Εκτός ενεργού δράσης έχει βρεθεί σχεδόν το 68% των κοινωνικών συνεταιριστικών επιχειρήσεων (Κοιν.Σ.Επ), που ιδρύθηκαν στην Κεντρική Μακεδονία την τελευταία τριετία: από τις 64, που είχαν συνολικά δημιουργηθεί στο πλαίσιο του νόμου 4019/2011, σήμερα λειτουργούν κανονικά -και επιτυχημένα- μόνο περίπου οι 20, παρά τα αδιαμφισβήτητα οφέλη της επιχειρηματικής δραστηριότητας του είδους για τις τοπικές κοινωνίες και οικονομίες.

Οι υπόλοιπες, που τελούν σε αδράνεια, φαίνεται ότι ιδρύθηκαν… για να ιδρυθούν, αφού οι δημιουργοί τους απλά παρακολούθησαν τα σχετικά επιμορφωτικά προγράμματα των ΤΟΠΣΑ και ΤΟΠΕΚΟ, χωρίς να δώσουν βιώσιμη υπόσταση σε επιχειρήσεις. Αντίστοιχη είναι η εικόνα και στο σύνολο της χώρας, αφού μεγάλο ποσοστό των 680 Κοιν.Σ.ΕΠ είναι αδρανείς και μόλις 150 λειτουργούν κανονικά.

Τα παραπάνω υποστήριξαν, στη διάρκεια συνέντευξης Τύπου, οι εκπρόσωποι του -ιδρυθέντος τον Ιούλιο- Δικτύου Κοιν.Σ.επ Κ. Μακεδονίας, Χρήστος Βοζίκης και Στέλλα Γκουδίνογλου, ενόψει συνάντησης-συζήτησης με θέμα το παρόν και το μέλλον των Κοινωνικών Συνεταιριστικών Επιχειρήσεων, που θα πραγματοποιηθεί στη Θεσσαλονίκη στις 22/10.

Οι επιχορηγήσεις που δεν δόθηκαν
Μάλιστα, ο κ. Βοζίκης επισήμανε ότι οι Κοιν.Σ.Επ ουδέποτε έλαβαν την επιχορήγηση των 10.000 ευρώ ανά άνεργο ιδρυτή (μέχρι τον αριθμό των τριών ιδρυτών), που προβλεπόταν από τον Ν.4019/11.

Όπως υποστήριξε από την πλευρά του ο δημοσιογράφος Δημήτρης Μιχαηλίδης, μέλος της ΠΡΩΣΚΑΛΟ και του Καταναλωτικού Συνεταιρισμού BiosCOOP, «η ΕΕ είχε πριμοδοτήσει την ελληνική κυβέρνηση με 150 εκατ. ευρώ για να δημιουργηθεί Ταμείο Κοινωνικής Οικονομίας. Ωστόσο, ο απαιτούμενος ενδιάμεσος φορέας δεν ιδρύθηκε και έτσι τα χρήματα δεν δόθηκαν ποτέ και μεγάλο μέρος τους μοιράστηκε σε προγράμματα όπως η φροντίδα στο σπίτι και οι παιδικοί σταθμοί. Εκτιμάται ότι έχουν απομείνει προς διανομή 30 εκατ. περίπου».

Πετυχημένες Κοιν.Σ.Επ
Πάντως, παρά την αδράνεια πολλών από τις ιδρυθείσες Κοιν.Σ.ΕΠ, όσες έχουν απομείνει λειτουργούν πολύ επιτυχημένα. Χαρακτηριστικό είναι μεταξύ άλλων το παράδειγμα της κοινωνικής συνεταιριστικής επιχείρησης «Μούσες Πιερίων» (ζυμαρικά, τουρσιά, μαρμελάδες).

Την επιχείρηση ξεκίνησαν 28 γυναίκες, εισφέροντας κεφάλαιο 20 ευρώ έκαστη μέσω crowdfunding. Σήμερα, τρία χρόνια μετά, διαθέτει εξοπλισμό αξίας 75000 ευρώ, η αγορά του οποίου χρηματοδοτήθηκε από το πλεόνασμα της Κοιν.Σ.Επ!

