Πανάρχαια έθιμα αναβιώνουν το Πάσχα σε κάθε χωριό και πόλη της Πελοποννήσου και οι επισκέπτες βιώνουν μοναδικές εμπειρίες. Ξεχωριστή θέση όμως κατέχει ο εορτασμός των αγίων αυτών ημερών, σε κάποιες περιοχές που δίνουν ιδιαίτερο χρώμα και προσελκύουν κάθε χρόνο χιλιάδες επισκέπτες.

Λεωνίδιο: Ανάσταση με αερόστατα

Η αρχοντική πρωτεύουσα της Τσακωνιάς, το Λεωνίδιο, αποχαιρετά το χειμώνα και υποδέχεται τη πολύχρωμη και ευωδιαστή εποχή της άνοιξης, γιορτάζοντας μοναδικά το Πάσχα. Το βράδυ της Ανάστασης ο ουρανός γίνεται πολύχρωμος και φωτίζεται από το Άγιο Φως που δίνει ώθηση στα πασχαλινά αερόστατα, τα οποία με περισσή φροντίδα έχουν ετοιμαστεί από τους νέους της κωμόπολης.

Ο δήμαρχος Νότιας Κυνουρίας Χαράλαμπος Λυσίκατος μιλώντας στο Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων, για τις προετοιμασίες του ξεχωριστού Πάσχα της Τσακωνιάς, αναπολεί τα δικά του παιδικά χρόνια τέτοιες ημέρες, θυμάται που με τους φίλους του πήγαιναν στο ποτάμι για καλάμια και μετά σε κάποιο υπόγειο ή αυλή ενός φίλου ή συγγενή κι έφτιαχνε αερόστατα, κάνοντας όλες τις δουλειές. «Θυμάμαι να βάζω κόλλα, να ράβω το καλάμι, να φτιάχνω το συρμάτινο σταυρό, να κόβω παλιά πανιά για κολλημάρα. Κάθε χρονιά τα ίδια και κάθε χρονιά με την ίδια χαρά και αγωνία να φτιάξουμε τα καλύτερα αερόστατα» αναφέρει χαρακτηριστικά.

Το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου, λίγο πριν την Ανάσταση, τα αερόστατα με τις κολλημάρες και τις αφάνες βγαίνουν και μοιράζονται στους ντόπιους που ξέρουν, αλλά και σε επισκέπτες. Αμέσως μόλις οι ιερείς δώσουν το Άγιο Φως και ψάλλουν το Χριστός Ανέστη, ανάβουν τις αφάνες και τις κολλημάρες και ο ουρανός του Λεωνιδίου γίνεται πολύχρωμος. Τα αερόστατα ταξιδεύουν στο Μυρτώο πέλαγος φτάνοντας ως τις Σπέτσες, όταν ο καιρός το επιτρέπει.

Ο Χαράλαμπος Λυσίκατος σημειώνει πως οι στιγμές είναι απερίγραπτες και τα συναισθήματα πολύ έντονα το βράδυ της Ανάστασης στο Λεωνίδιο και προσθέτει, «οι επισκέπτες ενθουσιάζονται. Κι εμείς ενθουσιαζόμαστε σαν να το κάνουμε πρώτη φορά. Δίνουμε με αυτόν τον τρόπο ραντεβού για το επόμενο Πάσχα. Σήμερα το 2015, συλλογίζομαι πως όσα χρόνια και να περάσουν το Πάσχα στο Λεωνίδιο παραμένει το ίδιο κατανυκτικό, το ίδιο ατμοσφαιρικό, το ίδιο μοναδικό».

Την Κυριακή του Πάσχα οι γιορτές κρατούν όλη την ημέρα. Το πρωί στον κήπο του δημαρχείου οι σούβλες έχουν ανάψει και ντόπιοι κι επισκέπτες του Λεωνιδίου παίρνουν ένα μικρό κέρασμα από το δήμο, πριν πάνε στο δικό τους τραπέζι.

