«Αυτή είναι πράγματι η τελευταία προσπάθεια. Γι’ αυτό και εμείς παρά τις πολλές διαφορές που έχουμε με τον ΣΥΡΙΖΑ και με τον Αλέξη Τσίπρα αποφασίσαμε να τον στηρίξουμε στην προσπάθεια του να ζητήσει βοήθεια στις Βρυξέλλες. Τον στηρίζουμε για να φέρει πίσω μία πραγματική συμφωνία, για να κάνει έναν ειλικρινή συμβιβασμό. Όσο πιο πολύ καθυστερεί τόσο χειροτερεύουν οι συνθήκες για εμάς», σημειώνει σε συνέντευξή του στη γερμανική Handelsblatt ο Σταύρος Θεοδωράκης εξηγώντας πως «επιστροφή στη δραχμή θα σήμαινε πως μπαίνουμε στον τρίτο κόσμο».
«Πολλοί Έλληνες πίστεψαν ότι ο Τσίπρας στρίμωξε στη γωνία τους Ευρωπαίους και θα μπορούσε με ένα ‘’όχι’’ να επιτύχει ένα καλύτερο αποτέλεσμα», συνεχίζει ο επικεφαλής του Ποταμιού. «Αυτό δεν ήταν μόνο ένα ψέμα. Αυτό είναι ένα βαρύ πολιτικό ατόπημα, έναν ολόκληρο λαό να τον μετατρέπει σε εκβιαστή», προσθέτει.
Ερωτηθείς για το πώς θα είχε διαπραγματευτεί ο ίδιος και το Ποτάμι αν είχαν αυτή τη δυνατότητα, ο Σταύρος Θεοδωράκης διευκρινίζει: «θα είχα λύσει μια σειρά από προβλήματα από τον Φεβρουάριο. Τα πρώτα βήματα της μεταρρύθμισης του ασφαλιστικού μπορούσαν τότε να είχαν γίνει: κατάργηση των πρόωρων συντάξεων, περικοπή και πλαφόν των υψηλών συντάξεων. Αυτά θα τα έκανα από μόνος μου χωρίς να περιμένω να μου το πουν οι δανειστές γιατί είναι για το καλό της χώρας μου. Θα έπαιρνα μέτρα κατά της διαφθοράς στον δημόσιο τομέα και θα προχωρούσα σε περικοπές στις δαπάνες. Χωρίς να χρειαστεί να μου τα ζητήσουν αυτά οι ξένοι. Αυτό είναι το μεγάλο λάθος των Ελλήνων πολιτικών: αποφεύγουν να πάρουν δύσκολες αποφάσεις».
Διαβάστε τη συνέντευξη, την οποία δημοσίευσε το Ποτάμι στην ιστοσελίδα του:
Ο Έλληνας πολιτικός της αντιπολίτευσης μιλάει στη συνέντευξη που παραχώρησε στην Handelsblatt για το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος, την αποτυχία της πολιτικής τάξης της χώρας του και τις πιθανές συνέπειες που θα έχει ένα Grexit.
Σε έναν ήσυχο μικρό δρόμο στους Αμπελόκηπους, μία συνοικία των Αθηνών, βρίσκονται τα γραφεία του κόμματος το Ποτάμι. Το κόμμα δημιουργήθηκε στις αρχές του 2014 και κέρδισε ποσοστό περίπου 6% στις εκλογές που έγιναν στα τέλη Ιανουαρίου. Είναι ένα μικρό κόμμα με πολλά σχέδια. Ο ηγέτης του Ποταμιού, Σταύρος Θεοδωράκης, 52 χρονών, θέλει να αλλάξει ριζικά την πολιτική κουλτούρα της χώρας του. Πίσω από το γραφείο του βρίσκεται μία βιβλιοθήκη με πολλά βιβλία και αναμνηστικά. Στον ένα τοίχο κρέμεται μια μεγάλη φωτογραφία, ασπρόμαυρη, η οποία απεικονίζει αγρότισσες σε ένα λιβάδι. Στον άλλο τοίχο βρίσκονται δύο τηλεοράσεις, άλλωστε ο άνθρωπος αυτός ήταν χρόνια στην τηλεόραση. Ο Θεοδωράκης μοιάζει ανήσυχος, σε υπερένταση. Αραιά και που μόνο όταν μιλάμε χαμογελάει αμυδρά. Η κατάσταση είναι σοβαρή.
