Το 20% των ανθρώπων θα εμφανίσουν κατά τη διάρκεια της ζωής τους νεφρολιθίαση. Μια νόσο που δεν θεωρείται δυνητικά επικίνδυνη, όμως το σίγουρο είναι ότι κανείς δεν ξεχνάει τον έντονο πόνο που δημιουργούν οι κολικοί. Οι πέτρες στα νεφρά είναι υπεύθυνες για ένα σημαντικό ποσοστό του χρόνιου πόνου. Του πόνου δηλαδή, που ενώ δεν είναι αρκετά δυνατός ώστε να ακινητοποιήσει το άτομο, είναι παρόν σε κάθε έκφανση της ζωής του. Αυτή η κατάσταση προκαλεί σημαντική ενόχληση, ανησυχία, και ταλαιπωρία στους ασθενείς. Μάλιστα προκειμένου να αποφύγουν τους έντονους πόνους χρησιμοποιούν πολλά παυσίπονα ενώ δεν είναι λίγες οι φορές που εισάγονται ως έκτακτα περιστατικά στα νοσοκομεία αναζητώντας κάποια θεραπευτική λύση. Η ουσία του θέματος είναι ο ασθενής να μην χάσει την ελπίδα του για θεραπεία, καθώς αν αυτό συμβεί τότε υπόγεια και σταδιακά μπορεί να χάσει τον ένα από τους νεφρούς του.
Είναι λύση η λιθοτριψία;
Από την δεκαετία του 1980 και ύστερα η αντιμετώπιση της λιθιασικής νόσου απλουστεύτηκε. Με την εφεύρεση του εξωσωματικού λιθοθρίπτη σχεδόν κάθε νεφρικός λίθος αντιμετωπίζονταν με αυτόν. Αποτέλεσμα αυτού είναι στις μέρες μας να μην υφίσταται νεφρικός λίθος στον οποίο να μη έχει δοκιμαστεί αυτή η μέθοδος μία τουλάχιστον φορά. Όμως θα πρέπει να διευκρινιστεί πως οι δυνατότητες της εξωσωματικής λιθοτριψίας είναι περιορισμένες σε μικρούς και κάτω από 1.5-2 εκατοστά, μαλακούς λίθους, χωρίς υπάρχουσα φλεγμονή. Οι ασθενείς με νεφρολιθίαση, ιδίως όταν αυτή ξεκινά από την ηλικία κάτω των 25 ετών, θα υποτροπιάσουν. Αυτό οδηγεί στην ανάγκη πλήρους εξάλειψης του νεφρικού λίθου ώστε να υπάρχει ελπίδα αποφυγής υποτροπής αργότερα.
Τι επιλογές έχουν οι ασθενείς με λίθους που φλεγμαίνουν;
Οι ασθενείς με πολλαπλούς λίθους ή φλεγμονώδεις λίθους δεν είναι ασφαλές να αντιμετωπιστούν με εξωσωματική λιθοτριψία καθώς ο κίνδυνος ανεπανόρθωτης νεφρικής βλάβης αυξάνει σημαντικά. Ιστορικά οι μέθοδοι θεραπείας των επίμονων περιπτώσεων νεφρολιθίασης έχουν κατά σειρά:
Διαδερμική Νεφρολιθοτριψία (PCNL)
Η μέθοδος αναπτύχθηκε στα τέλη της δεκαετίας του ‘80 και εξελίχθηκε στη δεκαετία του ‘90 σαν την κύρια μέθοδο αντιμετώπισης της περίπλοκης και όχι μόνο λιθίασης. Στην επέμβαση αυτή δημιουργείται χαμηλά στην πλάτη του ασθενούς ένας δρόμος από το δέρμα προς το νεφρό. Εκεί τοποθετείται ένας σωλήνας διαμέτρου έως ενός εκατοστού και μέσα από αυτόν αφαιρούνται τα θραύσματα του λίθου. Ουσιαστικά επρόκειτο για μια σημαντική πρόοδο που παρέκαμπτε την ανοικτή χειρουργική επέμβαση με τις συχνές και τις σοβαρές επιπλοκές. Οι επιπλοκές αυτής της μεθόδου είναι σαφώς μικρότερες και οι ασθενείς έχουν ταχύτατη ανάρρωση και συνήθως απαλλάσσονται από το πρόβλημα τους. Παρά την πρόοδο που επέφερε η διάδοση της διαδερμική λιθοτριψίας, δεν ήταν η μέθοδος που μπορούσε να εφαρμοστεί στον οποιοδήποτε και να εγγυηθεί την οριστική αφαίρεση του λίθου. Περιπτώσεις ασθενών που δεν μπορούν να πάψουν να λαμβάνουν φάρμακα που εμποδίζουν την πήξη του αίματος ή ασθενών με αναπνευστικά προβλήματα και εξαιρετικά αυξημένο σωματικό βάρος δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν χωρίς σημαντικό ρίσκο. Τέλος, περιπτώσεις με ανατομικές ιδιαιτερότητες, σκολίωση ή κύφωση ξεπερνούν τις δυνατότητες της μεθόδου.
