάλιστα σύμφωνα με την Κομισιόν οι χώρες που βρίσκονται στην καλύτερη θέση όσον αφορά τη βιωσιμότητα του δημόσιου χρέους τους, σε βραχυπρόθεσμη, μεσοπρόθεσμη και ακόμη και μακροπρόθεσμη βάση είναι η Δανία, η Γερμανία, η Λετονία και βέβαια η Εσθονία.   Η Εσθονία που μαζί με τις Λετονία και Λιθουανία, αποκαλούνταν «Οι τίγρεις της Βαλτικής» εξαιτίας της γρήγορης ανάπτυξής τους, μπορεί να είναι η φτωχή συγγενής της Ευρώπης με τον κατώτατο μισθό στα 290 ευρώ, ωστόσο δεν απασχόλησε ποτέ μέχρι τώρα τα Eurogroup και τα πρωτοσέλιδα. Η φορολογία βαίνει μειούμενη τα τελευταία χρόνια και κυμαίνεται στο 20%. Η μόνη χώρα που μπορεί βεβαίως να την απειλήσει είναι η Ελλάδα, καθώς είναι εκτεθειμένη με τα δάνεια που δόθηκαν στη χώρα. Σύμφωνα με την Guardian περιλαμβάνεται στις χώρες που είναι ευθέως εκτεθειμένες στον κίνδυνο της ελληνικής χρεοκοπίας, μέσω των διμερών δανείων και των χρημάτων που έχουν δώσει στον EFSF. Εμμέσως, οι χώρες της Ευρωζώνης είναι ακόμη περισσότερο εκτεθειμένες και μέσω της ΕΚΤ και του προγράμματος αγοράς ομολόγων. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Barclays Research που επικαλείται η βρετανική εφημερίδα, η Γερμανία και η Γαλλία είναι οι πλέον εκτεθειμένες με 92 δισ. και 73 δισ. ευρώ αντίστοιχα. Ωστόσο με βάση το ΑΕΠ των ευρωπαϊκών οικονομιών τη μεγαλύτερη έκθεση εμφανίζουν η Μάλτα (5% του ΑΕΠ της), η Σλοβακία (4,2%), η Ισπανία (4%), η Εσθονία (4%), η Σλοβενία (3,9%) και η Ιταλία (3,8%).

Από το φινλανδικό κινητό τηλέφωνο κρυμμένο στον κήπο του υπουργού Εξωτερικών στο θαύμα

