Ικανοποιημένη εμφανίζεται η κυβέρνηση από την επίσκεψη του Κυριάκου Μητσοτάκη στην Άγκυρα και τη συνάντηση που είχε με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Αν κάποιος ζητούσε από τα μέλη της ελληνικής αποστολής που συνόδευαν τον έλληνα πρωθυπουργό στην πρωτεύουσα της Τουρκίας να περιγράψει με λίγες λέξεις τη συνάντησή τους θα ήταν: σε καλό κλίμα αλλά με εμφανείς και ξεκάθαρες διαχωριστικές γραμμές, αφού συμφώνησαν ότι διαφωνούν.
Τρία νέα ραντεβού
Τη διάθεση για συζήτηση και συνεργασία κατέδειξε και το γεγονός ότι οι ηγέτες Ελλάδας και Τουρκίας έκλεισαν άλλα τρία τετ α τετ, το ένα στο περιθώριο της Συνόδου του ΝΑΤΟ που θα γίνει τον Ιούλιο στην Ουάσινγκτον, το δεύτερο στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη τον Σεπτέμβριο και στην επόμενη συνεδρίαση του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας στα τέλη του χρόνου στην Τουρκία.
Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, στη συνάντηση 1,5 ώρας (μισή ώρα περισσότερο από όσο είχε προγραμματιστεί) το κλίμα ήταν ιδιαίτερα καλό και συζητήθηκαν θέματα διμερούς και διεθνούς ατζέντας, όπως η κατάσταση στη Μέση Ανατολή, οι τελευταίες εξελίξεις στη Γάζα αλλά και ο πόλεμος στην Ουκρανία.
Οι συμφωνίες
Οι ίδιες πηγές ανέφεραν ότι και οι δύο ηγέτες αναγνώρισαν την πρόοδο που έχει επιτευχθεί στις διμερείς σχέσεις τους τελευταίους μήνες και είναι σημαντικό ότι, παρά τις διαφορές, εστίασαν στα θετικά, δηλαδή στους τρεις άξονες που είχαν συμφωνηθεί κατά τη συνάντησή τους στο Βίλνιους: πολιτικός διάλογος, θετική ατζέντα, Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης.
Μάλιστα, όπως σημείωναν συνεργάτες του πρωθυπουργού, δεν πρέπει να παραγνωριστεί το γεγονός ότι υπήρξαν δύο νέες συμφωνίες στον τομέα της υγείας και της πολιτικής προστασίας, αλλά και η σύσταση του Ελληνοτουρκικού Επιχειρηματικού Συμβουλίου, το οποίο θα προωθήσει την επιχειρηματική συνεργασία με βάση συγκεκριμένους και καλά στοχευμένους τομείς, ενώ επιβεβαίωσαν τη δέσμευσή τους να διπλασιάσουν τον όγκο του εμπορίου μεταξύ των δύο χωρών.
Πιο αναλυτικά συμφώνησαν:
Στην ίδρυση Ελληνοτουρκικού Επιχειρηματικού Συμβουλίου, το οποίο θα προωθήσει την επιχειρηματική συνεργασία με βάση συγκεκριμένους και καλά στοχευμένους τομείς, και επαναβεβαίωσαν τη δέσμευσή τους να διπλασιάσουν τον όγκο του εμπορίου μεταξύ των δύο χωρών.
Στη σύναψη μνημονίου συμφωνίας για τη συνεργασία σε θέματα διαχείρισης καταστροφών και εκτάκτων αναγκών.
Στην υπογραφή συμφωνίας για τη συνεργασία στους τομείς της υγείας και των ιατρικών επιστημών.
Χαρακτηριστική ήταν η φράση του Κυριάκου Μητσοτάκη: «Δίπλα στις διαπιστωμένες διαφωνίες μας μπορούμε να γράφουμε παράλληλη σελίδα με τις συμφωνίες μας».
Βλέπουν θετικά ακόμα και μέσα από τις διαφωνίες
Εκτός από τα θετικά στα λεγόμενα θέματα χαμηλής πολιτικής, η ελληνική πλευρά θεωρεί ότι ακόμα και μέσα από τις διαφωνίες που καταγράφηκαν στις δηλώσεις των δύο ηγετών, μπορεί να καταγραφεί κέρδος για τη χώρα μας.
Για παράδειγμα, ότι ακούστηκαν οι θέσεις μας για πολύ κρίσιμα ζητήματα, όπως για τη Μονή της Χώρας, η αλήθεια για τη μουσουλμανική μειονότητα Ελλήνων στη Θράκη μέσα στην Άγκυρα, αλλά και η θέση που υιοθετεί και η χώρα μας ότι η Χαμάς είναι τρομοκρατική οργάνωση.
Το θέμα της Χαμάς ήταν εκείνο στο οποίο εκφράστηκε η πιο έντονη διαφωνία από τις δύο πλευρές.