Το απόγευμα μετά την τελετή της Αγάπης που το Ευαγγέλιο διαβάζεται και στην Τσακώνικη διάλεκτο, στην πλατεία, τζουμπελούδες και φουστανελάδες μοιράζουν δίπλες κι αρχίζει ο τσακώνικος χορός και το γλέντι διαρκεί ως αργά, ενώ για τελευταία φορά – γι’ αυτό το Πάσχα – θα πετάξουν ξανά αερόστατα.

Επιτάφιος με ψαροκάϊκα και κάψιμο του Ιούδα στη θάλασσα

Οι κάτοικοι του Τυρού δεν ξεχνούν τις παραδόσεις τους και αν βρεθείτε σε κάποια γιορτή ή πανηγύρι θα νιώσετε την Τσακώνικη ζεστασιά. Ιδανική εποχή για να επισκεφθείτε τον Τυρό είναι και η περίοδος του Πάσχα με πολλά έθιμα που αναβιώνουν οι νέοι του τόπου, σε συνεργασία με τους συλλογικούς φορείς και τους πολίτες της περιοχής.

Τη Μεγάλη Παρασκευή θα δείτε την περιφορά των δύο Επιτάφιων στην παραλιακή οδό με την συνοδεία των ψαροκάϊκων, ενώ από στεριάς χιλιάδες κόσμου ακολουθούν με ευλάβεια τους δύο Επιτάφιους.

Το Μεγάλο Σάββατο από νωρίς το βράδυ τα μικρά παιδιά γεμίζουν τον κόλπο του Τυρού από άκρη σε άκρη με χιλιάδες κεριά, που φωτίζουν την θάλασσα και συμβολίζουν τις ψυχές των Τσακώνων ναυτικών και ψαράδων που έχουν χαθεί. Τη στιγμή της Ανάστασης, στο γραφικό ψαροχώρι, οι Τσάκωνες μπουρλοτιέρηδες φωτίζουν τον αναστάσιμο ουρανό με εκατοντάδες πυροτεχνήματα.

Στην ενορία της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος στο λιμάνι, θα δείτε ένα από τα πιο φαντασμαγορικά έθιμα της Ελλάδας, το κάψιμο του Ιούδα μέσα στη θάλασσα πάνω σε ειδική σχεδία από τους Τσάκωνες πυρπολητές με την συνοδεία βεγγαλικών και τρομερών δυναμιτών, που φωτίζουν τον Τυρό από άκρη σε άκρη, ένα έθιμο που άρχισε από την εποχή της Τουρκοκρατίας και φτάνει έως τις μέρες μας.

Την Κυριακή του Πάσχα στην ενορία της Αγίας Μαρίνας στην πλατεία, θα ακούσετε την ανάγνωση του Ευαγγελίου στην Τσακώνικη διάλεκτο από τους ιερείς του Τυρού και μετά ακολουθεί γλέντι στην κεντρική πλατεία με σούβλες ντόπιο κρασί και λαϊκή ορχήστρα. Εκεί θα δείτε να χορεύεται και ο ιστορικό τσακώνικος χορό.

Τρίπολη: Μια πόλη σούβλες

Η Τρίπολη το Πάσχα αποτελεί προορισμό για χιλιάδες επισκέπτες που λαμβάνουν μέρος σ’ ένα μεγάλο παραδοσιακό γλέντι, με σούβλες και τοπικά συγκροτήματα, απ’ άκρου εις άκρον σε όλη την πόλη.

Από την Μεγάλη Τετάρτη ξεκινούν οι εκδηλώσεις, με την συγκινητική τελετή του Νιπτήρος, στον περίβολο της ιεράς μονής Αγίου Νικολάου Βαρσών, όπου φυλάσσονται τα ιερά λείψανα και η κάρα των Αγίων Νεομαρτύρων της Τρίπολης, Δημητρίου και Παύλου, παρουσία πολυπληθούς κοινού από την Αρκαδία και την Αργολίδα.

