Η εξέλιξη της ιατρικής είναι συνυφασμένη με την ελάχιστα επεμβατική χειρουργική. Όλες οι νέες MIS τεχνικές του ισχίου και του γόνατος έχουν σαν στόχο την καλύτερη εμφύτευση των υλικών, με την ελάχιστα δυνατή καταστροφή των μαλακών μορίων γύρω από την άρθρωση και την γρηγορότερη αποκατάσταση του ασθενή με ελαχιστοποίηση των πρώιμων και όψιμων επιπλοκών. Σήμερα όλο και πιο πολλές παθήσεις στην ορθοπαιδική αντιμετωπίζονται με ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές οι οποίες έχουν σαν σκοπό την αντιμετώπιση των ορθοπαιδικών προβλημάτων με την ελάχιστη παρέμβαση και διαταραχή στο ανθρώπινο σώμα. Οι ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές:
- ελαχιστοποιούν το μέγεθος του χειρουργικού τραύματος.
- ελαχιστοποιούν την απώλεια αίματος κατά και μετά το χειρουργείο.
- ελαχιστοποιούν τον μετεγχειρητικό πόνο.
- προσφέρουν το καλύτερο λειτουργικό αποτέλεσμα.
- συμβάλουν στην ταχύτερη μετεγχειρητική αποκατάσταση.
- ελαττώνουν τις μετεγχειρητικές επιπλοκές.
- και τέλος εξασφαλίζουν την ταχύτερη έξοδο του ασθενούς απο το νοσοκομείο και την γρηγορότερη επάνοδο στην καθημερινή του ζωή και την εργασία του.
Στις ΗΠΑ η εξέλιξη των ελάχιστα επεμβατικών ορθοπαιδικών χειρουργικών τεχνικών, μαζί με την ανάπτυξη της αναισθησιολογίας και της φαρμακολογίας, έχουν φέρει επανάσταση στις ολικές αρθροπλαστικές του ισχίου και του γόνατος. Σήμερα σε πολλά ορθοπαιδικά κέντρα, οι ασθενείς οι οποίοι υποβάλλονται σε αυτές τις επεμβάσεις είναι εξωτερικοί ασθενείς! (Outpatient Total Joint Replacement). Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει πολλές επιστημονικές έρευνες και υπάρχουν μεγάλες ομάδες ασθενών που έχουν χειρουργηθεί με ολική αρθροπλαστική ισχίου ή γόνατος και την ίδια μέρα πηγαίνουν στο σπίτι τους. Ο Δρ. Richard Berger του νοσοκομείου Rush Medical Center στο Σικάγο ανακοίνωσε μια μεγάλη σειρά ασθενών (537), οι οποίοι υπεβλήθησαν σε ολική αρθροπλαστική ισχίου ή γόνατος, την περίοδο Ιανουάριος – Ιούνιος 2012. Από αυτούς οι 526 ασθενείς (98%) πήραν εξιτήριο την ίδια ημέρα ενώ οι 11 ασθενείς (2%) παρέμειναν στο νοσοκομείο περισσότερο από μία ημέρα.
Η αναισθησία
Ειδικότερα, όσον αφορά στις αναισθησιολογικές τεχνικές, χρησιμοποιούνται πλέον περιοχικές τεχνικές περιφερικότερα της επισκληριδίου. Αντί δηλαδή να χορηγείται τοπικό αναισθητικό στην σπονδυλική στήλη και να αποκλείονται (αναισθητοποιούνται) συλλήβδην όλα τα νεύρα (αμφοτερόπλευρα) από την οσφύ και κάτω, χορηγείται τοπικό αναισθητικό και αναισθητοποιούνται μόνο τα νεύρα, τα οποία νευρώνουν την περιοχή που πρόκειται να χειρουργηθεί. Για να καταστεί αυτό δυνατόν, τα νεύρα εντοπίζονται από εξειδικευμένο αναισθησιολόγο με υπερήχους και ακολουθεί η έγχυση του φαρμάκου ή η τοποθέτηση λεπτού καθετήρα που εξασφαλίζει συνεχή χορήγηση τοπικού αναισθητικού και αναλγησία για όσο χρονικό διάστημα κριθεί απαραίτητο. Με αυτόν τον τρόπο επιτυγχάνεται καλύτερη διεγχειρητική αιμοδυναμική σταθερότητα, αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση του μετεγχειρητικού πόνου και γρηγορότερη κινητοποίηση του ασθενούς, έχοντας συγχρόνως λιγότερες επιπλοκές, αφού αποφεύγεται ο χειρισμός της σπονδυλικής στήλης και του νωτιαίου μυελού. Η σύγχρονη αναισθησιολογική αντιμετώπιση της ολικής αρθοπλαστικής ισχίου και του γόνατος απαιτεί πολύ καλή μετεγχειρητική αναλγησία, που να μην συνοδεύεται όμως από άλλες επιπλοκές (π.