Ανάκαμψη της επιχειρηματικής δραστηριότητας το 2014 βλέπει το ΙΟΒΕ

«Η Επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα 2013-14: Η δυναμική της νεανικής επιχειρηματικότητας» είναι ο τίτλος ετήσιας έρευνας του Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ) για την επιχειρηματικότητα, η οποία καταγράφει ενδείξεις για σημαντική ανάκαμψη της επιχειρηματικής δραστηριότητας στην Ελλάδα το 2014.

Σε εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε σήμερα για την παρουσίαση της έρευνας του ΙΟΒΕ, οι ερευνητές του Ιδρύματος υπογράμμισαν ότι τα πρώτα αποτελέσματα από την ανάλυση των στοιχείων του 2014 καταγράφουν σημαντική αύξηση του δείκτη επιχειρηματικότητας αρχικών σταδίων (στο 7,8% έναντι 5,2% το 2013) γεγονός που αποτελεί σημαντική ένδειξη για την ανάκαμψη της επιχειρηματικής δραστηριοποίησης στη χώρα μας.

Η εκδήλωση άνοιξε με χαιρετισμούς που απεύθυναν ο πρόεδρος του ΙΟΒΕ Τάκης Αθανασόπουλος και ο διευθυντής του InnovAthens Αντώνης Οικονόμου, ενώ τα κύρια συμπεράσματα της Έκθεσης για την Επιχειρηματικότητα παρουσίασε ο Καθηγητής Σταύρος Ιωαννίδης, Υπεύθυνος του Παρατηρητηρίου Επιχειρηματικότητας του ΙΟΒΕ.

Ο καθηγητής Νίκος Βέττας, γενικός διευθυντής του ΙΟΒΕ, υπογράμμισε ότι οι προοπτικές ανάπτυξης της οικονομίας σχετίζονται άρρηκτα με τις συνθήκες για την επιχειρηματικότητα σε κάθε επίπεδο, τόσο από πλευράς θεσμικού πλαισίου όσο και πρόσβασης σε κατάλληλη χρηματοδότηση.

Ο Αρίστος Δοξιάδης από το OPENFUND, υπογράμμισε ότι: «τα τελευταία πέντε χρόνια το οικοσύστημα των επιχειρήσεων τεχνολογίας έχει ζωντανέψει πολύ. Υπάρχουν εκατοντάδες ομάδες με καλές ιδέες που προσπαθούν να ξεκινήσουν. Για τους νέους που έχουν καλές σπουδές η επιλογή του startup έχει ανέβει πολύ στις προτιμήσεις, καθώς οι ευκαιρίες για σταθερή απασχόληση μέσα στην Ελλάδα έχουν μειωθεί. Το επόμενο σκαλοπάτι στην εξέλιξη του οικοσυστήματος είναι η μεγέθυνση των εταιριών.. Αυτό απαιτεί και χρόνο, και πιο φιλικό περιβάλλον, που δεν το βλέπω να υπάρχει ακόμα».

Ο Χάρης Μακρυνιώτης της ENDEAVOR GREECE, τόνισε: «Είναι σημαντικό η παραδοσιακά ισχυρή ροπή των Ελλήνων προς την επιχειρηματικότητα να αρχίσει να μετουσιώνεται σε επιχειρήσεις που εστιάζουν σε παραγωγικούς τομείς, και κυρίως σε εταιρίες με ισχυρή δυναμική μεγέθυνσης. Η δημιουργία και στήριξη ισχυρά αναπτυσσομένων επιχειρήσεων που μπορούν να ξεφύγουν από το πολύ μικρό μέγεθος των 4-5 εργαζομένων είναι ο ασφαλέστερος και ταχύτερος τρόπος για τη δημιουργία βιώσιμων θέσεων εργασίας».

Η Αναστασία Τσίλογλου, της Action Finance Initiative, αναφέρθηκε στην παρέμβασή της κυρίως στον κρίσιμο ρόλο του microfinance στην ενίσχυση της επιχειρηματικότητας ιδίως μικρής κλίμακας και πρώτων σταδίων και στην γενικότερη ανάπτυξη της οικονομίας. όπως και στα πρώτα βήματα των σχετικών πρωτοβουλιών και θεσμών στην Ελλάδα.

Τέλος, ο Σπύρος Σαφράς τελειόφοιτος του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών αναφέρθηκε στα πρακτικά προβλήματα και τις ευκαιρίες επιχειρηματικότητας, ειδικότερα σε σχέση με μια νέα πρωτοβουλία καινοτομίας, την εταιρεία παραγωγής συστημάτων υποδείξεων Comboclick, που έχει λάβει πρόσφατες τιμητικές διακρίσεις.

Η επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα

Τα πρώτα στοιχεία για το 2014 καταγράφουν ισχυρή ανάκαμψη της επιχειρηματικής δράσης. Σημειώνεται όμως αρχικά ότι το 2013 καταγράφηκε νέα επιδείνωση των δεικτών επιχειρηματικότητας σε σχέση με την αμέσως προηγούμενη χρονιά. Σύμφωνα με την έρευνα, το ποσοστό του ενεργού πληθυσμού (18-64 ετών) που βρισκόταν σε αρχικό στάδιο επιχειρηματικής ενεργοποίησης το 2013 υποχώρησε στο 5,2%, που αντιστοιχεί σε περίπου 240 χιλιάδες άτομα, έναντι 6,4% που ήταν το 2012. Πρόκειται για τη χαμηλότερη επίδοση που έχει καταγράψει η χώρα μας στα 11 χρόνια που συμμετέχει στην έρευνα του GEM. Έτσι, η Ελλάδα για το 2013 κατατάσσεται στη 19η θέση εκ των 26 χωρών που περιλαμβάνονται στις χώρες καινοτομίας έναντι της 12ης θέσης ανάμεσα στις 24 χώρες καινοτομίας το 2012.