Ανιούσα Ενδονεφρική Λιθοτριψία (Retrograde Intra-Renal Surgery)
Η μέθοδος αναπτύχθηκε στην αρχή του 21 αιώνα και βασική της αρχή είναι η χρησιμοποίηση των υπαρχόντων οδών για την προσέγγιση και θραύση του νεφρικού λίθου. Λέγεται ανιούσα ενδονεφρική χειρουργική γιατί το ενδοσκόπιο μπαίνει από την ουρήθρα του ασθενούς, ανέρχεται στον ουρητήρα και φτάνει στο νεφρό. Εκεί ερευνώνται όλοι οι χώροι του νεφρού και εντοπίζεται ο λίθος μέσω ενός εύκαμπτου ενδοσκοπίου που ονομάζεται ουρητηροσκόπιο και μπορεί να «επιθεωρεί» το κάθε διαμέρισμα του νεφρού. Η ανάπτυξη και ορθή χρήση του συγκεκριμένου εργαλείου κάνει κάθε πέτρα του νεφρού αντιμετωπίσιμη. Καταρρίπτεται έτσι ο ισχυρισμός ότι μια πέτρα νεφρού που δεν ενοχλεί πρέπει να αφήνεται στην μοίρα της. Ο ένας λόγος είναι ότι μια πέτρα, αργά ή γρήγορα, θα κάνει ζημιά της και ο άλλος λόγος ότι με την μέθοδο αυτή καμία πέτρα δεν είναι δύσκολο να αντιμετωπιστεί. Στην διαδικασία αυτή λαμβάνονται τα απαραίτητα μέτρα ώστε να μην σπάσει σε μεγάλα κομμάτια ο λίθος καθώς αυτά δεν μπορούν να περάσουν διαμέσου του στενού ουρητήρα. Ο ασθενής διατρέχει ελάχιστο κίνδυνο επιπλοκών και η παραμονή στην κλινική είναι μόνο για ένα βράδυ.Η αντιμετώπιση λίθων μεγαλύτερων από 1,5 εκατοστά αποτελεί μια χειρουργική πρόκληση και απαιτεί μεγάλη ενδοσκοπική εμπειρία εκ μέρος του ενδοουρολόγου.
Συνδυασμένη Ανιούσα Ενδονεφρική και Διαδερμική Λιθοτριψία (Endoscopic Combined Intra-Renal Surgery E.C.I.R.S)
Η μέθοδος αυτή είναι ότι καλύτερο έχει να προσφέρει η ενδοουρολογία στην αντιμετώπιση της σύνθετης λιθίασης.Είναι συνδυασμός, όπως λέει το όνομά της, της ανιούσας ενδοσκοπικής (RIRS) και της διαδερμικής λιθοθρυψίας (PCNL). Εδώ δημιουργείται ένας δρόμος από το δέρμα προς το νεφρό του ασθενούς ενώ ταυτόχρονα ένα άλλο ενδοσκόπιο ανέρχεται από την κύστη προς τον νεφρό. Εντός του νεφρού τα δύο ενδοσκόπια συνεργάζονται και προσεγγίζεται κάθε λίθος όσο μεγάλος και να είναι σε κάθε σημείο όσο δυσπρόσιτο και να είναι αυτό. Αυτή η δυνατότητα είναι πολύ σημαντική σε περιπτώσεις με λίθους σε κάθε σημείο του νεφρού.Η μέθοδος είναι ότι καλύτερο έχει να προσφέρει η σύγχρονη ουρολογία στη πάθηση της νεφρολιθίασης. Εφαρμόζεται από εξαιρετικά εξειδικευμένους χειρουργούς και απαιτεί κατάλληλο τεχνολογικό εξοπλισμό και τεχνογνωσία, το οποίο τόσο εγώ όσο και η χειρουργική μου ομάδα, διαθέτουμε. Για περισσότερες πληροφορίες επικοινωνήστε με τον κο Mπαφαλούκα Νικόλαο, Χειρουργός Ουρολόγος, Εκπαιδευτής της Ελληνικής Ουρολογικής Εταιρείας του τμήματος Ενδοουρολογίας, τηλ.: 2106994100 & 6944671969. Εναλλακτικά μπείτε στο www.ourologia.eu 