Η Victory Farm, εξάλλου, που εφαρμόζει καινοτόμες μεθόδους υδροπονίας, ετοιμάζεται να πραγματοποιήσει εξαγωγές στη Γερμανία, ενώ πολλά ακόμη είναι τα αντίστοιχα παραδείγματα.

Προϊόντα των Κοιν.Σ.Επ στα ράφια των σούπερ μάρκετ;
Μάλιστα, σύμφωνα με τον κ.Βοζίκη, τα προϊόντα των Κοιν.Σ.Επ αναμένεται σύντομα να κάνουν την εμφάνισή τους στις προθήκες των αλυσίδων σούπερ μάρκετ στην Κ. Μακεδονία χωρίς entrance fees (τιμή εισόδου). Την κίνηση αναμένεται να κάνει η Περιφέρεια Κ. Μακεδονίας, η οποία αναμένεται να καταθέσει αίτημα στις διοικήσεις των αλυσίδων, ώστε τα προϊόντα να πωλούνται στα σούπερ μάρκετ ακόμη και εντός του Νοεμβρίου.

Τα «τρωτά» σημεία του νόμου: ΦΠΑ και ασφάλιση ιδρυτών
Παράλληλα, οι εκπρόσωποι των Κοιν.Σ.Επ έχουν ήδη καταθέσει πρόταση στο αρμόδιο υπουργείο, ώστε να «διορθωθούν» αδυναμίες τής νομοθεσίας, που λειτουργούν σαν προσκόμματα. Συγκεκριμένα, βάσει νόμου, οι ιδρυτές των Κοιν.Σ.Επ πρέπει να είναι ασφαλισμένοι στο ΙΚΑ, τη στιγμή που, πρακτικά, αυτό είναι αδύνατο, αφού πολλοί ενδιαφερόμενοι ανήκουν σε άλλα ασφαλιστικά ταμεία (πχ, μηχανικοί στο ΤΣΜΕΔΕ, γιατροί στο ΤΣΑΥ κτλ).

Άρα, σημείωσε ο κ. Βοζίκης, πρέπει να υπάρξει ενιαία αντιμετώπιση των ενδιαφερόμενων ως προς την ασφάλισή τους. Άλλο ζήτημα που χρήζει αντιμετώπισης είναι κατά τον ίδιο ο ΦΠΑ, «αφού δεν μπορεί κοινωνικές επιχειρήσεις να καλούνται να καταβάλλουν ΦΠΑ 23%». Οι ίδιοι προτείνουν ΦΠΑ 7%.

Χαρακτηριστικά των Κοιν.Σ.Επ
Μεγάλο κενό ενημέρωσης υπάρχει ωστόσο σε ό,τι αφορά τον χαρακτήρα των Κοιν.Σ.Επ. Οι επιχειρήσεις του είδους έχουν κοινωνικό χαρακτήρα, αλλά δεν παύουν να είναι επιχειρήσεις. Όλα τα μέλη κάθε Κοιν.Σ.Επ έχουν δικαίωμα μιας ψήφου, ανεξάρτητα του αριθμού των μεριδίων που διαθέτουν, ενώ μόνη η συμμετοχή ενός φυσικού προσώπου ως μέλους-εταίρου σε μια Κοιν.Σ.Επ δεν συνεπάγεται ασφαλιστικές/φορολογικές υποχρεώσεις.

Τα κέρδη των Κοιν.Σ.Επ δεν διανέμονται στα μέλη τους -εκτός και αν είναι νόμιμα εργαζόμενοι σε αυτές- ενώ διατίθενται ως εξής: το 5% πάει για σχηματισμό αποθεματικού, το 35% διανέμεται στους εργαζόμενους σε κίνητρο παραγωγικότητας και το υπόλοιπο τουλάχιστον 60% διατίθεται για τις δραστηριότητες της επιχείρησης/τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.