Η πτωτική πορεία του δείκτη επιχειρηματικότητας αρχικών σταδίων φαίνεται πως σχετίζεται στενά με τη δυσμενή οικονομική κατάσταση στην οποία βρίσκεται η χώρα, καθώς η ύφεση αναχαιτίζει την ανάληψη επιχειρηματικών εγχειρημάτων.

Παράλληλα στην μελέτη καταγράφεται για άλλη μια χρονιά ο φόβος της αποτυχίας. Το ποσοστό του φόβου αποτυχίας είναι το υψηλότερο μεταξύ των χωρών καινοτομίας (δηλαδή των περισσότερο ανεπτυγμένων χωρών που συμμετέχουν στο ερευνητικό πρόγραμμα του GEM). Ταυτόχρονα ο αριθμός των Ελλήνων που πιστεύουν πως διαθέτουν τις ικανότητες και τις δεξιότητες προκειμένου να ξεκινήσουν ένα επιχειρηματικό εγχείρημα διατηρείται σε υψηλά επίπεδα.

Είναι αξιοσημείωτο πως η Ελλάδα καταγράφει την υψηλότερη επίδοση στην καθιερωμένη επιχειρηματικότητα με ποσοστό 12,6% εκ των 26 χωρών καινοτομίας. Ωστόσο το εντυπωσιακό αυτό αποτέλεσμα δεν είναι πρωτόγνωρο, καθώς η Ελλάδα εμφανίζεται να διατηρεί την πρώτη θέση στον δείκτη καθιερωμένης επιχειρηματικότητας ανάμεσα στις χώρες καινοτομίας τα τελευταία έτη. Έτσι μπορεί να υποστηριχθεί πως οι πολύ μικρές επιχειρήσεις οικογενειακής κυρίως ιδιοκτησίας συνεχίζουν να κυριαρχούν στην δομή της ελληνικής επιχειρηματικότητας υποστηριζόμενες σε όρους χρηματοδότησης κυρίως από άτυπους επενδυτές (συγγενείς και φίλους). H σύνθεση του δείκτη συνολικής επιχειρηματικότητας όπου κυριαρχεί η καθιερωμένη επιχειρηματικότητα σε βάρος της επιχειρηματικότητας αρχικών σταδίων αποτυπώνει τη χαμηλή δυναμική της ελληνικής επιχειρηματικότητας.

Το ποσοστό του πληθυσμού που δηλώνει πως έχει διακόψει ή αναστείλει μια επιχειρηματική δραστηριότητα το 2013 ανέρχεται στο 4,8% που αντιστοιχεί σε περίπου 220 χιλιάδες άτομα. Το αντίστοιχο ποσοστό του πληθυσμού διαμορφώθηκε ελαφρώς υψηλότερα, έναντι της αμέσως προηγούμενης περιόδου όπου κυμαινόταν στο 4,6%. Είναι αξιοσημείωτο πως η Ελλάδα καταλαμβάνει την πρώτη θέση μεταξύ των χωρών καινοτομίας ως προς το ποσοστό διακοπής-αναστολής επιχειρηματικής δραστηριότητας το 2013. Ως βασικότερος παράγοντας διακοπής ή αναστολής λειτουργίας μιας επιχείρησης εμφανίζεται η έλλειψη κερδοφορίας με ποσοστό 51%, ενώ περίπου το 11% διέκοψαν λειτουργία εξαιτίας προβλημάτων χρηματοδότησης.

Ο αντιπροσωπευτικός επιχειρηματίας στην Ελλάδα που βρίσκεται σε αρχικό στάδιο δραστηριοποίησης τείνει να έχει το εξής προφίλ: είναι ανδρικού φύλου, ηλικίας 25-44 ετών, έχει ολοκληρώσει ην τριτοβάθμια εκπαίδευση και δραστηριοποιείται στην παροχή υπηρεσιών προς τους καταναλωτές.

Από τα στοιχεία της έρευνας, «Η Επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα 2013-14: Η δυναμική της νεανικής επιχειρηματικότητας», του ΙΟΒΕ προκύπτει ότι κατά την τελευταία τριετία 2012 – 2014 ο δείκτης της νεανικής επιχειρηματικότητας (18-34) διαμορφώνεται σε σταθερά υψηλότερα επίπεδα από τον αντίστοιχο δείκτη που αφορά επιχειρηματίες μεγαλύτερης ηλικίας (35-64).

Μάλιστα κατά την τριετία ο δείκτης της νεανικής επιχειρηματικότητας διευρύνει την διαφορά του από τον δείκτη των μεγαλύτερων ηλικιών: ο δείκτης επιχειρηματικότητας αρχικών σταδίων νέων από 7% το 2013 ανέρχεται στο 10,5% το 2014 ενώ αντίστοιχα ο δείκτης ατόμων μεγαλύτερης ηλικίας από 4,5% το 2013 προσεγγίζει το 6% το 2014. Σύμφωνα με τους ερευνητές του ΙΟΒΕ η αξιολόγηση αυτού του ευρήματος δεν μπορεί να είναι μονοσήμαντα θετική ή αρνητική. Έτσι, η υψηλότερη επιχειρηματικότητα των νέων ενδεχομένως να προέρχεται από τη δυσκολία εύρεσης μισθωτής απασχόλησης -να πρόκειται δηλαδή για επιχειρηματικότητα ανάγκης. Εναλλακτικά, θα μπορούσε να υποτεθεί ότι η υψηλότερη ενασχόληση των νέων με την επιχειρηματική δραστηριότητα αντανακλάται θετικά στα ποιοτικά χαρακτηριστικά των νεανικών εγχειρημάτων.