Το μεσημέρι στον αύλειο χώρο του μοναστηριού ξεκινά η τελετή σε υπόμνηση του «αγαπάτε αλλήλους», που άφησε ως παρακαταθήκη ο Θεάνθρωπος Κύριος, λίγο πριν τη σταύρωση. Εκεί, ο μητροπολίτης Μαντινείας Αλέξανδρος τελεί την αναπαράσταση του Νιπτήρος, πλένοντας τα πόδια δώδεκα ιερέων που υποδύονται του αποστόλους σε μια κατανυκτική τελετή.

Την Μ. Παρασκευή νωρίς το απόγευμα η περιφορά του Επιταφίου στο άλσος του Αγίου Γεωργίου είναι εντυπωσιακή μέσα στο δασάκι, ενώ το βράδυ, στην κεντρική πλατεία γίνεται η περιφορά των Επιταφίων σε παράταξη, όπου για μιάμιση περίπου ώρα περνούν περισσότεροι από δέκα Επιτάφιοι ισάριθμων ενοριών και οι δύο χορωδίες της πόλης ψάλλουν τα εγκώμια δημιουργώντας κλίμα κατάνυξης.

Εκείνο που ξεχωρίζει τη Μεγάλη Παρασκευή είναι ο Επιτάφιος του μητροπολιτικού ναού του Αγίου Βασιλείου, που στολίζεται με χιλιάδες πέρλες.

Φέτος ο Επιτάφιος έχει θέμα τους αγγέλους και οι παραστάσεις του προέρχονται από τον κόσμο των αγγέλων. Πρόκειται για κάτι μοναδικό και ξεχωριστό, αφού η βασική σύνθεση αποτελείται από τέσσερις Αρχαγγέλους οι οποίοι θλιμμένοι, επιβλητικοί και προσευχόμενοι στέκουν όρθιοι στις τέσσερις παραστάδες του Επιταφίου, φυλάσσοντας τον «Τάφο του Κυρίου».

Αξίζει να σημειωθεί, ότι ο στολισμός του Επιταφίου της μητρόπολης, ξεκινά πολλούς μήνες νωρίτερα και γίνεται από γυναίκες της ενορίας, που καθημερινά αφιερώνουν αρκετές ώρες στο στολισμό, ενώ οι πέρλες που χρησιμοποιούνται είναι εκατοντάδες χιλιάδες κάθε χρόνο. Φέτος μόνο οι τέσσερις κόγχες του επιταφίου, κοσμούνται με μικρά πρόσωπα αγγέλων κι έκαστος άγγελος έχει κατασκευαστεί από 55.000 πέρλες διαφόρων μεγεθών. Πρόκειται για ένα πραγματικό έργο τέχνης, που μαζί με τα λουλούδια που μπαίνουν τη Μεγάλη Παρασκευή ολοκληρώνεται.

Το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου αμέσως μετά το Χριστός Ανέστη που ψάλλει στον εξώστη του Μητροπολιτικού ναού ο μητροπολίτης Μαντινείας Αλέξανδρος, δίνεται το σύνθημα κι ανάβουν με το αναστάσιμο φως οι κληματόβεργες σε όλες τις ψησταριές της πόλης, προκειμένου ως το πρωί να «γίνουν» τα κάρβουνα για να αρχίσει το σούβλισμα των αρνιών.

Ο δήμος Τρίπολης, σε συνεργασία με τα πολιτιστικά σωματεία της πόλης και τα χορευτικά συγκροτήματα έχουν σούβλες στην πλατεία Άρεως και σε τέσσερις ακόμα πλατείες. Πρόκειται για μια λαμπρή γιορτή που συμμετέχουν όλοι, χορεύοντας και γλεντώντας παραδοσιακά.

Το γλέντι όμως δεν σταματά την Κυριακή του Πάσχα, αλλά συνεχίζεται και την Δευτέρα του Πάσχα στην Αγία Τριάδα, στην συνοικία Σέχι το μεσημέρι και το βράδυ της Δευτέρας του Πάσχα, μετά τον Εσπερινό του Αγίου Ραφαήλ τη σκυτάλη παίρνει η συνοικία Μπασιάκου με σούβλες και κεράσματα στην πλατεία Μαντινείας.