Όπως ήδη αναφέρθηκε η Εσθονία είναι μια σχετικά φρέσκια χώρα. Απέκτησε την ανεξαρτησία της το 1991, μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης. Τότε λιγότερο από το μισό του πληθυσμού της είχε τηλεφωνική γραμμή και η μόνη ανεξάρτητη σύνδεσή της με τον έξω κόσμο ήταν ένα φινλανδικό κινητό τηλέφωνο κρυμμένο στον κήπο του υπουργού Εξωτερικών. Τα πράγματα όμως άλλαξαν γρήγορα! Δύο δεκαετίες αργότερα, είναι ένας παγκόσμιος πρωταθλητής στην τεχνολογία. Εσθονοί ανέπτυξαν τον κώδικα πίσω από το Skype και το Kazaa (ένα από τα πρώτα δίκτυα file-sharing). Μάλιστα το 2007 έγινε η πρώτη χώρα που διοργάνωσε την ψηφοφορία μέσω διαδικτύου σε γενικές εκλογές. Οι ευρυζωνικές της ταχύτητες είναι από τις πιο υψηλές στον κόσμο και κατέχει το ρεκόρ για τη δημιουργία νεοσύστατων εταιρειών (startups) ανά κεφαλή πληθυσμού. Οι 1.300.000 πολίτες της πληρώνουν για χώρους στάθμευσης με τα κινητά τους τηλέφωνα και έχουν τα αρχεία υγείας τους αποθηκευμένα στο ψηφιακό Cloud! Το 95% των Εσθονών συμπληρώνουν την ετήσια φορολογική τους δήλωση μέσω διαδικτύου και βέβαια αυτό πρόκειται για μια διαδικασία που διαρκεί περίπου πέντε λεπτά. Η φορολογική δήλωση φτάνει έτοιμη προσυμπληρωμένη και το μόνο που κάνουν είναι να ελέγχουν τα στοιχεία! Οποιοσδήποτε Εσθονός πολίτης μπορεί να δημιουργήσει και να λειτουργήσει μια επιχείρηση μέσα σε 15 λεπτά, από όπου και αν βρίσκεται. Γενικά οτιδήποτε έχει να κάνει με εκτυπωμένα χαρτιά, γραφεία και σφραγίδες είναι παρελθόν. Όλα βασίζονται στο Εθνικό Σύστημα Ταυτοτήτων (National ID Card System). Η Κάρτα αυτή είναι κάτι πολύ περισσότερο από μια ταυτότητα αφού ανοίγει όλες τις ηλεκτρονικές υπηρεσίες που έχουν οι πολίτες στη διάθεσή τους. Χρησιμοποιείται ως εθνική ταυτότητα και ταξιδιωτικό έγγραφο για την Ευρωπαϊκή Ένωση, κάρτα υγείας και κοινωνικής ασφάλισης, αποδεικτικό ταυτοπροσωπίας για τις τραπεζικές συναλλαγές, ακόμα και ως προπληρωμένο εισιτήριο στα μέσα μαζικής μεταφοράς… Η χώρα δίνοντας τεράστια βάση στην εκπαίδευση και εκπαιδεύοντας τους πολίτες στη χρήση νέων τεχνολογιών κατάφερε να γίνει πρότυπο. Ακολούθησε ένα εθνικό σχέδιο εξοπλισμού των σχολικών αιθουσών με υπολογιστές και μέχρι το 1998 όλα τα σχολεία ήταν ενωμένα με το διαδίκτυο. Το 2000 η κυβέρνηση κήρυξε την πρόσβαση στο διαδίκτυο ανθρώπινο δικαίωμα και το διαδίκτυο εξαπλώθηκε παντού. Το δωρεάν Wi-Fi έγινε πλέον κάτι συνηθισμένο. Πάνω από το 76% τους πληθυσμού μπαίνει και χρησιμοποιεί καθημερινά το διαδίκτυο ενώ το ποσοστό για τους κάτω των 35 ετών εκτινάσσεται στο απίθανο 98%. Η εσθονική κυβέρνηση έχει θέσει σε εφαρμογή το πρόγραμμα «e-residency», που μονολότι επί λέξει θα μεταφραζόταν «ηλεκτρονική κατοικία» στην πραγματικότητα πρόκειται για κάτι πολύ περισσότερο. Πρόκειται για ένα είδος «ηλεκτρονικής υπηκοότητας» για φυσικά πρόσωπα που δραστηριοποιούνται οικονομικά στη χώρα. Πολύ απλά με ένα παράβολο ύψους 50 ευρώ οι ενδιαφερόμενοι, υπήκοοι ξένων χωρών, μπορούν να αποκτήσουν μια εικονική, νομική προσωπικότητα που δίνει τη δυνατότητα στα φυσικά πρόσωπα που την αποκτούν να αποκτήσουν εσθονικό φορολογικό μητρώο, να ανοίξουν τραπεζικό λογαριασμό, να καταχωρίσουν μια επιχείρηση στα οικείο μητρώο εταιρειών και να αποκτήσουν ηλεκτρονική υπογραφή. Μάλιστα πάνω από 40 χώρες χρησιμοποιούν τεχνολογίες από την Εσθονία για να αποτρέπουν κυβερνοεπιθέσεις!

Αποτελεί οικονομικό πρότυπο η Εσθονία;

Είναι γεγονός ότι την ώρα που πολλές νοτιοευρωπαϊκές χώρες αγωνίζονται για την (οικονομική) τους επιβίωση, η Εσθονία, μια μικρή χώρα 1,3 εκ. κατοίκων, παρουσιάζει κάθε χρόνο «ονειρικά» οικονομικά στατιστικά στοιχεία. Ωστόσο εξαιτίας της ταχύτητας ανάπτυξης πολλοί έχασαν το τρένο… Περισσότερο από το 17% του πληθυσμού ζει κάτω από το όριο της φτώχειας. Το πρόβλημα αφορά κυρίως τους 300.000 Ρώσους, οι οποίοι δεν έχουν καν εσθονικό διαβατήριο. Δύσκολες είναι οι συνθήκες και για τις Εσθονές, μιας και κερδίζουν κατά μέσο όρο 28% λιγότερα χρήματα για την ίδια εργασία. Δείτε όλα τα θέματα του Weekend