Κύριε Θεοδωράκη, μέχρι το τέλος της εβδομάδας πρέπει η Ελλάδα να παρουσιάσει στην Ε.Ε ένα νέο οικονομικό σχέδιο με μεταρρυθμίσεις. Είναι η τελευταία ευκαιρία;
Έχουμε ακούσει πολλές φορές το τελευταίο διάστημα τη φράση “τελευταία ευκαιρία”. Πιστεύω πως αυτή είναι πράγματι η τελευταία, τελευταία προσπάθεια. Γι΄ αυτό και εμείς παρά τις πολλές διαφορές που έχουμε με τον ΣΥΡΙΖΑ και με τον Αλέξη Τσίπρα αποφασίσαμε τη Δεύτερα στη συνάντηση των πολιτικών αρχηγών, υπό τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, να στηρίξουμε τον Τσίπρα στην προσπάθεια του να ζητήσει βοήθεια στις Βρυξέλλες.
Στηρίξατε το ΝΑΙ στο δημοψήφισμα , ο κ. Τσίπρας και το 61% των ψηφοφόρων είπε ΟΧΙ. Πώς εξηγείτε εσείς αυτό το αποτέλεσμα;
Χάσαμε από τη δημαγωγία και τον λαϊκισμό. Όποιος ψήφισε ΟΧΙ πίστεψε τις υποσχέσεις του Τσίπρα ότι θα φέρει μέσα σε 48 ώρες συμφωνία με τους δανειστές. Οι 48 ώρες πέρασαν. Πέρασαν χωρίς να υπάρξει συμφωνία. Στη συνάντηση των πολιτικών αρχηγών είπα στον Τσίπρα: Και εμείς θα μπορούσαμε να πούμε τέτοια ψέματα στο λαό. Αλλά δεν το κάνουμε. Πολλοί στην Ευρώπη ερμηνεύουν το ΟΧΙ στο δημοψήφισμα ως ΟΧΙ στην Ευρώπη. Δεν ισχύει αυτό. Πολλοί Έλληνες πίστεψαν ότι ο Τσίπρας στρίμωξε στη γωνία τους Ευρωπαίους και θα μπορούσε με ένα όχι ένα καλύτερο αποτέλεσμα να πετύχει. Έτσι τους το παρουσίασε ο Τσίπρας. Αυτό δεν ήταν μόνο ένα ψέμα. Αυτό είναι ένα βαρύ πολιτικό ατόπημα, έναν ολόκληρο λαό να τον μετατρέπει σε εκβιαστή.
O Σταύρος Θεοδωράκης γεννήθηκε στο χωριό Δραπανιά στη δυτική Κρήτη και μεγάλωσε σε συνοικία της Αττικής. Είναι ένας από τους πιο διάσημους δημοσιογράφους της χώρας. Εργαζόταν από τις αρχές του 1980 σε διάφορες εφημερίδες αλλά και ραδιοφωνικούς σταθμούς. Από το 2000 μέχρι το 2014 έκανε το ντοκιμαντέρ «Πρωταγωνιστές», ένα μείγμα πολιτικού talkshow.
Τον Φεβρουάριο του 2014 ο Θεοδωράκης εγκατέλειψε τη δημοσιογραφία και δημιούργησε με ομοϊδεάτες του το κεντροαριστερό κόμμα Το Ποτάμι. Ο ίδιος λέει πως το Ποτάμι δεν είναι ούτε δεξιό ούτε αριστερό. Το χαρακτηρίζει φιλο-ευρωπαικό, προοδευτικό και νεωτεριστικό.
Στις εκλογές τον Ιανουάριο του 2015 το Ποτάμι έγινε η τέταρτη δύναμη στο κοινοβούλιο με 17 βουλευτές.
Ο κ. Τσίπρας δεν κέρδισε μόνο με μεγάλη διαφορά το δημοψήφισμα αλλά είναι και ο μοναδικός Έλληνας πρωθυπουργός που πάει για διαπραγματεύσεις με τους δανειστές έχοντας τη στήριξη και των τριών κομμάτων της αντιπολίτευσης. Με αυτόν τον τρόπο δεν τον κάνετε μοναδικό πρωταγωνιστή της πολιτικής σκηνής;
Όταν το σπίτι σου καίγεται δεν έχεις επιλογή. Εδώ και πολύ καιρό ζητάμε από τον κ. Τσίπρα να αναλάβει τις πολιτικές ευθύνες του. Η στήριξή μας είναι ξεκάθαρη. Τον στηρίζουμε για να φέρει πίσω μία πραγματική συμφωνία, για να κάνει έναν ειλικρινή συμβιβασμό.
Το θέλει αυτό;
Πιστεύω πως δεν έχει πλέον άλλη επιλογή.