Καλαμάτα: Σαϊτοπόλεμος, το ζεϊμπέκικο της φωτιάς

Η ανάμνηση του Θείου Πάθους και η Ανάσταση του Ιησού Χριστού και το Πάσχα, επιτελούνται στην Καλαμάτα με λαμπρότητα και με σεβασμό στις παραδόσεις και τα έθιμα του λαού μας.

Ένα από αυτά, που συντελεί στον εορτασμό με ιδιαίτερο, εντυπωσιακό τρόπο και διεξάγεται με την υποστήριξη του δήμου Καλαμάτας, είναι η ρίψη σαϊτών και ο σαϊτοπόλεμος, με φλόγα και βροντή.

Σαΐτες, λοιπόν, θα ρίξουν οι σαϊτολόγοι καταρχήν τη Μεγάλη Παρασκευή, την ώρα που οι πιστοί θα περιφέρουν τον Επιτάφιο σε όλες τις γειτονιές της Καλαμάτας προς ευλογία της πόλης. Σαΐτες θα πέσουν στη Ράχη και τον Αβραμόγιαννη, αλλά και στη Φυτειά στις 9.30 περίπου το βράδυ και σε άλλα σημεία.

Ανήμερα την Κυριακή του Πάσχα, στις 8.00 το βράδυ και στο κέντρο της πόλης, στο βόρειο πάρκινγκ του Νέδοντα και στην πλατεία Όθωνος, τα μπουλούκια των σαϊτολόγων θα τελέσουν το έθιμο του σαϊτοπολέμου.

Οι ετοιμασίες των σαϊτολόγων έχουν ξεκινήσει από καιρό και το πρωί της Μεγάλης Παρασκευής, στο λημέρι τους, κοντά στον ιερό ναό του Αγίου Ιωάννη στην αγορά της Καλαμάτας, θα φθάσουν στο αποκορύφωμα.

Υπό τους ήχους της τελετής της Αποκαθήλωσης, που θα ακούγεται μέσω ραδιοφώνου, οι πρωτεργάτες του εθίμου θα κάνουν τα τελευταία γεμίσματα της σαΐτας.

Την τέχνη τους θα την δείξουν οι σαϊτολόγοι στο σαϊτοπόλεμο το βράδυ της Κυριακής του Πάσχα. Λάμψεις και ήχοι, φωτιές και η χαρακτηριστική οσμή της σαΐτας που καίγεται, οι στροβιλιζόμενοι σαΐτολόγοι, όλα θα συνηγορήσουν υπέρ του χαρακτηρισμού, όπως παρουσιάζει στο Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων το σαϊτοπόλεμο ο δήμαρχος Καλαμάτας Παναγιώτης Νίκας, «το ζεϊμπέκικο της φωτιάς»!

Πρόκειται για ένα λαοφιλές ξεχωριστό τοπικό έθιμο, μοναδικό κι εντυπωσιακό που έρχεται από παλιά κι έχει μέλλον.

«Καλούμε το κοινό να έλθει στην Καλαμάτα, για να γιορτάσει το Πάσχα με ιδιαίτερο, παραδοσιακό και εντυπωσιακό τρόπο, παρακολουθώντας – μεταξύ άλλων – το σαϊτοπόλεμο, στον οποίο θα υπάρξουν κεράσματα και παραδοσιακή μουσική, με τη συμμετοχή της Δημοτικής Φιλαρμονικής Καλαμάτας και του συλλόγου “Ελληνομνήμονες”», υπογραμμίζει ο κ. Νίκας και προσθέτει πως τη Δευτέρα του Πάσχα θα πέσουν σαΐτες στις 7.00 το απόγευμα στην Αιθαία και στις 8.00 το βράδυ στην Θουρία.