«Αφέντης και δούλος» του Τολστόι στο Νέο θέατρο Κατερίνα Βασιλάκου

Παρουσίαση θεατρικών παραστάσεων στο newsbeast.gr

10·04·2017 10:59

Τίποτα γενναίο δεν μπορεί ο άνθρωπος να κάμει στον κόσμο, αν δεν υποτάξει τη ζωή του σ’ έναν Αφέντη ανώτερό του, είπε ο Καζαντζάκης.

Γράφει η Χαρά Κιούση

Στο έργο του Λέοντος Τολστόι «Αφέντης και δούλος», ο Αφέντης υποτάσσεται τελικά στην ανθρωπιά που του χαρίζει την μεγαλοσύνη. Το διήγημα του σπουδαίου συγγραφέα, ένα κείμενο πενήντα πέντε σελίδων, γραμμένο μεταξύ του 1894 – 1895 εκφράζει τις ιδέες και τις ουμανιστικές διαθέσεις που διαμορφώθηκαν πριν την αστική επανάσταση στη Ρωσία.

Ο Τολστόι κάνοντας τη ζωή του παράδειγμα φιλανθρωπίας, επισημαίνει πως κάθε άνθρωπος μπορεί να αναγεννηθεί αρκεί να αντιληφθεί την κοινωνική αδικία, την πλάνη του και να αναζητήσει την ηθική του ολοκλήρωση.

Το έργο διαδραματίζεται στην αχανή ύπαιθρο της Ρωσικής επικράτειας κατά τη διάρκεια μιας νύχτας.Ένας πλούσιος έμπορος βιάζεται να πραγματοποιήσει μια καινούργια αγορά ενός κτήματος, το οποίο έκλεισε σε τιμή ευκαιρίας. Παρά τις άσχημες καιρικές συνθήκες αποφασίζει να βγει μέσα στη νύχτα για να προλάβει τους άλλους ενδιαφερόμενους.

Τον ακολουθεί ο πιστός του υπηρέτης που φορώντας το τρύπιο πανωφόρι του και τα εξαθλιωμένα παπούτσια του σέρνει το έλκηθρο μέσα στην παγωνιά. Μια αναπάντεχη χιονοθύελλα τους αποπροσανατολίζει και χάνονται εκτεθειμένοι στα θηρία της φύσης. Αέρας δαιμονισμένος και χιόνι τους σκεπάζει, η ζωή τους απειλείται από τις ακραίες καιρικές συνθήκες. Αφέντης και δούλος βρίσκονται αντιμέτωποι στους ίδιους κινδύνους. Όμως ο Αφέντης προσπαθεί να βολέψει και να σώσει τον εαυτό του αψηφώντας τη ζωή τού δούλου του. Πολύ γρήγορα όμως θα βρεθεί στην ίδια θέση με εκείνον και τότε για πρώτη φορά μια σπίθα καλοσύνης θα φωτίσει τα σκοτάδια της καρδιάς του. Οι εσωτερικές του δυνάμεις το ίδιο ισχυρές με τα στοιχεία της φύσης θα τον ταρακουνήσουν, ώστε να αισθανθεί το πρώτο πραγματικό καρδιοχτύπι.

Η ενδελεχής σκηνοθεσία του Γιώργου Νανούρη μεταλαμπαδεύει στον θεατή την αναζήτηση του νοήματος της ζωής. Το χιονισμένο τοπίο του κειμένου υποβάλλεται εξαιρετικά στη σκηνή με καταρράκωνες ολόγυρα λευκών πλαστικών επιφανειών, που πέφτουν από ψηλά στο δάπεδο. Τα ουρλιαχτά του πολέμου, η τεχνητή χιονοθύελλα δημιουργούν μιαν απόκοσμη ατμόσφαιρα που επιτείνεται από υποβλητικά τοπία φωτισμών.
Η ασυναγώνιστη και παραβολική μουσική του Λόλεκ δημιουργεί αισθήματα μοναξιάς, φόβου και ψυχικής ανάτασης.

Ο Δημήτρης Λιγνάδης στο ρόλο του Αφέντη καθηλώνει με την ερμηνεία του και τη βαθιά φωνή του. Υποκριτικά ενοχλητικός για την φιλοχρηματία, την απληστία, την εξάρτησή του από την ύλη. Δεμένος με τον πλούτο και το ατέρμονο κυνήγι του χρήματος, φιλοτομαριστής και απάνθρωπος, ένας Αφέντης δούλος και ο ίδιος στο Δεσπότη Κέρδος. Αναστατώνεται όμως μπροστά στην ευθύνη της ζωής του δούλου του και ο φόβος του θανάτου τον μεταστρέφει σε άνθρωπο συμπάσχοντα.

Ο Γιώργος Νανούρης ως Δούλος συγκινεί με την αθωότητα του βλέμματός του, ενοχλεί με την εικόνα του ως αχθοφόρου ζώου και προξενεί την συμπάθεια με την καρτερικότητά του. Παίζει εξαιρετικά με την υποταγή, την εξάρτηση, την ανελευθερία και τη δουλικότητα του ατόμου που έχασε κάθε δικαίωμα απαίτησης των κεκτημένων του και από πάνω νιώθει ευεργετημένος από την καταλήστευση που υφίσταται από τον Αφέντη του. Οι δυο ερμηνευτές σε εναλλασσόμενους ρόλους αγγίζουν βαθιές ευαισθησίες. Η ελευθερία επιλογής για το αν θα γίνουμε δούλοι στην όποια σχέση στη ζωή, είναι θέμα κάθε ατόμου. Στον Τολστόϊ η ευτυχία υπάρχει στην “αληθινή ζωή”, χωρίς την ηθική ποταπότητα και την ψευτιά που μας περιβάλλει.
Η παράσταση είναι εξαιρετική.

Ταυτότητα παράστασης:

Διασκευή-Σκηνοθεσία
Γιώργος Νανούρης
Παίζουν
Δημήτρης Λιγνάδης
Γιώργος Νανούρης
Μουσική
Λόλεκ
Σκηνικά-Κοστούμια
Μαίρη Τσαγκάρη
Φωτισμοί
Χρήστος Τζιόγκας

Εικαστική σύλληψη και επιμέλεια: Γιώργος Νανούρης
Βοηθ. σκηνοθέτη: Δημήτρης Κυπραίος, Αντώνης Κολοβός
Βοηθ. σκηνογράφου: Νατάσα Τσιντικίδη, Σωτήρης Μήτσουλας
Διεύθυνση Παραγωγής: Κατερίνα Μπερδέκα
Οργάνωση Παραγωγής: Όλγα Μαυροειδή
Παραγωγός: Γιώργος Λυκιαρδόπουλος

Η Διασκευή είναι βασισμένη στο βιβλίο:
Λέων Τολστόι, Αφέντης και υπηρέτης
Μετάφραση από τα ρωσικά: Σταυρούλα Αργυροπούλου
Εκδόσεις Ροές, Αθήνα 2016.