Ένα μεγάλο μέρος του κόμματος του θέλει μια ρήξη με την Ευρώπη, θέλει να φύγει η Ελλάδα από το ευρώ και από την Ε.Ε ,θέλει ένα διαφορετικό πολιτικό σύστημα . Τι θέλει ο Τσίπρας;
Ο Τσίπρας φλερτάρει με όλους. Φλερτάρει με αυτούς που θέλουν το ευρώ και με αυτούς που επιθυμούν τη δραχμή. Φλερτάρει με αυτούς που θέλουν την Ευρώπη, αλλά και με αυτούς που βρίσκονται στο πλευρό της Ρωσίας και που επιθυμούν να γίνει η Ελλάδα μία δεύτερη Βενεζουέλα. Του έχω πει πολλές φορές: οι μεγάλοι-σημαντικοί πολιτικοί ηγέτες πρέπει να παίρνουν μεγάλες αποφάσεις. Δεν μπορούμε να τους κρατάμε όλους ευχαριστημένους.
Εάν ο κ. Τσίπρας ήθελε να πετύχει συμφωνία δεν θα το είχε κάνει εδώ και καιρό;
Φυσικά. Και θα ήταν μια πολύ καλύτερη λύση. Όσο πιο πολύ καθυστερεί τόσο χειροτερεύουν οι συνθήκες για εμάς.
Τι θα σήμαινε ένα Grexit;
Η επιστροφή στη δραχμή θα σήμαινε πως μπαίνουμε στον τρίτο κόσμο.
Τι διαφορετικό θα κάνατε στις διαπραγματεύσεις;
Θα είχα λύσει μια σειρά από προβλήματα από τον Φεβρουάριο. Τα πρώτα βήματα της μεταρρύθμισης του ασφαλιστικού μπορούσαν τότε να είχαν γίνει: κατάργηση των πρόωρων συντάξεων, περικοπή και πλαφόν των υψηλών συντάξεων. Αυτά θα τα έκανα από μόνος μου χωρίς να περιμένω να μου το πουν οι δανειστές γιατί είναι για το καλό της χώρας μου. Θα έπαιρνα μέτρα κατά της διαφθοράς στο δημόσιο τομέα και θα προχωρούσα σε περικοπές στις δαπάνες. Χωρίς να χρειαστεί να μου τα ζητήσουν αυτά οι ξένοι. Αυτό είναι το μεγάλο λάθος των Ελλήνων πολιτικών: αποφεύγουν να πάρουν δύσκολες αποφάσεις.
Χρειάζεται η Ελλάδα ρύθμιση του χρέους της;
Όλα τα κράτη έχουν χρέη. Το ερώτημα είναι αν το χρέος αυτό το αντέχει μία χώρα, η σχέση δηλαδή του χρέους της με την ανάπτυξη της οικονομίας της. Αν το μετρήσει κανείς έτσι τότε το χρέος μας είναι τεράστιο. Πιστεύω, λοιπόν, πως χρειαζόμαστε κάποια αναδιάρθρωση π.χ. μια μεγαλύτερη περίοδο χάριτος και χαμηλότερα επιτόκια. Πρέπει να επιμηκύνουμε το χρόνο αποπληρωμής των δανείων μας για να μειώσουμε τις ετήσιες πληρωμές των δόσεων του χρέους μας.
Τι θα πρέπει να γίνει για να ανοίξουν πάλι οι ελληνικές τράπεζες;
Οι τράπεζες δεν έπρεπε να κλείσουν ποτέ και δεν θα έκλειναν αν η κυβέρνηση είχε καταλήξει σε λύση όσο η Ελλάδα βρισκόταν κάτω από την ομπρέλα του προγράμματος. Η ιστορία θα αποδώσει μεγάλες ευθύνες σε αυτούς που άφησαν το πρόγραμμα να λήξει χωρίς να έχει υπάρξει νέα συμφωνία. Ο κ. Τσίπρας λέει ότι οι δανειστές έκλεισαν εκβιαστικά τις τράπεζες. Στα μάτια μερικών Ελλήνων πάντα θα φταίνε οι ξένοι. Με αυτό τον τρόπο υπεκφεύγουν οι Έλληνες εδώ και εκατοντάδες χρόνια. Αυτό ισχυρίζονται δε οι πολιτικοί που δεν κάνουν σωστά τη δουλειά τους. Ακόμα και σε αυτή την κρίση οι κυβερνήσεις από την αρχή κατηγορούσαν για όλα τους ξένους.
Συμπεριφέρθηκαν δίκαια οι δανειστές στην Ελλάδα;
Η Ευρώπη έκανε λάθη από άγνοια και από προκατάληψη απέναντι στην Ελλάδα. Αλλά τα μεγαλύτερα λάθη των περασμένων ετών έγιναν από τους Έλληνες πολιτικούς. Παρουσίαζαν τους ξένους ως υπεύθυνους για όλες τις δυσκολίες που είχαμε και όχι ως εταίρους με τους οποίους δουλεύαμε μαζί.