«Η θέση της Αθήνας είναι ότι το Ισραήλ είχε κάθε δικαίωμα να αμυνθεί σε μία αιματηρή και προκλητική εισβολή τρομοκρατών στο έδαφός του, σε μία επίθεση με θύματα αθώους, οι οποίοι δολοφονήθηκαν, απήχθησαν, βασανίστηκαν και μάλιστα από μία τρομοκρατική οργάνωση που δεν εκπροσωπεί τον παλαιστινιακό λαό», είπε ο Κυριάκος Μητσοτάκης με τον Ταγίπ Ερντογάν να απαντά μεταξύ άλλων: «Δεν θεωρώ τρομοκρατική οργάνωση τη Χαμάς – αντιθέτως έχει ιδρυθεί για να προστατεύσει τα εδάφη, είναι αντιστασιακή οργάνωση. […] Αν την πείτε τρομοκρατική οργάνωση, αυτό θα μας λυπούσε».
Όσον αφορά το θέμα της Μονής της Χώρας, το οποίο μέσα από τα λεγόμενα του τούρκου προέδρου φάνηκε ότι τέθηκε πίσω από κλειστές πόρτες, ο Κυριάκος Μητσοτάκης είπε: «Με ειλικρίνεια συζητήσαμε τη δυσαρέσκειά μας για το γεγονός ότι η Μονή της Χώρας θα λειτουργήσει πια ως τέμενος. Ο κ. Ερντογάν άκουσε όσα είπα και πιστεύω ότι, κατ’ ελάχιστον, είναι σημαντικό να μπορούμε να διαφυλάξουμε την πολιτιστική αξία του μνημείου, για να μπορεί να είναι επισκέψιμο από όλους».
«Αποδώσαμε ξανά το τέμενος Καριγέ στη θρησκευτική λατρεία και στους επισκέπτες έπειτα από τις εργασίες σχολαστικής αποκατάστασης μετά την απόφαση που λάβαμε το 2020», είπε από την πλευρά του ο Ερντογάν και πρόσθεσε: «Αποδίδουμε μεγάλη σημασία στην προστασία κάθε έργου που αποτελεί περιουσιακό στοιχείο της UNESCO και στην απόδοση προς χρήση από το έθνος μας και ολόκληρη την ανθρωπότητα. Το τέμενος Καριγέ είναι ανοικτό για όλους».
Τέλος, η επιμονή του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να αποκαλεί τη μουσουλμανική μειονότητα της Θράκης, «τουρκική» ήταν το τρίτο σημείο διαφωνίας ανάμεσα στους δύο ηγέτες, με τον πρωθυπουργό να «διορθώνει» τον τούρκο πρόεδρο λέγοντας: «Ο χαρακτηρισμός της μειονότητας ως θρησκευτικής προβλέπεται ρητά στη Συνθήκη της Λωζάννης και το έμπρακτο ενδιαφέρον για την ευημερία της επιβεβαιώνεται με την έμπρακτη τήρηση αρχών ισονομίας και ισοπολιτείας και με τη λήψη ειδικών μέτρων που απολαμβάνουν οι μουσουλμάνοι της χώρας μας».
Μάλιστα άφησε και αιχμές σημειώνοντας: «Θα ήταν ευχής έργο αν την ίδια άνθηση γνώριζε ο διαρκώς συρρικνούμενος ελληνισμός στην Τουρκία».
Η πρόσκληση – έκπληξη σε Βαρθολομαίο και το μενού του δείπνου
Ευχάριστη έκπληξη ήταν για την ελληνική πλευρά το γεγονός ότι με πρωτοβουλία της τουρκικής κυβέρνησης προσκλήθηκε σε δείπνο που παρέθεσε ο Ταγίπ Ερντογάν ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος.
Όσο για το μενού του δείπνου, εκτός από συμπάθεια, είχε και αρνίσια παϊδάκια, κεμπάπ με φιστίκι, ντολμαδάκια, χαλβά και μπακλαβά.
Το δείπνο ξεκίνησε με λαδερά, αγκινάρες με φρέσκα κουκιά και, όπως θύμιζαν συνεργάτες του πρωθυπουργού, ντολμαδάκια και χαλβά περιλάμβανε και το γεύμα που είχε παραθέσει ο Κυριάκος Μητσοτάκης στον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν τον Δεκέμβριο του 2023, όταν ο τούρκος πρόεδρος είχε έρθει στην Αθήνα.
Επίσκεψη με συμβολισμούς
Καθόλου τυχαίο δεν θεωρείται το γεγονός ότι σήμερα ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα βρεθεί στη Θράκη. Ο πρωθυπουργός μία ημέρα μετά το ταξίδι του στην Άγκυρα όπου τέθηκε θέμα «τουρκικής» μειονότητας από τον Ταγίπ Ερντογάν θα επισκεφτεί σήμερα Κομοτηνή και Αλεξανδρούπολη ανήμερα των «Ελευθερίων», με αφορμή τα 104 χρόνια από την απελευθέρωση των δύο πόλεων και την ενσωμάτωσή τους στον εθνικό κορμό.
