Με εγκατάλειψη, βανδαλισμούς και λεηλασίες, έρχεται καθημερινά… αντιμέτωπο το ιστορικό βιομηχανικό συγκρότημα «Κρόνος» στην Ελευσίνα, που εκπέμπει σήμα κινδύνου για τη διάσωσή του.
Όπως καταγγέλλουν στο Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων ο σύλλογος «Monumenta» και η Κίνηση Πολιτών της Ελευσίνας «Ecoeleusis», «το συγκρότημα λεηλατείται τα τελευταία δύο χρόνια συστηματικά με αποτέλεσμα τα κτίρια και ο εξοπλισμός του να έχουν υποστεί μεγάλες ζημιές». Αφαίρεση μεταλλικών και δομικών στοιχείων και λεηλασία αρχειακού υλικού συγκαταλέγονται στις ζημιές, που έχει υποστεί το συγκρότημα, ενώ εκφράζονται φόβοι ακόμα και για τη στατικότητα του «διυλιστηρίου» της οινοπνευματοποιίας, που για 90 και πλέον χρόνια δεσπόζει μεγαλοπρεπές στο κέντρο του οικοπέδου των 37 στρεμμάτων.
Όπως εξηγεί ο Χρήστος Χρηστάκης, εκπρόσωπος της «Ecoeleusis», «τα μεταλλικά στοιχεία του συγκροτήματος έχουν γίνει σκραπ ή έχουν πουληθεί στους εμπόρους του χαλκού, ενώ τα σπάνια δομικά του υλικά βρίσκονται σε μάνδρες οικοδομών».
Τη λεηλασία του συγκροτήματος εντόπισαν αρχικά κάτοικοι και επισκέπτες της Ελευσίνας, οι οποίοι έστειλαν εκκλήσεις στη «Monumenta», προκειμένου να προβεί σε προσπάθειες για τη διάσωσή του. Η Ειρήνη Γρατσία από τον συγκεκριμένο σύλλογο σχολιάζει: «Είναι λυπηρό ένα τόσο σημαντικό μνημείο να έχει περιέλθει σε αυτή την κατάσταση και ενώ όλοι γνωρίζουν γι αυτήν κανείς να μην τη σταματά. Τι γίνεται στις περιπτώσεις που διατηρητέα κτίρια ανήκουν σε ιδιώτες και βρίσκονται σε κίνδυνο; Πώς προστατεύονται;».
Πέρυσι ο σύλλογος «Ecoeleusis» προχώρησε σε καταγγελίες προς τον δήμο Ελευσίνας, την Αστυνομία και το Λιμενικό. «Παρά τις καταγγελίες μας προς τις Αρχές, η ιδιοκτησία του “Κρόνου” δεν υποχρεώθηκε να λάβει τα δεόντα μέτρα προστασίας των διατηρητέων οικοδομημάτων και του εξοπλισμού, όπως ρητά καθορίζει ο νόμος» υπογραμμίζει ο κ. Χρηστάκης.
Πρόσφατα, οι δύο σύλλογοι απέστειλαν επιστολές και φωτογραφικό υλικό -που πιστοποιεί τις καταστροφές του συγκροτήματος- στην Εφορεία Νεωτέρων Μνημείων Αττικής, στο Τμήμα Παραδοσιακών Οικισμών του ΥΠΕΚΑ και στον δήμο Ελευσίνας, ζητώντας τους να λάβουν μέτρα για την προστασία του συγκροτήματος και αναμένουν τη σχετική ανταπόκριση.
Το βιομηχανικό συγκρότημα «Κρόνος» χτίστηκε τη δεκαετία του 1920 από την ομώνυμη Ανώνυμη Εταιρεία Οινοπνευματοποιίας στην Ελευσίνα, περιοχή που ήδη από το τρίτο τέταρτο του 19ου αιώνα εμφάνιζε βιομηχανική δραστηριότητα με σχετικά μικρές μονάδες επεξεργασίας αγροτικών προϊόντων. Το συγκρότημα χτίστηκε στο ανατολικό άκρο του αστικού θαλάσσιου μετώπου της Ελευσίνας, εξ ολοκλήρου από οπλισμένο σκυρόδεμα. Σε κτίσματα του συγκροτήματος ο καθηγητής του ΕΜΠ, Παύλος Σαντορίνης εφάρμοσε σημαντικές για την εποχή αρχιτεκτονικές καινοτομίες, όπως η πρώτη εφαρμογή των ανεστραμμένων δοκών. Το συγκρότημα αποτελείται από 15 κτίσματα. Σε αυτά παρασκευαζόταν κυρίως οινόπνευμα με πρώτη ύλη τα σταφύλια. Η αρχιτεκτονική και τεχνολογική αξία πολλών κτιρίων του «Κρόνου» τα κατατάσσει στα ωραιότερα δείγματα μεσοπολεμικής βιομηχανικής αρχιτεκτονικής. Το συγκρότημα λειτούργησε έως τη δεκαετία του 1980. Στη συνέχεια αγοράστηκε από τον σημερινό ιδιοκτήτη του, ο οποίος το χρησιμοποίησε ως αποθηκευτικό χώρο. Για λίγα χρόνια χρησιμοποιήθηκε και ως χώρος εκθέσεων τέχνης και παραστάσεων αρχαίου δράματος από το δήμο Ελευσίνας, ενώ από το 2005 μέχρι και σήμερα παραμένει κλειστό.
Δύο από τα κτίρια του συγκροτήματος, το κτίριο διοίκησης και το «διυλιστήριο» της οινοπνευματοποιίας κηρύχθηκαν διατηρητέα από το ΥΠΕΚΑ το 1990. Σημειώνεται ότι στο νέο πολεοδομικό σχέδιο για την Ελευσίνα ορίζεται το βιομηχανικό συγκρότημα ως «πολεοδομικό κέντρο με έμφαση σε χρήσεις πολιτισμού και αναψυχής».
Πηγή φωτογραφιών: Ecoeleusis