Γιατί τα προγράμματα διάσωσης της Ισπανίας, της Πορτογαλίας, της Ιρλανδίας και της Κύπρου απέδωσαν; Και γιατί όχι της Ελλάδας;
Γιατί η κρίση μας βρήκε σε μία χρονική συγκυρία που είχαμε πολύ κακή πολιτική ηγεσία. Οι λαοί δεν διαφέρουν τόσο πολύ μεταξύ τους. Το πρόβλημα είναι οι πολιτικοί.
Οι οποίοι όμως εκλέγονται από τους λαούς!
Σωστά. Αλλά στην Ελλάδα υπάρχει ένα ιδιαίτερο πρόβλημα. Η διαπλοκή της πολιτικής με τα ΜΜΕ και τους πλούσιους. Αυτή η τριάδα της δύναμης εξυπηρετούσε τα δικά της συμφέροντα και όχι της χώρας. Ο λαϊκισμός των πολιτικών ήταν εφικτός μόνο σε συνδυασμό με τον λαϊκισμό των ΜΜΕ και από πίσω βρίσκονταν δυνατά οικονομικά συμφέροντα.
Γι’ αυτό απέτυχε το πρόγραμμα βοήθειας;
Εξαιτίας αυτής της τριάδας της δύναμης που δεν επέτρεψε να γίνουν μεταρρυθμίσεις, ούτε να χτυπηθεί η διαφθορά. Σε όλα τα μέτρα λιτότητας υπήρχαν μικρά παραθυράκια για να γλιτώνει η νομενκλατούρα και τα δικά τους παιδιά. Το πελατειακό σύστημα συνεχιζόταν. Το λογαριασμό πλήρωνε ο απλός λαός, με περικοπές του κοινωνικού κράτους, με ανεργία και αύξηση των φόρων. Οι σπατάλες δεν μειώθηκαν ούτε υπήρξαν εκ βάθρων αλλαγές δομών.
Περιγράφετε την έλλειψη πολιτικής κουλτούρας στη χώρας σας. Μπορείτε να μας πείτε τι πρεσβεύει το Ποτάμι, το κόμμα σας;
Το Ποτάμι είναι κίνημα πολιτών που δημιουργήθηκε έξω από το παλιό πολιτικό σύστημα. Κρατάμε αποστάσεις από τη δημαγωγία και τον λαϊκισμό και προσπαθούμε να μπολιάζουμε με νέες ιδέες τον πολιτικό διάλογο. Κάποιες φορές είναι πολύ δύσκολο αυτό. Κάποιες φορές εύκολο.
Προσπαθείτε να κάνετε κάτι που έρχεται σε αντίθεση με την πολιτική παράδοση έτσι όπως μας την περιγράψατε. Μπορεί αυτό να έχει αποτέλεσμα;
Ακριβώς αυτή είναι η μεγάλη πρόκληση για εμάς. Είναι προσωπική πρόκληση για κάθε έναν από εμάς στο Ποτάμι. Δεν είμαστε επαγγελματίες πολιτικοί. Ήμασταν όλοι επιτυχημένοι επαγγελματίες, ο καθένας στον τομέα του. Μπήκαμε στην πολιτική γιατί δεν αντέχαμε πια να μας κυβερνούν πολιτικοί που ήταν αποτυχημένοι στη ζωή τους. Με κάποιες -λίγες- εξαιρέσεις, οι πολιτικές αποφάσεις παίρνονται σε αυτή τη χώρα από αποτυχημένους, από κομματικούς στρατούς, από απογόνους πολιτικών δυναστειών και από συνδικαλιστές που γίνονται πολιτικοί.
Πιστεύετε ότι το Ποτάμι μπορεί να γίνει πλειοψηφικό κόμμα; Εσείς ο ίδιος λέτε πως στο δημοψήφισμα κέρδισε ο λαϊκισμός.
Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος ήταν βαριά ήττα για μένα. Ελπίζω όμως ότι μετά από λίγο καιρό οι άνθρωποι θα καταλάβουν ότι με τη δική μας πολιτική η χώρα θα έβγαινε πιο γρήγορα από την κρίση. Η αλήθεια συχνά είναι άβολη, δύσκολη για την Ελλάδα. Η πολιτική μας κουλτούρα είναι ακόμα επηρεασμένη από την ανατολή: Μεγάλα λόγια, ωραίες εκφράσεις χωρίς πρακτική αξία.