χ ναυτία, έμετος) και να μην προκαλεί παράλυση ή αδυναμία του κάτω άκρου. Με αυτόν τον τρόπο μπορεί να επιτευχθεί η άμεση κινητοποίηση του ασθενούς χωρίς πόνο, αλλά και χωρίς τον κίνδυνο πτώσης και τραυματισμού όταν ο ασθενής σηκωθεί από το κρεβάτι του και περπατήσει. Αυτό επιτυγχάνεται με τους κατάλληλους συνδυασμούς των προαναφερόμενων νευρικών αποκλεισμών (blocks) σε συνδυασμό με, από του στόματος, χορηγούμενα παυσίπονα (multimodal analgesia) και αποφεύγοντας εντελώς τα οπιοειδή καθώς και την επισκληρίδιο αναισθησία. Ένδειξη για την αντικατάσταση του ισχίου ή του γόνατος έχουν οι ασθενείς που πάσχουν από οστεοαρθρίτιδα. Η οστεοαρθρίτιδα είναι μία εκφυλιστικού τύπου πάθηση των αρθρώσεων, η οποία εντοπίζεται κυρίως στις μεγάλες αρθρώσεις των κάτω άκρων, δηλαδή του γόνατος και του ισχίου. Πρόκειται για προοδευτική φθορά του χόνδρου, η οποία οδηγεί σε βαθμιαία καταστροφή της άρθρωσης και έχει σαφή σχέση με την αύξηση της ηλικίας. Οφείλεται σε κληρονομικούς, ορμονικούς και αυτοάνοσους παράγοντες, σε καταπόνηση των αρθρώσεων, σε παλαιές κακώσεις και σε συγγενείς νόσους. Τα συμπτώματα της οστεοαρθρίτιδας είναι ο έντονος πόνος στην άρθρωση, η αδυναμία της βάδισης και η μειωμένη κινητικότητα. Σε προχωρημένα στάδια της νόσου, ο πόνος είναι αφόρητος και παρουσιάζεται σε καταστάσεις ηρεμίας ή και κατά την διάρκεια της νύχτας. Τα συμπτώματα αυτά οδηγούν σε προοδευτική μείωση της κινητικότητας της άρθρωσης, σε σταδιακά επιδεινούμενη δυσχέρεια στη βάδιση και τελικά σε απώλεια της ποιότητας ζωής . Στις περιπτώσεις αυτές η λύση είναι η αντικατάσταση της φθαρμένης άρθρωσης με μεταλλικές προθέσεις και πολυαιθυλένιο (πλαστικό). Η επέμβαση ονομάζεται ολική αρθροπλαστική της άρθρωσης.
Γόνατο
Στην οστεοαρθρίτιδα του γόνατος η θεραπεία εκλογής είναι η ολική αρθροπλαστική. Και εδώ η πιο νέα και σύγχρονη χειρουργική τεχνική είναι η ελάχιστα επεμβατική ολική αρθροπλαστική του γόνατος (M.I.S.). Με τομή 10 εκ. αντί 20-25 εκ. (της παραδοσιακής τομής) και χωρίς διατομή του τένοντα του τετρακεφάλου, ο οποίος είναι ο κυριότερος μύς στην λειτουργία του εκτατικού μηχανισμού του γόνατος, τοποθετούνται τα ενθέματα. Η τεχνική είναι ανώδυνη και αναίμακτη. Μετεγχειρητικά η κινητοποίηση είναι άμεση και με πλήρες εύρος κίνησης του γόνατος. Η παραμονή του ασθενούς στο νοσοκομείο είναι συντομότερη (2-3 ημέρες) και τέλος ο ασθενής μετά απο 15-20 ημέρες μπορεί να οδηγήσει το αυτοκίνητό του και σταδιακά να επανέλθει στις καθημερινές του δραστηριότητες και στην εργασία του Η ελάχιστα επεμβατική ολική αρθροπλαστική (MIS) γόνατος συνδυάζεται, για ακόμη καλύτερη και ακριβής εμφύτευση, με εξατομικευμένη ολική αρθροπλαστική γόνατος. Εδώ, με την βοήθεια τρισδιάστατων εικόνων αξονικής ή και μαγνητικής τομογραφίας, σχεδιάζονται ειδικοί οδηγοί τοποθέτησης των εμφυτευμάτων, προσαρμοσμένοι στην εξατομικευμένη ανατομία του γόνατος κάθε ατόμου. Προεγχειρητικά λαμβάνονται αξονικές τομογραφίες και καθορίζεται ο λειτουργικός, ο ανατομικός άξονας και οι βλάβες του συγκεκριμένου γόνατος. Με τη χρήση ειδικού λογισμικού αναπαράγεται ένα τρισδιάστατο μοντέλο του πάσχοντος γόνατος και καθορίζεται το μέγεθος και η ακριβής τοποθέτηση του μοσχεύματος, ώστε να επιτευχθεί άριστο αποτέλεσμα. Εφόσον ο ορθοπαιδικός εγκρίνει το τρισδιάστατο μοντέλο, γίνεται κατασκευή ενός εκμαγείου του γόνατος όπου εμφανίζονται όλες οι βλάβες και αλλοιώσεις που υπάρχουν. Πάνω σε αυτό το εκμαγείο κατασκευάζονται οι οδηγοί που θα επιτρέψουν στον ορθοπαιδικό να διαμορφώσει το γόνατο του ασθενούς για την ιδανική τοποθέτηση του εμφυτεύματος. Τέλος, την ημέρα του χειρουργείου, εφαρμόζονται οι ειδικοί οδηγοί και διαμορφώνεται το γόνατο, τοποθετούνται τα ενθέματα και κλείνεται το χειρουργικό τραύμα. Τα πλεονεκτήματα της εξατομικευμένης ολικής αρθροπλαστικής του γόνατος είναι:
- Η ακριβής τοποθέτηση και ο προεγχειρητικός σχεδιασμός από τον χειρουργό επιτρέπει τον αυξημένο χρόνο ζωής της πρόθεσης.
- Δεν χρησιμοποιούνται ενδομυελικοί οδηγοί άρα έχουμε μειωμένο κίνδυνο εμβολής και λιγότερη απώλεια αίματος.
- Έχουμε μειωμένο χειρουργικό χρόνο και άρα μειωμένο κίνδυνο μόλυνσης.
